qalaktika

Qalaktika yunan dilində "qalaktikos" sözündən götürülüb süd mənasını verir. Tərkibcə müxtəlif növ *ulduz*lardan, *planet*, *peyk*, *asteroid*, *plazma*, *toz*, *qaz* və ən əsrarəngizi, payına ən çox düşən *qaranlıq maddə*dən təşkil olunmuşdur.

Müşahidəediləbilən kainatda 2 trilyona yaxın qalaktika olduğu düşünülür.

Qalaktikaların tipləri
3 əsas tip ayırd edilir: *şprialşəkilli qalaktikalar*, *elliptik qalaktikalar* və *qeyri-müntəzəm qalaktikalar*.

Qalaktikaların müxtəlifliyi onların təkamülü ilə bağlı deyil, yəni spiralşəkilli bir qalaktika heç vaxt elliptik qalaktikaya çevrilə bilməz.

Belə bir fərziyyə də vardır ki, qalaktikanın tipi onun yaranma şəraitindən aslıdır. Belə ki, qalaktika formalaşma anında sürətlə fırlanırsa və onun intensiv maqnit sahəsi varsa o, spiralşəkilli qalaktikaya çevrilir.

Bildiyimiz kimi bütün bu canfəşanlıq, bütün bu ulduzlar, kosmik cismlər bir-biri ilə cazibə qüvvəsinin təsiri altında hərəkət edir və mərkəzə ən yaxın ulduzlar mərkəzin ətrafında ən sürətlə fırlanan ulduzlardır. Buna görədir ki, düşüncələr spiral qalaktikanın bir neçə dönüşdən sonra özü-özünü saracağı və sıxlığının kifayət qədər artacağı yönündədir.

əlaqədar başlıqlar:
(baxma: kvazar)
(bax: nebula)

konfutsinin kamil insan idealı

Konfutsiyə görə kamil insan 2 ən mühüm fəzilət sahibi olmalı— insanpərvərliyi və borc hissi ilə fərqlənməlidir.
Kamil insan təmiz, səmimi, qorxmaz insandır, hər şeyi görür və bilir, danışığında diqqətlidir, işlərində ehtiyatlıdır. Şübhələndiyi bir şey haqda məlumat toplayır, qəzəbləndiyini hiss edəndə hərəkətlərini ölçüb-biçə bilir, alış-verişdə düzgünlüyü gözləyir, gənc yaşlarında istəklərini idarə etməyi bacarır, yetkin yaşlarında dava və küsüşmədən çəkinir, qocaldıqda xəstəlikdən qaçmağa çalışır.

Əsl kamil insan ləziz yeməklərə, var-dövlətə, həyati ləzzətlərə biganə olmalıdır.
O özünü büsbütün yüksək ideallara, həqiqət axtarışlarına, insanlara yaxşılıq etməyə həsr etməli, heç bir işdə öz xeyrini, şəxsi mənfəətini güdməməlidir.
Konfutsiyə görə səhər həqiqəti dərk etmiş kamil insan, axşam arxayın şəkildə ölə bilər.

konfutsiçilik

Konfutsiçilik dini qədim çin müdriki Konfutsi (e.ə. 551-479) tərəfindən yaradılmışdır və çində ən geniş yayılmış dinlərdən biridir. Hətta 17-ci əsrdə yaponiyaya nüfuz edərək təhsil sisteminə və dövlətçilik prinsiplərinə də güclü təsir etmişdir. Konfutsiliyin təbliğ etdiyi əxlaq normaları ailədə və cəmiyyətdə insanlar arasındakı münasibətlərin düzgün istiqamətləndirilməsində mühüm rol oynayır.

Konfutsiçiliyin təlimi
Konfutsi dövrünün əxlaq qayda-qanunlarını pisləyir və nicat yolunu qədimlərin rəbhər tutduqları prinsipləri dirçəltməkdə görürdü.
Bu dinin əsasını əcdadlara pərəstiş, xüsusi əxlaq fəlsəfəsi və tam itaətkarlıq təşkil edir. Konfutsi, əslində, etiraf edirdi ki, o, yeni təlim yaratmamış, sadəcə əcdadların, qədim müdriklərin ənənələrini yeni nəsillərə çatdırmışdır.
Bununla bağlıdır ki, Konfutsinin vaxtında qədim mahnılar, tarixi rəvayətlər, rəqslər barədə bir çox kitab zamanın ruhuna uyğun redaktə edilərək tədris vasitəsi kim istifadə olunmuşdur.

Konfutsiçilikdə tanrı
Konfutsiçiliyə görə baş tanrı Göydür. Ölkənin göy ilə qarşılıqlı münasibətlərində imperator—Göy oğlu xüsusi yer tutur və o, ölkəni Göy'ün adından idarə edir. Dinin təbliğçisi, peyğəmbəri, müdrik Müəllim Kun-dur. Yəni ki, Konfutsinin özü.

