shame

deyilənə görə bu kino ıssız adamın olmaq istəyib ola bilmədiyidir.
spoiler
Brandonın sex asılılığının bir dayanağını görürük: bacısına duyduğu ama bəsləyə bilmədiyi sevgi və arzu. doyura bilmədiyi bu mənəvi aclıq onu fiziki həzzlərə itəliyir. Issız adamda alperin cinsi doyumsuzluğunu isə daha çox sonradan əli pula və dolayısı ilə çox sayda qadına çatmağının gətirdiyi acgözlük kimi anlayırıq. yəqin ki, belə bir məsələni ümumiləşdirmək üçün sırf oxşarlıqlar tapmaq mənasız olar, cinsi həzz həyatda insanın təcrübə edə bildiyi ən yüksək həzzlərdən olduğu üçün kim hansı əskiklikləri bunla örtməyə çalışır olduqca müzakirəyə açıq mövzudur. ama belə bir mövzunu sinematik olaraq daha əsaslı, təsirli və izləməyə dəyər edən hərhalda shame-in ssenarisi və bu hekayəni nəqletmə tərzidir. hekayədə çox şeyi anlamaq izləyiciyə buraxılıb. bacı və qardaşın münasibətində heç bir açıq cinsi akt görmürük məsələn, ama aralarında cinsi çəkim olması bir çox səhnədə bilinir. uşaqlıqları haqda da oturub açıq aydın danışmırlar, yenə də arada sərf etdikləri cümlələrdən nələr yaşadıqlarını az-çox təxmin edə bilirik. bir sözlə, mövzunun mürəkkəbliyi, qeyri-adiliyi üstünə sinematik ustalıq gələndə rahatlıqla izlənməsi zövqlü bir film adlandırılacaq bir kinodur

evin ortancıl uşağı olmaq

ağzınla quş tutsan, onda o quşa görə verilən dəyər qədərsən valideynlərin gözündə. evin böyüyü və kiçiyi sadəcə var olduqları üçün sevildiyi halda, sən sevilmək və təsdiqlənmək üçün davamlı extra nələrsə edərsən. həyatda qazandığım uğurların çoxu buna bağlıdı görürəm, həmişə valideynlərimə əslində necə dəyərli bir insan olduğumu sübut etməyə çalışmışam, bunun üçün maddi sübutlar toplamaqla məşğul olmuşam daima. bir nöqtə çatır və başa düşürsən ki, titullarıva görə sənə ən yad bir kəs də hörmət edər, ana-atadan gəlməli olan qayğı bu saatdan sonra gəlməyəcək.

sözaltı günlük

insanlar tez-tez yaxşı insan olmağa can atan hissəmə, kimliyimin bir parçası olan səmimiyyətimə şübhə yaradırlar. özümə şübhə yaradırlar. o qədər pis niyyətlə rastlaşmışam ki, heç gözləmədiyim insanlardan. yaxın dostları, qohumları qəbullanmağım belə çox çətin olmuşdu, ailəm də bu sıraya qoşulanda bu həyatda ömür boyu, ətrafımda nə qədər insan olmağından asılı olmadan yalnız olacağımı dərk elədim. bu bəlkə də çoxu üçün adidir, reallıqdır, mənsə həmişə anamdan dırnaq ustama qədər həyatımda, yaxınımda olan hamını ürəkdən sevib, dərindən dəyər verən biri olduğum üçün zənn edirdim ki qarşılıqlıdı. atmacayla deyilən sözlərin də səmimiyyətinə şübhə etmirdim. son 1 ildə yaşadıqlarımdan sonra xarakterimdə dəyişikliklər eləmək, heç kimə nə güvənməmək, nə də məna yükləməmək qərarına gəlsəm də, bu özümdən uzaqlaşmaq kimi hiss elətdirir. bəzi anlarda isə, məsələn 1saat qabaq, anlayıram ki, əslində bugünki mən olmağım böyük ölçüdə cəmiyyətə belə çəhrayı baxmağımdan yaranıb, saxta yaxınlıqlarla yanaşı həm də möhkəm dostluqlar qazandırıb. insani münasibətlərin belə qəliz olmasını həzm edə bilmirəm, kaş əl-ələ tutub otlarda oyan-buyana qaçışardıq

