+21 əjdaha
3. "Yeşil", "Ahmet demir", "mehmet kırmızı", "sakallı", "emmi", "terminator", "metin atmaca", "hasan tanrıkulu" və s.
Saydığım ləqəblərin və adların hamısı tək bir nəfərə, əski türkiyənin, əskilməyən ismi, türk "derin devlet"inin qara qutusu, mahmut Yıldırıma aiddir. Yaxın türkiyə tarixinin ən sirli şəxslərindən biridir. Ortalıqdan yoxa çıxdığı tarix olan 1996-cı ildən bəri, beyinlərdə bir çox sual işarəsi buraxmışdır. Öldü? Kimə xidmət edirdi? Məqsədi? Və s.
Haqqında onlarla kitab yazılmış, bir çox sənədli film çəkilmişdir. Bəs Kim idi bu adam?
Hər şeydən əvvəl onu deyim ki, bir gün üzə çıxıb bildiklərini danışsa, yeri yerindən oynadacaq biridir.
3 noyabr 1996-cı il Saat 19:25 radələri. Türkiyənin balıkesir şəhərinin Susurluk qəsəbəsində merseder markalı maşın, bir yük maşını ilə toqquşur. Bu qəza türk tarixinin ən yaddaqalan qəzası olmuşdur. Çünki mersedesin içində, polis rəisi hüseyin kocadağ, millət vəkili sedat bucak, interpol tərəfindən axtarılan abdullah çatlı və Abdullah çatlının model sevgilisi gonca us var idi. Ayrıca maşında, silahlar və susdurucular vardı. Bununla bərabər belə bir cəmin bu maşında olması ictimai məkanda böyük bir səs gətirmişdi. Xalqa görə bəzi dövlət qurumlarının, illeqal qruplaşmalarla əlbir iş görmələri ortaya çıxmışdı. Dövlət ilk etapda bu qəzanın üstünü örtməyə çalışsa da, xalq və araşdırmaçı kütlə bunun üstünə getməkdə qərarlıydı. Bu basqı ilə dövlət-siyasət-mafia üçbucağındakı şəxslər araşdırılmağa başlanıldı.
Həmin ərəfədə "yeşil" bir daha ortaya çıxmamaq üzərə yoxa çıxdı. "Susurluk"da ortaya çıxan bağlantılar haqqında araşdırma komissiyası quruldu və hesabatlar yaradıldı. Xalqa "yeşil"in adı ilk dəfə bu hesabatlar sayəsində açıqlanacaqdı. Bu hesabatda "yeşil" üçün tam 12 səhifə ayrılmışdı.
Bəs kim idi bu adam?
1953-cü ildə bingöl, solhanda anadan olmuşdur. Dövlətlə ilk əlaqəsi 1973-cü ildə yaranmışdır. Bu tarixdə "ilçe jandarma komutanlığı"nda* Azərbaycanca tərcüməsi çox qəribə çıxa bilir belə xüsusi isimlərin. Ona görə bəzən olduğu kimi yazacağam işləməyə başlamışdı. 1974-cü ildə kıbrıs barış harekatına qatılmış, əsgərlikdən qayıtdıqdan sonra isə, mit tərəfindən dəvət almışdı. Sonrasında mit agenti olaraq radikal islamçı terror qruplaşması hizbullahın içində sızmışdı. Yenə eyni tarixlərdə "erbakancılar" olaraq bilinən milli görüş harekatının da içinə sızaraq bilgilər toplayırdı.
1977-ci ildə etibank ferro-chromium mərkəzlərində formal bir işə başladı. Rəsmi olaraq sonrakı 20 il boyunca burada işçi olaraq görünəcək və sığortası da onunla həll olacaqdı.
Amma "yeşil" özbaşına hərəkət edən, təlimatlara əməl etməyən, idarə edilməsi çətin biri idi. Buna görə tez-tez təhlükəsizlik strukturları ilə sürtüşmələr yaşayırdı. Bu sürtüşmələrdən dolayı mit-in də canı boğazına gələcəkdi ki, 1989-cu ildə kəsdilər. Fəqət "yeşil" hələ də faydalanmaq istədikləri biri idi. Çünki o, cəsur və gözüqara kəşfiyyatçıydı. Mit-lə əlaqəsi kəsildikdən sonra "yeşil" "jandarma istihbarat ve terörle mücadele" və ya qısaca jitemlə işləməyə başladı.
counter-guerilla quruluşu olan jitem-in qurucusu olduğunu iddia edən arif doğan "yeşil"in jitem-ə alınmasını belə danışmışdı:
"yeşil" kod adlı mahmut yıldırımın bizim alanımızda faaliyet yaptığını duydum. Duyduğumuza göre mit'in elemanıymış. Mit'e gittim ve "yeşil size bağlı mı, değil mi?" Diye sordum. Araştırdılar. "Bir zamanlar bizimle çalışmış, sonra ayrılmış" dediler. Sonradan askerlerime onu "bulun ve getirin" dedim.
