13. deməli əsgərliyə getməmişdən qabağ əsgərliyə getməyənləri, fırladanları qınayırdım, əsgərliyədə çox həvəslə getmişəm, qorxurdumki aparmazlar, bir problemim çıxar, yararsız olaram, ama qorxduğum başıma gəlmədi, bu hal onsuzda çox az olan özgüvənimi sıfır edər, nəsə yararlı çıxdım, getdim əsgərliyə mənə nə demişdilərsə hamsın gördüm, yaşadım , iyrəndim, tüpürdüm day sinir krizləri günümün bir hissəsi olmuştu, əsgərlikdə olanlar çox gözəl anladı məni, hələ ali təhsilli kimi getdinsə vapşe sıçtın, düzdü 6 ay az qullug edirsən, ama başqalarının vecinə olmayan şeylər, sənə çox pis qoyur, buda 1illik müddəti çox uzun edir əslində, heçnə demirəm özündən 3-4 yaş balacanın dediyiylə oturub durursan bütün gün, elə bu özü bəsdi. hərcürə adam görürsən və ən pisidə o adamlari azı 1il hər gün qatlanacagını bilməktir, həftələrnən evdən xəbərin olmur elə olurki, tel tapa bilmirsən, və ya sadəcə münasibətin olmayan birinə buna görə ağız açmag istəməyəcək qədər qururlusan. xəstələnirsən sikləyən olmur, yola verirlər səni, onların gözündə potensial əsgərliyi 'fırladan' birisən sadəcə, əsgərlikdə qazandığım xəstəlik hələdə mənlədi, ağrısın çəkirəm indidə, sigaret çəkən deyiləm, ama bircə dənə siqaretə görə, hələ oda yox e ostav'ına görə nə vəziyyətlərə düşən görürsən və dahada nifrət edirsən, evdəkilərnən danışanda bidəfə dolmuştum babat, səsimnən hiss eləməsinlər deyə min cildə düşmüşdüm. mülkidə üzünə belə baxmadığın yeməyin şamnan axtardığın yerdi əsgərlik, sadəcə sudan ibarət olan supa çörək doğrayarag fərqli şeylər yoxlamagdır əsgərlik.
çox şey öyrəndim əsgərlikdən ama inanmıram gələcəktə yararıma ola, bəlkə müharibə düşsə kalaşnikovu söküb-yığa bilməm xeyrimə bi amil ola, nəsə sözümün canı əsgərliyə getməyənlər, cox agıllı uzaggörən adamlardı, düz etmisiz getməmisiz. hazırda xidmətdə olanlarada allah səbr versin.
16. sabah yola düşürəm. necə zibil yer olduğunu bilirəm. sadəcə atamın saxlatmaq fikrinə qarşı çıxdım. ondansa getsin maşınını yeniləsin. diplom məsələsi də var bir tərəfdən. gələcəyi bilmək olmur, birdən yaxşı dövlət işi falan olar, problem yaratmasın. bir sözlə, göz görə-görə və bilərəkdən bəlkə də ömrümün ən böyük umbaylamasını edirəm. 1 il sonra görüşərik
1. əsgərdən gələn bir dost danışırdı,ən təhlükəli sərhəd postlarından birində cəmi 120 əsgər var, hamısı yetim. nə ana var nə ata. bu anası atası olanlar öləndə yenə səsi çıxan olur, o yetimlər öləndə heç xəbərimiz də olmur.
7. azərbaycanda əsgərlik nədir. dostuma-tanışıma əsgərlikdən söhbət düşəndə deyirəm ki,çalışın getməyin. amma gedib-gəlmiş biri kimi deyirəm ki,əsgərlik həyatımdan bir ilimi aldı,amma əvəzinə yeni nəsə öyrəndim. bəlkə də öyrəndiklərim real həyatda istifadə edə bilməyəcəyim şeylərdir,amma yenə də öyrəndim və nə vaxtsa bunları istifadə edəcəm (təbii ki başqa məqsəd üçün.bunu açıqlamayım,anonimliyə görə) əsgərlik elədir ki,orda hər cürə adam görürsən. hər tipdə insan. sənətlə məşğul olmaq istəyənlər orda gözəl tipajlar görə bilərlər. söyüşün biri bir qəpik olsa da ,əsgərliyin ən əsas müsbət cəhəti ego hissini öldürməyə xidmət eləməsidir. və digər əsas cəhəti isə universitet və ya məktəbdən çıxıb ora gələnlər ,hansılar ki məktəb və universitet vaxtı cətinlik görməyiblər,bax bu onlar üçün bir növ imtahandı. türklər demiş öz başının çarəsinə baxmaq imtahanı. vəziyyətdən çıxmaq imtahanı,dost qazanmaq və şəraitə öyrəşmək imtahanı. və bütün çətinliklərə baxmayaraq adam olaraq qalmaq imtahanı.azərbaycanda əsgər gedənlər də bilsinlər ki,ora əsgər gedirlər,amma əsgərlik silah zad deyil,bunun yer süpürməsi var,ot qopartması var,qışda qar təmizləməsi var və s və ilaxır
2. təhqirə,hər cür alçaqlığa,oğraşlığa,ölümə gözü bağlı getməkdi.əyər çıxış yolu varsa,getməməy imkanı varsa gedərək edilən ən böyük axmaqlıqdı.kişilik məktəbidi deyib,nə normal kişi,nə də normal insanın asan tapılmadığı yerdir.
