S Ö Z A L T I

son gündəm:

bugün bəyənilənlər:

+2708

illər əvvəl sözaltı komandasıyla getdiyimiz lənkəran - fənərbahçe oyununa pankart hazırlayarkən.
(baxma: siz yokken biz vardık)

+16 əjdaha! maraqlı 07.06.2025-23:29, timidus

#391208

yazarların paylaşmaq istədikləri mahnılar | musiqi

+857

/> /> /> /> />

+4 əjdaha! maraqlı dünən 05:56, PeanutButter

#391225

vibe coding | proqramlama

+248

Kod yazmaq əvvəllər klaviatura, sintaksis və səhvlərlə dolu texniki bir proses idisə, artıq "vibe coding" dövrünə qədəm qoymuşuq. Bəli, vibe ilə kod yazmaq — elə bil səninlə eyni dalğada olan birisi ilə duet edirsən. Sadəcə yazmaq deyil, “hiss eləmək”dən gedir söhbət.

vibe nədir?
Bu anlayışda “vibe” sadəcə əhval-ruhiyyə deyil. Burada məqsəd — kodun niyyətini, məntiqini, məqsədini süni intellektin anlaması və sənə həqiqətən əməkdaş kimi kömək etməsidir. Yəni artıq sən “bu funksiyanı yazım” demirsən, sən deyirsən:

“mən belə bir şey etmək istəyirəm” — və Cursor və ya Codium səni başa düşür, özü təklif edir, özü tamamlayır. Bəzən özündən də irəli gedib sənə:
“ay bala, burda niyə async yazmamısan?” — deyir.

texniki təkamül
VS Code zamanında sənə loru dildə desək: “autocompletion” təklif edirdi.

Vibe coding isə sənə “ağıllı” partnyor verir.

Cursor bu trendin liderlərindən biridir. Çünki o sadəcə sən yazanda kömək etmir — sən yazmamışdan əvvəl anlayır ki, sən nə etmək istəyirsən.

OpenAI və Anthropic kimi AI-lər isə bu prosesin mərkəzində duran texnologiyanı təmin edir.

niyə bu qədər fərqlidir?
Əvvəllər sən kodu yazırdın, AI tamamlayırdı. İndi isə sən ideyanı danışırsan, AI kodu yazır. Bu da vibe coding-in mahiyyətidir: ideyadan realizasiyaya, arada olan texniki çətinliklər AI-nin boynundadır.

kod yoldaşlığı
Vibe coding, sanki təcrübəli bir yoldaşınla masada oturub, “bunu necə etsək daha yaxşı olar?” sualını verməyə bənzəyir. O yoldaş da sənə:

“Burda API qatırsan, amma authorization yoxdur”

“Bu performans problemi yaradacaq”

“Gör bu cür yazmaq daha səliqəlidir?”

— deyə bilər.

nəticə
Vibe coding gələcəyin kod yazma tərzidir. Hisslərlə, niyyətlərlə yazılan kodlar. Çünki gələcəyin proqramçısı sadəcə “kodçu” olmayacaq — düşünən, yön verən və yaradıcı olan biri olacaq.

Əvvəllər kod yazmaq məcburiyyət idi. İndi vibe-lə yazmaq mümkündür.
Sən hiss et, o yazsın.

(bax: cursor)
(bax: vs code)
(baxma: capilot)

+3 əjdaha! maraqlı dünən 11:59, hechliyin_menasi

#391228

öyrənməyi öyrənmək | fəlsəfə

+1682

Bəzən düşünürük ki, öyrənmək üçün sadəcə yaxşı müəllim, bahalı kurs, ya da məşhur bir akademiya kifayətdir. Amma həqiqət çox acı və çox sadədir:
Əgər sən özün öyrənməyi bacarmırsansa – heç nə kifayət deyil.

Ölkədə IT sahəsində elə kurslar var ki, 6 ayına 5000 AZN istəyirlər. Əgər sən ortatəbəqə bir ailədə böyümüsənsə, bu pulu ya illərlə yığmalı, ya da ailəndən borc almalı olursan. Bəzən isə bir ata maaşının yarısından çoxunu ayırır – “övladım yaxşı gələcək qursun” deyə. Bu, artıq sadəcə bir kurs olmur. Bu, ümid yatırımı olur.

Amma gəlin bir az da açıq danışaq.

Bu kursda sənə verilən materiallar – PDF-lər, video dərslər, slaydlar – çox vaxt o qədər çox, o qədər böyük olur ki, kursdan çıxdıqdan 3 ay sonra baxmağa belə ərinirsən.
Niyə? Çünki oxumağın özü bir problemdir, təkrarlamaq isə bir stress. Beyin də elədir ki, onu yükləməyə çalışanda, tənbəllik siqnallarını aktivləşdirir. Səni sosial mediaya, musiqiyə, dostlarla yazışmağa dartır.

