+11 əjdaha
1. bu sifarişi verən: benedictusxüsusilə qış aylarında geniş yayılan yoluxucu virus. yunanca "herpeine" sözündən gəlir, mənası sürünən, yayılan deməkdir.
herpes əsasən dərinin selikli qişasında yaranır, dəridə kənarı qırmızı suluqların yaranması ilə xarakterizə olunur. virus xəstə insandan birbaşa kontakt yolu ilə - toxunma, qucaqlaşma, öpüşmək, həmçinin şəxsi gigiyena qaydalarının pozulması və məişət əşyaları ilə yoluxur. genital herpes növü cinsi yolla yoluxur.
virus orqanizmə daxil olduqdan sonra sinir ucluqları vasitəsilə sinir hüceyrələrinə daxil olur. immun müdafiə zəiflədikdə virus çoxalır və herpesə xas olan simptomlar görünür. immunitetin zəifləməsi, stress, yuxusuzluq, ağır iş rejimi virusun üzə çıxıb özünü göstərməsi üçün təkan yaradır bir növ.
*who*nun 2015-ci ildə olan açıqlamalarına görə, dünya əhalisinin 80%-i ömründə heç olmasa 1 dəfə herpesə yoluxir, 67% insan isə virus daşıyıcısıdır.
virusun 8 növü məlumdur.
1-ci növ virus *dodaq uçuqlaması* kimi də tanınır. əsasən dodaq kənarlarında, üzdə və ağız içində kiçik toplu suluqlar kimi çıxır. ən çox qış aylarında görünür. içi bulanıq mayeli, biraz da ağrılı olur.
qardaşımda qışda dodaq uçuqlaması çox olurdu, tanış həkimlərdən biri çox gözəl çıxış yolu dedi. deməli 2-3 dənə *tetrasklin* tabletkasını əzib toz kimi edirsiz. daha sonra təxmini yarım çay qaşığı kərə yağı ilə qarışdırıb soyuducuda saxlayın. dodaq uçuqlamasını ən gec 2 günə sağaldır, heç iz də qalmır.
2-növ herpes genital herpes adlanır. simpton və xarakteri 1-ci növlə eynidir. qorunmasız cinsi əlaqə və şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmədikdə yoluxur. ilk iki növ adi növ herpes adlanır.
3-cü növ herpesi hamımız suçiçəyi kimi tanəyırıq. bədənin bütün nayihələrində, tək-tək və dolu suluqlar şəklində yayılır. insan ömründə 1 dəfə keçirir bu xəstəliyi, daha sonra daimi immunitet yaranır.
4-cü növ herpes angina, hepatit və limfadenopatiya kimi əlamətlərlə görünür. xəstəliyin ağırlıq dərəcəsi immun sistemdən asılı olaraq, bəzən ağır hepatit, sarılıq və intoksikasiya ilə keçə bilər.
5-ci növ herpes böyüklərdə daxili orqanları- qaraciyər, ağ ciyərlər, ürək və böyrəkləri zədələyir. bu növ virus xüsusilə döl və yenidoğulmuşlar üçün olduqca təhlükəlidir. qadın hamiləlik dövründə bu virusa yoluxarsa- dölün bətndaxili ölümü, doğuşdan sonra isə korluq və ya yenidoğulma dövründə ölümlə nəticələnə bilər.
6-cınöv herpes sinir sistemini zədələyərək depressiya, emosional problemlərə yol aça bilir.
7-ci növ herpes xroniki yorğunluq sindromunun inkişafına təkan verir.
8-ci növ herpes isə QiÇS xəstələrində *Kapoşi sarkoması*nı törədir.
virusun tam əsaslı müalicə metodları tapılmayıb. ən yaxşı qotunma yolu şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək və immuniteti bacardıqa gücləndirmək lazımdır.