14. hal-hazırda sözügedən yerdəyəm. təəssüratlarımı sonra bölüşərəm, yəqin. amma onu deyim ki, əsgər hərbidə iearxik sistemdə ən aşağı pillədə olduğundan "qara irq" statusundadır. kim mülkidəki statusunu dəyişmək istəmirsə, gəlməsin. kimin ki başqa yolu yoxdur, kimin ki beyni efir, ətraf mühit, qohum/dost/tanış tərəfindən zədələnibsə, "türkiyədə əsgər getməyənə qız vermirlər" klişelərinə sidq-i ürəkdən inanırsa, və yaxud da bir sosioloq həvəsi ilə sosial eksperiment aparmaq istəyirsə, gəlib baxsın. hər zövqə uyğun çeşidlərimiz var.
31. Yaşlı nəsil tərəfindən haqqında "Kişilik məktəbidir", "getməyənə qız vermirlər", "getməyənə iş vermirlər" kimi mifologiyaların uydurulduğu zad.
Bu mövzuda yaşlı nəslin nümayəndəsi olan "sevimli" bir qohumumla aramda keçən dialoq:
- Kişilik məktəbidir əsgərlik adamı möhkəmləndirir. Qeyrəti olan gərək getsin.
- Getməyən kişi olmur deməli?
- Vətən namusdur, onu qorumaq da kişinin işidir.
- Sən əsgərlikdə harada olmusan?
- Ukraynada ( fəxrlə)
- Kimi qorumusan? Kimə xidmət eləmisən? Sovetə yəni ruslara, düzdür? Sənin vətənini işğal edənlərin sərhədlərini qorumusan?
Və dayı büzüşdü, başını yelləyib heç nə demədi. Əvvəlcə özümdən böyüklə bu qədər kobud danışdığım üçün peşman oldum amma deməsəydim də xəstəlik tapardım.
(baxma: içinde kalıp dert olacağına dışarı sal mert olsun)
23. yüzlərlə gəncin həyatını məhv edən icbari şəkildə həyata keçirilən hərbi xidmət. neft pullarının ölkəyə axın etdiyi bir vaxtda cəmi 10 il ərzində peşəkar ordu təşkil etmək olardı. eynilə gürcüstan etdiyi kimi. amma çox heyif ki həmin pullar ofşorlara, müəyyən şəxslərin şəxsi bizneslərinə axdı. ortaya müharibəni atır məsələni hər dəfə yayındırırlar amma axı gürcüstanın da bir yox iki separatçı bölgəsi var. dünya elm, təhsil, demokratiya yolu getdiyi halda azərbaycan daha da gerilərə gedir.
9. təbii ki hamı bilir nə qədər lazımsız bir şey olduğunu hələ xaricdə oxuyan tələbələrə əsgərlik 18 ay nəzərdə tutulub hər şeyi kecdim bu adam 4 - 5 il oxuyub gəlib niyə görə 18 ay hərbi xidmətdə olmalıdı əsgərlikdə gic - gic şeylərlə məşqul olmalıdı saqa dön sola dön nəblm dombal jim vəzyəti 18 aydan sonrada 4-5 il oxuduğunu unut sonra gəl yenə nəyəsə yenidən başla sorada efenim nie gedenlər qaytmr qaytsn (baxma: rüyanda gorürsün)
24. sıravi azərbaycanlıların yığıldığı yer. ora gedəndə insanda psixolojik dəyişiklik olmur. mutasiya baş vermir. burda necəsənsə orda da eləsən. camahat elə danışırki bes esgerliy başqacürdü orda vəhşi olursan nəbilim nə olursan. əgər yeteri qədər özüvü və insanları tanımısansa ora səni heeç dəyişdirmir. ordakılar başqa ölkələrdən gəlməyiblər. pis bir yer olmağının səbəbi turist kimi belə olsa başqa ölkə vətəndaşlarının olmamağıdı. düşünki hərkəs azərbaycanlıdır. ordakı normal adam sayı ilə sivil həyatdakı düz mütənasibdi. internetə girib xariclə əlaqə qura bilmirsən deyə zülüm kimi gəlir. musiqi, film yada youtube da bir video yoxdu artıq. məsələn sivil həyatında ancağ meyxana dinləyib vor söbətləri edən, küçə döyüşü videolarına baxan biri üçün elədə çətin bir yer deyil. sadəcə burda ignore etdiyin(fikir vermədiyin) , qorxub qaçdığın, ürəyivi bulandıran adamlarla bir yerdə olmağa məcbur edilirsən. heç kim orda dəyişib başqa adam olmur.
döyüşə hazırlıq isə çox az yerləri çıxmaqla tamamən yararsızdır. yəni güya müharibə şəraitidi ama əsgərlik bitirənlərin neçə faizi döyüşə hazırdır? mövcud vəziyyətdə peşəkar ordu qurmaq mümkündür. maaşlar hal hazırda da (zabitlərdə) çox pis deyil (azərbaycan standartında). maaşları gecikmir və ildə 13cü ay belə söhbəti də var. yəni sayı azaldıb həvəslilər üçün peşəkar sistem, könülsüz , məcburi əsgərlərdən daha yaxşıdı. əsgər niyə könülsüz olur sualı isə məncə hər kəsə aydındır.
22. 2016-cı ildə azərbaycanda hələ də məcburi 1 və 1.5 illik hərbi xidmət mövcüddur. halbuki son 6 il ərzində peşəkar ordu yaradılıb, məcburi xidməti ləğv etmək mümkün ola bilərdi. peşəkar ordu yaratmaq hələlik mümkün görünmür amma xidmət müddətinin azaldılması daha məqsədəuyğun olar. eynilə türkiyədəki kimi uzun dönəm 12 ay, qısa dönəm 6 ay.
)