əsəb pozan şeylər

stereotipləşdirilmək. ola bilər entry uzun olsun, çünki neçə vaxtdı ürəyimdə qalan mövzunu detallandıracam. vurğulayım ki, bunlar sadəcə məni narahat edib, oturub dərdini çəkmirəm -*
bir dəfə xalam demişdi ki, "daayrı-ya qıraqdan baxanda elə bilərsən tupoydu aptal sarışınlar kimi, danışdıranda görürsən dəryadı". (sarışın da deyiləm heç-* ) xalamın məndə həmişə xüsusi yeri olub deyə bu dediyi heç yadımdan çıxmır. daha pisi, oxşarını tibb fakültəsində olanda bizə dərs deyən bir cərrahdan eşitmək idi. kişi bir neçə dəqiqəlik monoloq demişdi. "indiyə qədər elə bilirdim səndə təkcə gözəllik var, ağlın da varmış. az adamda ikisi birdən olur" bu hissələr dəqiqdi, qalanı da bu civardaydı elə. 6 illik ali təhsil həyatım boyu saysız gözəl qız görmüşəm bu fakültədə, bəlkə də hamısı bu stereotipləşdirilmənin 10 qatını təcrübə edib. adriana lima olsam hə, yerim podyum olardı. məsələ burasındadır ki, hərə səni ayrı qəlibə salmağa çalışır. əvvəldən akademik backgroundumu biləndə də tərbiyəli ev qızı qəlibinə salınıram. başıaşağı tərbiyəli ev qızı -* bu ifadənin özü də müəyyən kriteriyaları tələb edir, hansıları ki müasir ailədə böyüdüyüm üçün ömrü boyu ödəməmişəm. keçən dəfə biri mənə deyir ki, sən içki içmirsən axı -* əslində 16 yaşım olandan hər məclisdə atam özü şərab süzüb badəmə.
bunlar sadəcə ən yadımda qalanlardı, əsas məsələ odur ki, yeniyetmə olanda insanların haqqımdakı bu fərziyyələrinə uymağa çalışmışam. məktəbdə həm əlaçı olub, həm də qısa yubkama və gözümə karandaş çəkdiyimə görə danlanmışam. yuxarı siniflərə doğru birini seçməli olduğumu düşünüb, universitətə girənə qədər baxımlı olmamağa qərar vermişəm. məntiqsizliyə bax. nə əlaqə axı?
bunlar kiçik şeylər kimi görünə bilər, əslindəysə həyatımızın hər dövründə insanların bizdən gözləntilərinə uymağa çalışsaq, illər sonra özümüzdən çox uzaqlaşmış olacağıq. öz istəklərinə, necə biri olmaq istədiyinə gərək yaxşı qulaq verəsən. kənardakılar qıraqdan mənim haqqımda çox az şeyi təxmin edə bilər, elə şeylər var ki ömür boyu düşünsələr ağıllarına gəlməz. ona görə sevinirəm ki, çox da gec olmadan, artıq 18-19 yaşlarımdan etibarən bütün bunların fərqinə varıb, çəkinmədən olduğum insanı olduğu kimi cəmiyyətdə göstərməyə başladım

scrooge

charles dickensin “a christmas carol” adlı qısa hekayəsinin əsas personajı. sonralar bir çox filmə ilham olmuşdur. əvvəla 1970 istehsalı, bu mövzuya istinadən çəkilib məşhurlaşan ilk film olan “scrooge”un ardınca 1988 istehsalı, bill murrayin baş rolu ifa etdiyi “scrooged”, 2009 istehsalı jim carrey-li “a christmas carol”, 2022də isə netflix animasiyası olan “scrooge: a christmas carol” filmi çəkilib. bunlar sadəcə ən məşhur nümunələrdir, əslindəysə bu personajı və hekayəsini müxtəlif film və seriallarda görürük. mənim bu əfsanəvi hekayəylə ilk tanışlığım “barbie: a christmas carol” filmiylə olub (baxma: barbie filmləriylə böyüyən 2000lər nəsli) , sonralar isə sadaladığım filmlər də daxil olmaq üzrə bu mövzuda çox kinolar izləmişəm, düşünürəm yeni il əhval-ruhiyyəsi üçün bundan ideal mövzu ola bilməz

portal hipertenziya

Portal hipertenziya müxtəlif səbəblərdən portal venada təzyiqin artması nəticəsində yaranan sindromdur. kiçik haşiyə çıxım, sindrom özü simptomlar kompleksi deməkdir. yəni bu zaman bir neçə simptom eyni vaxtda müşahidə olunur.
burda haqqında danışdığımız yüksəlmiş təzyiqin yaranmasına müxtəlif səbəblər ola bilər. əvvəl sadə dillə, sonra tibbi təsnifatıyla yazacam. portal venada təzyiqin artma səbəbi onda və ya bu damara açılan damarda maneənin (trombun) yaranması ola bilər.qaraciyərin hansısa xəstəlik nəticəsində həcminin kiçilməsi, kobud dillə desək büzüşməsi ola bilər. bu zaman təbii ki qaraciyərin daxilindəki damarlar da sıxılacaq və daxilində təzyiq artacaq. digər bir səbəb isə qaraciyərdən çıxan damarda tıxanma olması.
tibbi təsnifat:
1.Presinusoidal: ekstrahepatik - portal və dalaq venalarının trombozu, qaraciyər - sarkoidoz, şistosomiaz
2.Sinusoidal : qaraciyər sirrozu, anadangəlmə qaraciyər fibrozu
3.Postsinusoidal: veno-okklyuziv xəstəlik.
klinik əlamətlərdən ən önə çıxan qarında mayenin (transudant tərkibli assit) toplanması, qarında yüksək təzyiqdən səthi damarlara normadan artıq qan axını (bu qan harasa getməlidi ya yox?) nəticəsində çılpaq gözlə görünən spesifik görüntü- caput medusae/ meduza başı simptomu. bu cür yüksək təzyiq həmçinin qida borusunun aşağı 1/3i, mədənin kardiyasında da varikoz genişləmələr və ardınca qanaxmalara gətirib çıxara bilir.