3 gün sonra bir telefon geldi. "Komutanım, ellerinden öperim, ben mahmut. Emredin beni istemişsiniz" dedi. Ona "çok güzel faaliyetlerin oldu, tebrik ediyorum" dedim.
Ardından yanıma geldi.
"Sen de bir devlet adamısın, ben de bir devlet adamıyım. Bir ipte iki cambaz oynamaz, gel bu işi beraber çözelim. Oğlum, mit-ten ayrıldığına göre, senin de bir devlet desteğin var" dedim.
"Benim meclisten desteğim var" dedi.
Ben de "bu bölge benim sorumluluğum altında. Gel emeklerin boşa gitmesin bizimle beraber ol" dedim.
Arif doğan:
"Yeşil" artıq jitem mənsubu idi. Tuncelidə xidmət etməyə, əməliyyatlara qatılmağa başlamışdı. "Susurluk hesabatı"na görə, pkk-a yardım fəaliyyəti göstərən şəxsləri illegal yollarla tutaraq, işgəncələr verib edam edirdi. Ayrıca bəzi pkk-lıların etirafçı olması üçün çalışmalar üzərində işləyirdi. Hətta yeşilin* dırnaqlar sıxdı artıq dırnaqsız yazacağam dəyişik tərzləri vardı. Əməliyyatlarda pkk-ın içinə sıza bilmək üçün, onlar kimi geyinərdi. Deyilənlərə görə, öz yoldaşları tərəfindən ayırd edilə bilmək üçün, yaşıl şarf taxırdı. Ləqəbinin də buradan gəlməsi güman olunur.
Əməliyyatlardan sonra evə çox gücsüz, yorğun bir tərzdə gələrdi. Oğlunun dediklərinə görə, evdə musiqi yerinə, Əməliyyat əsnasında yazdığı döyüş səslərinə qulaq asardı.
O dönəmlərdə pkk bəzi iş adamlarından pul dəstəyi almaqda idi. Hətta dönəmin baş naziri tansu çiller belə demişdi;
elimizde pkk'ya yardım eden iş adamlarının listesi var. Listede 60 kadar isim bulunuyor. Devlet pkk'ya mali destek sağlayanlarla her biçimde mücadele edecektir.
Təbii ki, bu bilgilər baş nazirə kəşfiyyatçılar tərəfindən verilmişdi. Yeşil mahmut Yıldırım da bu iş adamlarını bilənlərdən biriydi. Hesabata görə yeşil pkk-a pul dəstəyi edən iş adamlarına pkk masqası ilə adamlar göndərib pkk adına onlardan özü üçün pul toplayırmış -*. Bunun da yanında bir çox xərac olayına adı qarışmışdı. Bir çox narkobarondan çox rahatlıqla xərac ala bilirdi. Hətta yeşilə aid olduğu təsdiqlənən bir telefon danışığında, yeşilin necə xərac kəsdiyini görə bilərik. xəttin digər tərəfindəki türkiyəli məşhur baron tilki selimdir.
-benim adım kod: yeşil! Bak.
+evet.
-duymuşsundur, duymaman mümkün değil. Bu arada beni güzel bi araştır, öğren, ne boktan bir adam olduğumu da öğrenirsin. Seni böyle allah'ına kadar kazığa oturtacaktım, zafer bana yalvardı. Ve şunu bilmeni isterim, sen şu an yaşıyorsan, zafer'in sayesinde yaşıyorsun.
+efendim, ben devletin her kademesine karşı saygılıyım..
-saygı ayaklarını bırak!
+gerçekten devlete karşı ben hiçbir zaman hiçbir faaliyette bulunmam.
-ben seni senden çok iyi bilirim. Yalnız yedirmezler adama. Yalnız yiyen adama da bir gün kustururlar. Şimdi anladın mı ne demek istediğimi? Şimdi bu ticaretinde sana yapabileceğimiz kolaylıkları sana allah'ına kadar da sağlarız. Ama sen yalnız yemediğin zaman da çok çok rahat hareket et.
