+10 əjdaha
12. empatiya qabiliyyətinin yüksək olması yaxşı bir şey deyil. Siz bi qatilə də oğruya da rəhm edə bilərsiniz bu zaman necə ədalətli olmaq olar?empatiya
əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
sözaltı etiraf - sözaltı günlük - ən nifrət edilən insan tipi - narsisistik şəxsiyyət pozuntusu - azərbaycana və ya azərbaycanlılara xas xüsusiyyətlər - ikinci qarabağ müharibəsi - başqasının yerinə utanmaq - əxlaq - yazarların hazırda düşündükləri
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+6 əjdaha
11. düzgün əxlaqi qərarlar qəbul etmək üçün heç də əl-verişli baza deyildir. qısaca bu onunla bağlıdır ki, tək bir şəxsin çəkdiyi zülmü hiss etmək insanlar üçün daha asandır, nəinki milyonların çəkdiyi zülmü hiss etmək. hər hansı bir konkret şəxsin başına gələn faciəvi hadisə tezliklə bütün dünyada xəbərlərə yayılaraq hamıda empatiya hissi yarada və diqqət və kömək cəlb edə bilər, lakin dünyanın bir kasıb bölgəsində milyonların kasıblıqdan, xəstəlikdən əziyyət çəkməsi eyni dərəcədə şiddətli empatiya hissi oyatmadığı üçün diqqətdən kənarda qalır.Ursula Le Guinin The Ones Who Walk Away From Omelas hekayəsi bənzər mövzunu ələ alır. 4 səhifədir.
+6 əjdaha
5. çox vaxt kitab oxuyan,dünyagörüşlü və ümmimiyyətlə vicdanlı insanlarda rast gəlir bu empatiya. niyə kitab oxuyan ? çünki insan bir əsəri oxuyarkən ordaki qəhrəmlara acımağı,hisslərini bölüşməyi öyrənir,sabahsı gün əsl həyatda qarşılaşdığı insanlara eyni cür davranmağa başlayır.yəni əsl insanlarda olan bir şeydi bu.insanda şəfgət hissinin çox güclü olduğunu göstərir.
küçədə qızlara söz atan,sataşan vorovskoy gıjılarda empatiya oyatmanın ən qısa yolu "ala sənin anava-bacuva bu hərəkəti eləsələr xoşuva gələr ?" kəlməsidi.
+6 əjdaha
14. Başqalarının duyğularını oxuya bilmə, hiss edə bilmə bacarığı. 2 tipini ayırd edə bilərik: koqnitiv empatiya və emosianal empatiya.Koqnitiv empatiya. Loru dildə desək duyğuları "oxumaq". Məsələn, siz qarşınızdakı insanın nə hiss etdiyini anlayırsınız. O hislərini sizə açıqlamadan siz onun qəzəbli, kədərli, təşvişli, şən olduğunu anlayırsınızsa bu koqnitiv empatiya bacarığınızın olması sayəsindədir.
Emosianal empatiya. Koqnitiv empatiyadan fərqli olaraq bu bacarığın sayəsində siz qarşınızdakı insanın hiss etdiklərini özünüz də hiss edə bilirsiniz. Məsələn, biri sizə ağlayaraq başına gəlmiş pis hadisəni danışır. Hadisəni danışdıqca təbii olaraq qarşınızdakı insanın duyğuları da dəyişir. Koqnitiv empatiyanız sayəsində o duyğu keçidlərini "oxuyub" anlayırsınız. Amma emosianal empatiyanızın iştirakı ilə qarşınızdakı insanın emosiyalarını özünüzdə hiss edirsiniz. Əgər onun duyğuları qorxu-kədər-peşmanlıq arasında dəyişirsə sizin empatiya səviyyənizə uyğun olaraq bu emosianal dəyişimi siz də yaşayırsınız.
Bəzən insanlar şəxsiyyət pozunutlarında və psixiatrik xəstəliklərdə empatiyanın olmadığını hesab edirlər. Lakin bu əsassız bir yanaşmadır. Şəxsiyyət pozuntularından bir neçə nümunəylə açıqlayım:
Psixopatiya. Psixopatlarda/sosiopatlarda emosianal empatiya çox zəif olur (hətta olmur). Amma bunun əvəzində onların çox güclü koqnitiv empatiyaları olur. Bu insanlar digərlərinin duyğularının nə olduğunu çox yaxşı anlayırlar. Məhz bunun köməyi ilə öz qurbanlarını manipulyasiya edərək mənfəətləri uğruna istifadə edə bilirlər. Emosianal empatiyaları zəifdir deyə qarşılarındakı insanın hiss etdiklərini hiss edə bilmirlər. Bu insanları təhlükəli edən də bu bacarıqlarının zəif olmasıdır.
Narsisizm. Narsistlərdə psixopatlarda olduğu kimi emosianal empatiya çox aşağı, koqnitiv empatiya çox yuxarıdır. Hətta bu iki pozuntunun ortaq cəhətlərindən biri budur (qeyd: narsizm və psixopatiya fərqli şəxsiyyət pozuntularıdır). Bundan istifadə edən narsistlər özlərini maskalaya və əzmək üçün qurban tapa bilirlər.
