+4 əjdaha
1. amerikan fizik alan sokalın məqsədli şəkildə içini cəfəng və mənasız fikirlərlə dolduraraq yazdığı bir məqaləsini postmodern mədəni tədqiqatlar * cultural studies üzrə ixtisaslaşmış və baş redaktorları arasında görkəmli ədəbi tənqidçilərin olduğu aparıcı bir jurnalda çap etdirərək bu cinsdən olan jurnalların, ümumilikdə isə bu sahənin özünün akademik ciddiyyətini yoxlamaq üçün həyata keçirmiş olduğu və postmodern fəlsəfənin sosial elmlər üzərində təsiri, eyni zamanda sosial elmlər üzrə mütəxəssislərin təbiət elmləri üzrə verdiyi şərhlərin nə dərəcədə məqbul olduğu ilə bağlı mübahisələrə səbəb olmuş eksperiment və ya akademik fırıldaq.bir neçə il əvvəl oxşar mövzu ilə bağlı bir kitabdakı * Higher Superstition iddiadan － "bəzi humanitar elmlərlə əlaqəli jurnallar tərkibində solçu fikirlər və məşhur solçu mütəfəkkirlərdən verilən istinadlar olduğu müddətcə istənilən məqaləni çap edəcəklər" ilhamlanaraq bu addımı atmağa qərar verdiyini qeyd edən sokal 1996-cı ildə "social text" adlı elmi jurnala "sərhədləri aşmaq: kvant qravitasiyasının transformativ şərhinə doğru" * Transgressing the Boundaries: Towards a Transformative Hermeneutics of Quantum Gravity başlıqlı bir məqalə göndərir və burada iddia edir ki, kvant qravitasiyası sosial və linqvistik konstruksiyadır. baxmayaraq ki, rəy sistemi (peer-review) həmin vaxt jurnala göndərilən məqalələr üçün tətbiq olunmasa da, məqalə ekspert qiymətləndirilməsindən keçmədən * söhbət başqa bir fizikin bunu qiymətləndirməsindən gedir, sosial elmlər üzrə mütəxəssisləşmiş birinin yox jurnalın redaktorları tərəfindən çap edilir. 3 həftə sonra isə sokal özü başqa bir jurnalda bu məqalənin fırıldaqdan ibarət olduğunu elan edir.
Sokal əlavə edir ki, o bu eksperimentlə onu nümayiş etdirmək istəyirdi ki, Amerikan Akademik Solunun bir qismi intellektual olaraq tənbəlləşib. Bu adamlar üçün əsas olan məqalənin ehtiva etdiyi cəfəngiyyat yox, ancaq "ideoloji təvözakarlıq", yaltaqcasına "dekonstruktivist" yazıçılardan verilən istinadlar idi. Bu jurnal ona görə məqaləsini nəşr edib ki, onun yekun hissəsi onların xoşuna gəlib: "postmodern elmin məzmunu və metodologiyası mütərəqqi siyasi proyekti güclü intellektual dəstəklə təmin edir.” Bu səbəbdən də onlar məqalənin özünü analiz etməyə ehtiyac duymayıblar.
Buna cavab olaraq isə jurnalın redaktorları ondan bəzi düzəlişlər etməyi tələb etsələr də, onun bunlardan imtina etdiyini və belə yazarların onlara yaxşı məlum olduğunu qeyd edərək, məqalənin çap olunma səbəbinin onun tutmuş olduğu vəzifəyə və peşəsinə olan etimadla əlaqəli olduğunu bildirdilər. Dahası, onlar bu məqaləni "professional bir alimin öz sahəsindəki nailiyyətlər üçün postmodern fəlsəfədən bir növ ciddi təsdiq axtarışı cəhdi" kimi dəyərləndirdiklərini və onun fırıldaq olmasının onların bu məqaləyə olan marağını dəyişdirmədiyini əlavə etdilər. Onun özünü isə qeyri-etik davranıb onları aldatmaqda ittiham etdilər.
Sokalın bunun üzərinə qeydi:
"Məqsədim elmi ədəbi tənqidçilər sürüsündən * horde qorumaq deyil, lakin Solu özünü "trendy" * cool, çağdaş aparan qismindən müdafiə etməkdir... Elm və texnologiya ilə əlaqəli yüzlərlə mühim siyasi və iqtisadi problemlər var. Elmi sosiologiya ən yaxşı halda bu problemlərin aydınlaşdırılması üçün çox iş görüb. Lakin nə deyildiyi anlaşılmayan * sloppy sosiologiya, nə deyildiyi anlaşılmayan elm kimi faydasızdır, hətta qeyri-məhsuldardır."
Həmçinin, sokalın jacques derridadan albert einsteinin nisbilik nəzəriyyəsi ilə bağlı istinad verməsi və bu məsələnin də daha sonra başqa bir amerikan qəzetində ictimailəşməsi onun da bu məsələyə "le monde"da münasibət bildirməsinə səbəb olmuşdu. o, sokalın bu davranışını onun riyazi fəaliyyətini əhəmiyyətsizləşdirdiyinə görə acizlik hesab etmiş və elmi obyektivliklə bağlı mübahisələri diqqətli şəkildə təhqiq etmək şansını korladığını qeyd etmişdi.
həmin mənasız, içi boş, cəfəng iddialarla dolu məqalənin qısa icmalı:
"sərhədləri aşmaq: kvant qravitasiyasının transformativ şərhinə doğru" başlıqlı məqalədə müəllif təklif edir ki, kvant qravitasiyasının mütərəqqi siyasi nəticələri var. Xüsusiyyətləri hər hansı bir individual bəşər övladından asılı olmadan mövcud olan xarici aləm konsepsiyası uzun post-aydınlanma hegemoniyası tərəfindən qərb intellektual dünyagörüşü üzərinə yeridilən doqmadır. Müəllif elmi metoda şübhə ilə yanaşdıqdan sonra, fiziki reallığın sosial və linqvistik bir konstruksiya olduğunu irəli sürür. O, elmin bu hala gəlmə səbəbini həddindən artıq nəzəriyyə yüklü olması və daim özünə istinad verməsi ilə əlaqələndirərək, buna görə də onun marjinalizə olmuş qrupların dominant narrativ əleyhinə irəli sürdüyü narrativlərə nəzərən daha imtiyazlı epistemioloji statusu müdafiə edə bilmədiyini qeyd edir. Ona görə də elit təbəqənin yüksək elm kanonunu rədd edərək postmodern elm üçün mütərəqqi siyasi proyekti güclü intellektual dəstək ilə təmin edən "azadlığa təşviq edən elm" və "sərbəst riyaziyyat"ın əsası qoyulmalıdır. Necə ki, liberal feministlər adətən qadınlar üçün hüquqi və sosial bərabərlik baxımından minimum tələblərlə məmnun və seçim tərəfdarıdırlarsa, beləliklə liberal {və bəzən sosialist} riyaziyyatçılar da adətən seçmə pronsipi və ya sermelo aksiomu ilə təmin olunan dominant Zermelo-Fraenkel aksiomatik sistemi * çoxluqlar nəzəriyyəsini paradokslardan qurtarmaq üçün təklif olunmuş aksiomatik sistem {hansı ki özündə xıx əsr liberal kökləri əks etdirir, bərabərlik aksiomunu ehtiva edərək} çərçivəsində işləməklə məmnundurlar.
(bax: luce irigaray)
wikipedia