Yeşilin Ahmet demir adı ilə açdırdığı bank hesabına təhdit, şantaj, xərac və s. ilə milyonlarca dollar girmişdi. Bank hesabatlarına görə yeşil bu pulları fərqli vaxtıarda, tamamını nağd olaraq çəkmişdir.
"Susurluk hesabatı"nda yazılana görə yeşilin istanbul mafiasını çökdürdüyünü, behçet cantürk və digər böyük mafia qruplaşması baronlarını planlı olaraq öldürdüyü deyilir. Bunun yanında, "halkın emek partisi" diyarbakır bölgə başçısı vedat aydını və kürdçülüklə təqsirləndirilən musa anteri də yeşilin öldürdüyü vurğulanırdı.
Yeşil çox aktiv rol aldığı üçün tunceli bölgəsində artıq deşifrə olunmuşdu. Xalq artıq onu çox yaxşı tanıyırdı və "sakallı" deyirdilər. Hətta bu bölgədə pis ünləndiyini görmək çox da çətin deyildi.
Yeşil tunceli millət vəkili kamer gençlə bir problem yaşamaqdadır və onu xalqa pisləmək istəyir. Sonrasında maraqlı bir şəkildə, kamer gençi tərifləməyə başlayar. Tuncelidə həmişə qazanan gençin bu propaqandadan sonra səs faizi düşməyə başlayır. Bunun üstünə kamer genç "tunceli il jandarma komutanlığı"na gəlib yeşili şikayət edib, yeşilin onun üçün səs yığdığını deyir. Mərkəzdən, "daha nə istəyirsən, sənin üçün səs yığır" deyə cavab gəlir.
Kamer genç:
ne oy toplaması? Hayatımda ilk kez oy düşüşü oldu. Yeter artık. Söyleyin benimle uğraşmasın daha. -*
Tuncelidə sırf millət yeşili sevmir deyə, onun dəstəklədiyi adama səs vermək istəməz -*.
Yeşil tuncelidə deşifrə olduğu üçün, diyarbakıra göndərilir. Burada jitemə bağlı olaraq, kəndlərdə pkk-ya qarşı mübarizəyə başladı. Rəvayətə görə "dərin dövlət" və jitem-in əfsanəvi və bir o qədər də kilid isimlərindən biri olan ahmet cem erseverlə burada tanış olmuşdular. Cem ersever həqiqətən əfsanəvi bir counter-guerilla idi. Pkk ilə mübarizədə kilid rol oynayan ersever həmişə yanında bir neçə pkk-lı etirafçı gəzdirərdi. Hətta pkk kimi düşünə bilmək üçün, çalışma otağında sarı-qırmızı-yaşıl rənglər asılı olardı. Cem ersever sonradan ordudan istefa edərək, dövlətin terrorla mübarizə üsullarını tənqid etməyə başladı. "Terrorla mübarizə mütəşəkkil idarə olunmur" deyirdi. "Şərqdə iyrənc çarxlar dönür. Hamısını danışacağam" deyə çıxışlar edirdi. Ardından jurnalist soner Yalçınla görüşürdü. Bu görüşlərdə yeşil haqqında da etiraflar qeyd etmişdi. Ona görə cənub-şərqdəki üstü açılmamış sui-qəsdlərin bir çoxunda yeşilin əli vardı.
Erseverlə soner Yalçın bir müddət daha müsahibələrə davam etdikdən sonra, ersever "yeşil gelmiş, millete beni soruyormuş" dedi. Ardından jurnalistlə bir daha görüşmək üzərə sözləşərək ayrıldılar. Ancaq cem erseverden həmin gündən sonra bir daha səs çıxmadı. Qısa müddət sonra isə əlləri-ayaqları bağlı bir şəkildə, başında bir güllə ilə ölü şəkildə tapıldı...
Ahmet cem ersever;
vatanını en çok sevene, en pis işi yaptırırlar sözlərinin müəllifi..
Bu sıralarda isə yeşil, quruluşun içində sürətlə yüksələn isimlərdən biriydi. Təhlükəsizlik komissiyası toplantılarına qatılır, özəl hərəkat birliklərini koprdinasiya edirdi. Yeşil pkk-ın dağlardakı mövqelərini ovcunun içi qədər yaxşı bilirdi. Gözətçilər və əvvəllər pkk-lı olub sonradan etirafçı olanlardan ibarət tağımlar düzəldir, əməliyyatlara yollayırdı.