Şizoidlər. Şizoidlərdə hər iki növ empatiya çox azdır. Bu insanlar üçün kimin nə hiss etdiyi maraqlı deyil. Sadəcə istəkləri insanlardan uzaq olmaqdır. Narsistlər və psixopatlar kimi qurban axtarmazlar.
Borderline. Bu insanlar ümumiyyətlə emosiyaları ekstrim həddə yaşayırlar. Emosianal empatiya çox yüksəkdir, amma koqnitiv empatiya üçün eyni şeyi demək olmaz. Bəzən koqnitiv empatiya qurmağı bacarsalar belə bu davamlı olmaz.
Autistiklər və şizofrenlər. Şizoid şəxsiyyətlər üçün yazdıqlarımın eynisi bunlar üçün də keçərlidir.
Psixologiya və psixiatriyada adətən bu iki empatiya arasındakı balansın pozulması və ya olmaması pataloji hal hesab olunur. Empatiya azlığı ayrıca bir pozuntu deyil yuxarıda qeyd etdiyim kimi bəzi pozuntuların simptomudur.
Bütün bunlara baxmayaraq son dövrlərdə hiper empatiya adlanan yeni bir anlayış istifadə olunur (tibdə və psixologiyada diaqnoz sayılmır). Hiper empatiya və ya qısaca "empatlıq sindromu" empatiyanın həddən artıq yüksək olmasına verilən addır. Belə ki, bu insanlarda empatiya həyat keyfiyyətini aşağı salacaq qədər yüksək olur. Bunların ürəklərinin getməsi üçün "yara", "qan", "suluq" sözlərini eşitmələri belə kifayət edə bilər.
+4 əjdaha
8. qarşındaki kimi düşünmək, el arasında "özüvü onun yerinə qoyub fikirləşmək" kimi. yaxşı şeydir.+3 əjdaha
10. empatiya empati insanın özünü başqa birinin yerinə qoya bilməsi və bu yolla onun duyğu, düşüncə və yaşantısını anlaya bilməsidir. empati keçici, şüur və ya şüualtı ilə sərhədlənmiş, reqressiv olmayan, asanlıqla geri dönə bilən bir xarakteristika ilə uyğunlaşmışdır. empatinin məqsədi, digər insanları duyğusal olaraq anlamaqdır. empatinin bioloji açıqlanması ayna neyronlarının kəşfi ilə başlamışdır. insanlıq tarixində dil qabiliyyətinin inkişafı məsələsində bu kəşfin önəmi çox böyükdür. ayna neyronlar beyindəki premotor və pariyetal korteks hüceyrələridir.insan məqsədinə yönəlik bir davranış sərgilədiyində və ya gözləmlədiyində, başqasının zehinsəl halını idrak etdiyində atəşlənir. başka cür ifadə etsək, iki insanın göz-gözə gəldiyi sırada beyindəki ayna neyronlar atəşlənir və insanlar arasında empati yaranır. insan öz rəsminə baxdığı zaman da empati yaranır və bu özünü tanıma adlandırılır. ayna neyronlar çalışmadığı zaman sosial davranışlarda problem ortaya çıxar.empati digər insanın niyət və məqsədini anlamaq, zehnini oxumağımıza yardım edər. empatidə digər önəmli bir faktor da insanın öz hisslərinin fərqində olmasıdır. bu fərqlilik insanı digər məməlilərdən kəskin bir şəkildə ayırır. insanlar duyğularını sadəcə ifadə etməklə qalmaz, eyni zamanda indiki və keçmiş duyğuları kəlimələrə tökmək, birlikdə yaşanılan təcrübələri paylaşma və açıqlamaq qabiliyyətinə malikdirlər. bu səbəbdən də insan digər canlı növlərindən fərqlənir. ana-bala münasibətində aparılan bir çox araşdırma nəticəsində məlum olmuşdur ki, empatinin yaranmasında singulat korteksin əhəmiyyəti üstündür. belə ki, "singulat korteks"-i olmayan sürünənlərdə anaya xas olan övlada baxma davranışları yoxdur. nəticə olaraq empati inanıldığı kimi istəyə bağlı deyil tamamən motivlənmiş bir prosesdir. empati sayəsində, antisosial şəxsiyyət pozuntusu olan insanların müalicəsi və s müxtəlif məqsədlərlə hədəflənmiş çalışma-inkişaf etdirmə proqramlarında sosial və koqnitiv müdaxilələr mümkündür.
+2 əjdaha
6. azerbaycan dilinde qarşılığı - eyni şeyi senin anana, bajına etseler nece olar? -*+2 əjdaha
7. http://www.youtube.com/watch?v=6VGZPpbuPU0+3 əjdaha
9. adam fawerin 2008ci ildə yazdığı əsərin adıdır.(bax: empathy)
hamısını göstər