+6 əjdaha
3. Avtoportret janrı çox qədimlərdən mövcud olsa da, ən çox Renessans dövründən etibarən məşhurlaşmağa başlayıb. Burada məşhur avtoportretlərdən və onları çəkən rəssamlardan danışacam.Albrext Dürer-alman rəssamdır, hətta onu Nazi Almaniyası ən təmizqanlı alman rəssamı kimi tirajlayıb da. ironik tərəf: Dürerin atası macarıstan doğumludur. Rəssam olmaqla yanaşı marketinq dərsi də verə biləcək biri imiş. "Brendinq nədir və necə aparılır?" deyə kitab yazmamağı təəccüb doğurur. isaya qarşı obsessiyası var. Hətta buna görə saçlarını isa kimi uzadıb da. Ailəsi zərgər olsa da, 13 yaşında çəkdiyi avtoportreti görən atası onu rəssam yanına şəyird qoyur və beləcə rəssamlıq karyerası başlayır. istənilən dildə avtoportret sözünü axtarışa verəndə qabağınıza çıxan adamdır.
Gəlin, bir az Rembrant van Reyndən danışaq. Vaxtının yeyib-içən dayılarından olan hollandiyalı rəssamdır. Amma yeyib-içən, pul xərcləyən oğlanlığın axırı yaxşı qurtarmayıb. Sonra qəpiyə güllə atıb. Adamın həddən artıq çox avtoportreti var. Bir mənbədə 90 deyə qeyd edilmişdi. Avtoportlərində özünü cavanlaşdırmağa çalışmayıb, qırışlarını, çallaşan saçlarını da çəkib. Torbasını özü çəkdiyi "Gecə gözətçiləri" adlı əsəri tikib. Əsər sifarişçiləri tərəfindən bəyənilməyib və Niderland inqilabı təəssüratı oyatdığından qorxuya səbəb olub. Bundan sonra da kişinin qaragünçülük dövrü başlayıb.
Pol Qogen- post-impressionist rəssam. Avtoportret deyəndə Pol Qogeni də unutmaq olmaz. Nəticədə adam 40-dan çox avtoportret çəkib. Bu arada Van Qoqla dostluq etmişliyi var. Van Qoqun qulağını kəsmə səbəbi Pol Qogen olduğu da deyilir. "Səfillər" adlı avtoportretini mən bəyənmişdim. Adını axtarışa verib, rəsmlərinə baxmağa dəyər.
Vinsent van qoq- hüznlü rəssam. Avtoportret janrından öncə landscape çəkməyə üstünlük verib. Ən məşhur avtoportreti qulağını kəsəndən sonra çəkdiyi, 1 qulağı sarıqlı rəsmidir. indi adının hamının dilində olmağına baxmayın. rəsmlərini sata bilməyib, səfalət içində yaşayıb. Epileptik olub. Epileptik tutmaların qarşısının alınmadığı halda zəka geriləməsi yaratmaq kimi xassəsi var. Bunu həkimindən eşidəndən sonra intihar edib. Ən məhur əsərləri "günəbaxanlar", "ulduzlu gecə" olsa da, mən "kartofyeyənlər"i bir ayrı bəyənirəm.
Qustav Kurbe- üzünə baxanda özüm də bilmirəm niyə, fırıldaqçı keşişlər düşür yadıma. Azadlıq dəlisi fransız rəssamdır. "Ornanda dəfn" əsəriylə məşhurlaşıb. 3. Napoleonun verdiyi mükafatı qəbul etməyəcək qədər dəli balaşdır. isveçrəyə sürgünə gedib və orada alkoqola bağlı qaraciyər xəstəliyindən ölüb. Ən məhur avtoportreti "desperate man"-dir. Əsəri öz gözümlə Ermitajda görmüşəm. Gözlərində qəribə qorxu, təlas olsa da, bilmirəm, əlinin duruşundandırmı, ya üzündə olan romantiklikdəndirmi, şəklə baxanda havaya girə bilməyib, uşşşşş deməyim gəlir. Lol. Bundan başqa "the man made mad by fear", " self-portrait with a black dog" kimi avtoportretləri var. Bizimkilərin bu adları necə tərcümə etdiyini bilmədiyimdən ingiliscəsini yazdım. Bir də bu aralar "ələkçilər" (wheat sifters) rəsmi kəpslərə tema olmuş halda qabağıma çıxır.
Müasirlərdən ən maraqlı avtoportretçi kimi Frida Kalhonu nümunə verə bilərəm. Əsərlərinin əksəri avtoportretlərdən ibarətdir. Rəsmlərinə baxsanız, 100 faiz "bu neyin kafası?" deyəcəyiniz insandır. Keçirdiyi ağır qəzadan sonra rəsmə başlamış və məşhurlaşmışdır. Bir rəssam olmaqla yanaşı, özü də rəssam olan həyat yoldaşı Dieqo Rivera ilə enişli-yoxuşlu münasibəti, siyasi fikirlərinə görə də tanınır.
Axtarsanız, Pyer Ogüst Renuar, Pol Sezan, Eduard Mane, Klod Mone, Pablo Pikassonun da maraqlı avtoportretləri var. Onlarda sırf avtoportret janrının ağırlığı hiss olunmadığından yazmadım. Amma rəsmlərinə bir göz gəzdirin, deyərdim.