Diyarbakırda xidmət edən yeşilin xidmət yeri, bir müddət sonra yenidən dəyişdirildi. Adının bir çox məchul sui-qəsdlərdə, xərac almaqla anılmasından sonra, jandarma onu 1994-cü ildə, ailəsi ilə birlikdə ankaraya göndərdi.
Oğlunun dediyinə görə yeşil ankaraya gəldikdən sonra 1 il boyunca evdən heç bir yerə çıxmadı. Halbuki hərəkətli bir yaşam tərzinə alışdığı bilinsə də belə. iddialara görə 1994-cü ilin oktyabrında mit-lə bağlantı quraraq, onlarla təkrar işləmək istədiyini demişdi. Mit isə ona, "artıq ölkə daxilində deyil, ölkə xaricində əməliyyatlar aparırıq. istəyirsənsə, bu əməliyyatlara qatıla bilərsən" deyərək geri dönüş etmişdi.
Yeşil bir səfərində ankarada klublardan birində dava çıxarmış, sonrasında isə polis bölməsinə aparılmışdı. Burada bilinməyən bir səbəbdən ötrü, qabırğaları qırılana qədər polis tərəfindən döyülmüş, sonra mit tərəfindən polisin əlindən alınmış, müalicə olunmuşdu.
Bir də cibindən çox maraqlı şeylər çıxmışdı. Endirimli bir soyuducu kuponu kimi. Maraqlı edən şey, bank hesabına milyon dollarlarla vəsait köçən birinin endirimli soyuducu arxasınca düşməsi idi. Bu pulların yeşilin özündə qalmadığının bir sübutuydu.
Telefon danışıqları izləndiyində isə, mit və jandarma çox sıx bir telefon bağlantıları çıxmışdı..
1996-cı ildə pkk "lider"i abdullah öcalana sui-qəsd məqsədilə suriyada bir əməliyyat gerçəkləşdirildi. Bu əməliyyat tağımına "metin atmaca" kod adı ilə yeşil də qatılmışdı. Plana əsasən, öcalanın olduğu ev partladılacaqdı. Evin hər yeri mühasirəyə alınmışdı. Ayrıca "apo"nun telefonu da dinlənilirdi. Hər şey hazırlanmış, pusquya yatılmışdı.
Apo telefonla danışarkən, həmin məlum məsələ baş verdi. Evin yaxınlığında bir partlayış gerçəkləşdi. Aponun danışdığı telefonda birdən-birə səsinin kəsilməsi üzərinə, telefonu dinləyən kəşfiyyatçılar, sevinc qışqırıqları atmağa başlamışdılar. Aponun o anda öldürüldüyünü düşünürdülər. Yalnız bir az sonra aponun səsi yüksəldi,
-burda bomba patladı, suikast!
Kəşfiyyatçılar uğursuz əməliyyat olduğunu anlamışdılar. Apo qurtulmuşdu, amma necə? Biriləri ona bilgi vermişdi? yoxsa tamamilə şans idi?
Oğlunun dediklərinə görə, həmin əməliyyatdan sonra yeşil ölkəyə döndükdə, çox böyük depressiyaya girmişdi. Heç nə yeyə bilmirdi. Hətta atası intihar etməsin deyə oğlu bir çox önləmlər də almışdı.
Bəs bu depressiyanın səbəbi nə idi? Əməliyyatın uğursuz nəticələnməsi? Öcalanın ölməməsi? Yoxsa öyrəndiyi başqa bir şey mi?
Qısa bir müddət sonra, "susurluk kazası" gerçəkləşdi. Kimilərinə görə, qəzadan sonra əraziyə gəlmiş, maşının içindəkiləri öldürmüşdü...
Və ardından yoxa çıxdı.. bu gün belə ona nə olduğuna dair heç bir bilgi yoxdur. Hələ də yaşaya bilər, gizlənmiş ola da bilər, bəlkə estetik əməliyyat keçirdi, bəlkə xaricdədir, bəlkə qorunur, bəlkə də öldürüldü...
Bəzi iddialara görə yeşil adı bir çox şəxsin ortaq adı idi və mahmut yıldırım günah keçisi olmuşdu. "Gazi mahallesi" hadisələri, adam qaçırmalar, məchul sui-qəsdlər, xəraclar, dönən bütün pisliklər həmişə onun üstünə atıldı. Kim bilir?
Qaynaqlar:
TBMM tutanakları- "Susurluk raporu"
Kutlu Savaş- "Susurluk raporu"
MiT- "Susurluk raporu"
32. Gün arşivleri
link 1
link 2
link 3
link 4
link 5