Konfutsinin təlimində beş fəzilət
Bu 5 fəzilət insan birgəyaşayının ahəngdar şəkildə tənzim edilməsini şərtləndirən əxlaqi keyfiyyətlərdən ibarətdir: insanpərvərlik, borc hissi, səmimilik, ədəb-ərkan və oğulluq ehtiramı.

(bax: konfutsinin kamil insan idealı)

qravür

Təsviri incəsənətdə qrafika üsulunun 2 əsas qolundan biri.
Rəsm yalnız vahid nüsxədə olarsa, başqa nüsxələri olmazsa, bu üsulla ondan istənilən qədər nüsxə almaq mümkündür. Yəni ki, qravür çap qrafikasıdır.
Buraya metal, ağac, daş və maqnezium üzərində qazınmış rəsmlər daxildir.
(baxma: ofort)
(bax: litoqrafiya)

10 qara qəbahət və 10 ağ fəzilət

Lamaizmin əxlaq prinsiplərinin əsasını, bir növ bünövrəsini təşkil edən anlayış.
Bütün lamaistlər 10 qara qəbahətdən çəkinməli, 10 ağ fəzilətə əməl etməlidirlər.

10 qara qəbahət
3 bədən günahı - adam öldürmək, oğurluq, zina.
4 söz günahı - yalan danışmaq, böhtan, qeybət, lovğalanmaq.
3 fikir günahı - həsəd aparmaq, kin bəsləmək, küfr etmək. * Küfr söz günahına niyə daxil deyildir mən də bilmirəm.

Deməli belə ki, insanı ağır qəbahətlərinə görə ağır cəza (cəhənnəmə reinkarnasiya), orta qəbahətlərə görə orta cəza (bədheybət heyvan şəklində yenidən doğulma), yüngül günahlara görə yüngül cəza (xəstə yaxud şikəst insan şəklində və ya lamaizm diyarından kənarda doğulma) gözləyir.

10 ağ fəzilət bunlar savab gətirən fəzilətlərdir — başqasının həyatını qorumaq, əliaçıqlıq, bakirəlik, həlimlik, doğruçuluq, sülhsevərlik, itaətkarlıq, istiqanlılıq, həqiqi biliyə səy göstərmək və s.
Bundan əlavə, lamaist hikmət yoluna çıxmaq üçün zəruri altı vasitəyə paramita də malik olmaq lazımdır. Bu vasitələrə daxildir: Sədəqə, əhdinə sadiq olmaq, səbr etmək, çalışqanlıq, zöhd və hikmət.

lamaizmin əxlaq prinsipləri

Lamaistlər müdriklik yoluna düşüb cahilliyi aradan qaldırmaqla öz karmasını yaxşılaşdırırlar ki, bu da onların cənnətdə, tanrıların və müqəddəslərin yanında yenidən doğulmaqlarına kömək etsin.
Zahidlik yoluna düşüb yenidən doğulmalardan yaxa qurtarmaq, sansara döngüsündən kənara çıxmaq da mümkündür, lakin bu çox az adama nəsib olur. Bununçün lamaistlər tərki-dünya həyat tərzi keçirir, bütün ləzzətlərdən üz döndərir və durmadan özünü kamilləşdirməyə can atırlar.
Lamaizmin əxlaq sisteminin fundamentini 10 qara qəbahət və 10 ağ fəzilət ideası təşkil edir.

nirvana

Nirvana odun sönməsi mənasını daşıyır. Bunu anlamaq üçün ilk öncə *sansara*nın nə olduğunu bilmək lazımdır. Nirvanaya nail olan şəxs *reinkarnasiya*dan azad olur. Bu, ruhani axtarışların son qayəsidir. Azadlıq, arxayınlıq halıdır. Nirvana halına keçənlər sansaraya qayıda bilməzlər.

insan həyatının məqsədi nirvanaya yetişmək bunun üçünsə kamilləşməkdədir. Bu elə bir haldır ki, insan o halda nəzarətsiz istək və şəhvətlərdən azad ola bilir. Lakin bu hala yüksəlmək heç də asan deyil, yəni insan ömrü buna yetmir. Ona görədir ki, insanlar reinkarnasiya edir, başqa bədənlərə keçir və getdikcə kamilliyə bir addım daha yaxınlaşırlar.

dezinfeksiya üsulları

1. Mexaniki.
2. Fiziki.
3. Kimyəvi.


Mexaniki dezinfeksiya : əlləri, bədəni yumaq. Tozu yaş dəsmal ilə silmək.