Amma...
Əgər sən kursa gedəndə öz şəxsi qeydlərini aparırsansa – məsələn, fiziki dəftərə və ya Obsidian kimi bir proqramla – onda vəziyyət dəyişir.

Çünki o qeydlər sənin beyninlə kağız arasında qurduğun körpüdür.
Sənin öz xəttin, öz sözlərin, öz dilinlə yazılmış məlumat – sənin öz tərcüməndir.
Ona qayıtmaq həm rahatdır, həm də motivasiya vericidir. Hətta üstündən keçəndə yeni qeydlər əlavə etmək də asan olur.

Pullu ola bilərsən.
5k sənin üçün heç nə ola bilər.
Amma itirilmiş vaxt heç zaman geri qaytarılmır.
Bu günün enerjisi, zehni təmizliyi, motivasiyası sabahkına bərabər deyil.

Günün sonunda sən özünə qalacaqsan.
Heç bir mentor, müəllim, təcrübəli dost, kurs materialı 7/24 yanında olmayacaq.
Tək olacaqsan.
Sən və sənin notların.
Sən və sənin beynin.

Əgər öyrənməyi öyrənməmisənsə, öyrəndiklərin buxarlanacaq.
Əgər öyrənməyi öyrənmisənsə, hətta kursa belə ehtiyac qalmayacaq.

+7 əjdaha! maraqlı 07.06.2025-15:21, hechliyin_menasi

#391199

kod iqtisadiyyatı |

+26

kod iqtisadiyyatı – XXI əsrin görünməz imperiyası
Əgər XX əsr neft iqtisadiyyatının əsri idisə, XXI əsr kodun əsridir.

Apple, Google, Amazon, Microsoft, Meta, Oracle, Adobe, TikTok, Samsung — bu adlar bizə texnologiya şirkəti kimi tanıdılır, amma əslində onlar kod üzərində qurulmuş iqtisadi güc imperiyalarıdır.
Onlar neft hasil etmirlər. Zəmin şumlamırlar. Səngərdə silah satmırlar.
Onlar kod yazır, kod yayımlayır və kodla idarə edirlər.

Kod iqtisadiyyatı nədir?
Bu, sadəcə proqram təminatının satılması deyil.
Bu — kodun insan həyatına dəyər yaradan, resurs dəyişdirən, bazar formalaşdıran bir gücə çevrilməsidir.

Kod:
bank sistemlərini idarə edir (Oracle, SAP)
telefonlarını çalışdırır (iOS, Android)
süni intellektləri formalaşdırır (OpenAI, Anthropic)
marketinqi və reklamı yönləndirir (Meta, Google Ads)
hətta kənd təsərrüfatı, mədən və neft sənayesinin özünü də idarə edən beyin rolunu oynayır

İqtisadi gücü nə qədərdir?
İqtisadi sektor Təxmini illik dəyəri (2024)
Kod iqtisadiyyatı (proqram təminatı, bulud, AI) $1.2 trilyon+
Neft və qaz $4 trilyon
Kənd təsərrüfatı $3.5 trilyon
Silah sənayesi $0.6 trilyon
Mədən sənayesi $2 trilyon

Amma fərq buradadır:
Kod sektorunun sürəti və miqyası digər sahələrə nüfuz edərək onların strukturunu da dəyişir.
Neft, mədən, kənd təsərrüfatı belə artıq kodsuz işləyə bilmir.

Alternativi varmı?
Kodun alternativi yoxdur.
Sadəcə rəqibi olan sektorlar var – kənd təsərrüfatı, enerji, silah sənayesi.
Amma bu sahələr zamanla kod iqtisadiyyatına tabe olur.
Bütün dünyada strateji güc artıq kodun içindədir:
Geosiyasi təsir: Çin və ABŞ-ın texnoloji müharibəsi, çip və AI üzərindən gedir.
Mədəni hegemonluq: YouTube, Netflix, TikTok kodla mədəniyyət ixrac edir.
İdarəetmə: Dövlətlər və ordular kibertəhlükəsizliklə kod güvənliyi axtarır.

Qısaca:
Neftin ətrini hiss edə bilərsən. Taxılın dadını, silahın səsini...
Amma kod səssiz və görünməz bir gücdür.
O, səni dinləyir, düşünür, yazır, seçir, analiz edir.
Onu görə bilməzsən. Amma hər yerdə odur.
XXI əsrin valyutası artıq bitlər və baytlardır.

+3 əjdaha! 1 maraqlı dünən 13:20, hechliyin_menasi

#391229

» Son Entrylər «