Fiziki dezinfeksiya : bu metodlardan ən çox yayılanı qaynatmaqdır (Döşəyi, qabları, içməli suyu, yeməkləri, oyuncaqları, tibb sektorunda cərrahiyə alətlərini, tüpürcək qablarını və s.). Əşyaları qaynatdıqda suya 2%-li *natrium-bikarbonat* məhlulu və ya sabun qatdıqda *bakterisid* təsiri güclü olur. Məsələn: 1 kq quru paltarı 10 litr məhlul hesabilə götürülmüş qaynar sabunlu-sodalı məhlulda (1% sabun və 0,3% paltar sodası) 2 saat qaynatmaq lazımdır. Sonra isə təmiz su ilə azı 3 dəfə yaxalanır.

Bir digər üsul isə qələvidə oynatma üsuludur. Paltarı 0,5-1%-li kalsiumlaşdırılmış soda məhlulunda 6-12 saat isladır və sonra 1-1½ saat dezinfeksiya çənində qaynadırlar.

Dezinfeksiya üçün su buxarından da istifadə olunur. Buxar paltarın içərisinə nüfuz edərək nəinki mikrobları, hətta sporlarını da məhv edir. Bununçün xüsusi dezinfeksiya kameraları və *avtoklav*lardan istifadə olunur.

Kimyəvi dezinfeksiya : bu üsullar daha çox yayılıb. Müxtəlif kimyəvi maddələr: xlorlu maddələr ( *xlorlu əhəng*, *xloramin* və s.), *fenol*, *kreol*, *lizol*, *spirt*, *qələvi* və *turşular* istifadə edilir.

Qab-qacağı dezinfeksiya etmək istəyirsinizsə 1-2%-li natrium-biokarbonat məhlulunda və ya 1%-li sabunlu suda 15 dəqiqə qaynatmaq kifayətdir.
*Çiçək* və *hepatit* xəstələrində bu müddət 45, *qarayara*da isə 60 dəqiqəyə qalxır.
Metal əşyaları isə başqa cür dezinfeksiya edirlər. Üzərlərinə 0,5-1%-li *xlor-betanaftol* məhlulu töküb sonra üzərinə qaynar su gəzdirib quruducu şkafda (şkaf olmasa da qoyun quruyar onsuz, ev şəraitində də bir şeylər etmək olar) qurudurlar.
Qab-qacağı qaynatmaq mümkün deyilsə, o zaman üzərinə 0,5%-li durulaşdırılmış xlorlu əhəng məhlulu tökülür. Və ya 0,5%-li xloramin töküb 5-10 dəqiqə saxlayıb sonra isə qaynar su ilə yaxalaya bilərsiniz.

(Bir az həssas kontent təşkil edir.)
Bakteriyagəzdirənin ifrazatını quru xlorlu əhənglə (ifrazatın miqdarının 1/2-i qədər) zərərsizləşdirmək daha yaxşıdır. Belə ki, xlorlu əhəngi nəcislə birlikdə taxta qaşıqla qarışdırır, ağzı örtülü qabda 30 dəqiqə saxlanılır. Sonra isə zövqə uyğun kanalizatsiya və ya zibil qutusuna ata bilərsiniz.

tanrıya veriləcək tək sual

1. Sənin kimi başqaları da var?
2. Cənnət həqiqətən varsa sonsuza qədər orada qalmaq mütləq sıxıcılaşmayacaq?
3. Hər şeyə qadirsənsə bunca tantana neden? Nədir bu işin fəlsəfəsi?

Entrylərin əksəriyyəti monoteist dinləri əsas götürərək verilən suallardan ibarətdir. islam başda gəlir. Bir də, təbii ki, təhqirlər.

Sırf öləndə nə olacaq deyə tez-tez "bircə ölsəydim" fikri keçir ürəyimdən. "Bircə ölsəydim, görüm nolur". Tamamilə gic istəkdi, sözsüz, amma maraq öldürür məni.

Sən gəl bu boyda kainat yarat, sonra heç nədən xəbərsiz dölbeyinləri yığ içinə ki, iş bilmişəm.

Necə ki 4 ölçülü dünyanı 5 duyğu üzvümüzlə hiss edə bilmiriksə, heç bir zaman da tanrı ilə *empatiya* qura bilməyəcik. "Niyə, niyə, niyə?" suallarımıza heç vaxt tutarlı səbəblər uydura bilməyəcik. Buna görə də boş verin, yaşayın getsin.

(Buraya da başlığın tələbindən kənara çıxaraq 3 sual yazıb sonra da gətirdiyi arqumentlərlə özü-özünü təkzib edən bir yazar çizelim. Adı da Heç özü də bilmir olsun.)

(bax: Bob Ross)