dünyadakı ən qorxunc həqiqətlər

indiyə qədər bildiyimiz, xəbərdar olduğumuz hər şeyin, hətta elmin də, əslində, kimliyini tam olaraq bilmədiyimiz şəxslərin bilməyimizi istədikləri qədər məhdud olmağı. ilk növbədə qulağa uydurma kimi gələ bilər, amma bu, haqqında sorğulayan və araşdıran hər insanın bildiyi acı gerçəkdir. Dünyanı idarə edən sözügedən şəxslərin, qlobal şirkətlərin başında durduqları və çox daha arxa planda duraraq gizlilik siyasətini qorumaq istədikləri və bunu da müvəffəqiyyətlə həyata keçirdikləri güman edilir. Bu çox dərin mövzudur və bir çox mövzularınkından haqqında daha çox məlumat yer verilməyə layiqdir. Qısacası, Kukla kimi idarə edilən olmağı bilməyin verdiyi hiss, şəxsən, mənə çox narahat edici və qorxunc gəlir. Daha qorxuncu isə, əlimizdən heç nə gəlməyərək onların çoxdan planladığı və yaratdığı sistemin əsarəti altında yaşamağa məhkum olmaqdır. istəsək də, istəməsək də.

bullinq

Bunu edənlər arasında ən çox qarşılaşılan tiplərdən bəziləri də, hər iki cümləsindən ən azı birində, mütləq, camaatı güldürməkdən ötrü başqasını məsxərə obyektinə çevirən, zorbalıq edən, onu zəif nöqtələrindən vuraraq ələ salan, axmaq yerinə qoyan, söz soxan, hörmətsizlik edən, baxıb halıma şükr etdiyim bambılı tiplərdir. Nəsilləri azalmaq əvəzinə get-gedə artır, eləbil. Ümumiyyətlə, insanların bunlara gülməyi asılılıq yaradıb artıq. Məzəli olmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırlar və bunun üçün də başqalarının zəifliklərini istifadə edirlər adətən. Ən çox acığım gələn də odur ki, belə ucuzlara qarşı insanlar səslərini çıxarmaqdansa, gülməlidir, əyləncəlidir deyə ona qoşulub hörmətsizliyə ortaq olurlar. Təəssüf ki, bu gün hələ də bir çox insanlar tərəfindən bir şəxsə yönümlü zarafat ilə səhv salınan anlayışdır bullinq. Halbuki, bullinqdən və ya digər adı ilə zorbalıqdan fəqli olaraq zarafat təhqir və hörmətsizlik ünsürü ehtiva etmir. Bundan başqa, bu iki anlayışı ayırd etmək üçün fəaliyyətin edildiyi şəxsin buna qarşı verdiyi reaksiyanı ölçmək də önəmlidir. Əgər həmin şəxs məqsədyönlü şəkildə özünün narahat edilmək istəndiyini hiss edirsə və buna uyğun olaraq mənfi reaksiya verirsə, bunun bullinq olduğundan şübhələnmək və bunun qarşısını almaq üçün ünsiyyətin məzmununa hakim olmaq vacibdir. Bunu etdikdə kənardan deyilən "əşiii, sən də çox dəymədüşərsən e", "niyə zarafat götürmürsən sən?!" kimi sözləri eşitmək olar ama buna aldanmamaq lazımdır. Başa salmaq lazımdır ki, "zarafat" adı altında edilən zorbalıqdır bu.
Fiziki və ya psixoloji olmasından asılı olmamaqla illərlə buna uğramış və öz sağlamlığım üçün bununla mübarizə aparmış və aparan biri olaraq onu nəzərə çatdırmaq istəyirəm ki, istər zorbalığın qurbanı olun, istərsə də tamaşaçısı, heç vaxt yox yerə edilən zorbalığa qarşı susmayın. Çünki susduqca və bunu tətbiq edənlərə səhvlərini izah etmədikcə, başa salmadıqca belə keyfiyyətsiz insanlar cəmiyyətdə daha çox yer tutacaqlar. Yəni, sosial inqilab öz yerini tənəzzülə verəcək.

ezher solmaz

Sosial media platformalarında, əsasən, z nəsli, müəllimlərə və kassirlərə, onları ironik şəkildə təqlid edərək istinad etdiyi videoları ilə seçilən sosial media fenomenidir. Zarafatlarının da incə və keyfiyyətli olduğunu düşünürəm. Aşkarlamaları da müşahidə qabiliyyətinin yaxşı olduğunun göstəricisidir.
Yeri gəlmişkən, azərbaycan dilində olan bir yazılı dialoqu oxuyaraq gülməkdən yarıldığı bir videosu da var:

(youtube: )

azərbaycanda təhsilin geri qalma səbəbləri

Bu gedişlə, təhsil sisteminin düzələcəyindən şübhəliyəm. Çox güman ki, yaxşılaşmayacaq, daha da pisləşəcək. Bu, indiki vəziyyətin bizə göstərdiyi acı həqiqətdir.

Çünki azərbaycanlılar təhsilin nə olduğunu belə bilmirlər və buna görə də problemləri səhv müəyyən edirlər. Problemlərinin aşkar edilə bilməyəcəyi bir sistemi düzəltmək isə mümkün deyil.

Azərbaycanda "universitet" dediyimiz qurum peşə əldə etmək, iş tapmaq üçün bir qurum kimi qəbul edilir. Problem buradan başlayır. iş axtararkən hazırlanan CV-dəki bir sətir məlumat işə müraciət edənin zəkasını, iş əzmini və sosial vəziyyətini anlamağa kömək edən bir meyardır, hamısı budur.

Bəs əslində nədir? Universitet hər hansı bir təhsil sahəsinin bütün tarixi məlumatlarının toplandığı və həmin toplanmaya töhfələrin verildiyi yerdir. Müvafiq olaraq, bir təhsil sahəsinin bütün biliklərinin tələbəyə öyrədildiyi və ona nəsə əlavə edildiyi yerdir və tələbənin bu tərəqqiyə töhfə verməsi gözlənilir. Biz isə universitetlərimizi və məktəblərimizi heç bir təhsil sahəsinin mənbəyi olan bir yerlər kimi tikə bilmirik. Ona görə də irəliləyişdən danışmaq mümkün deyil. Çünki ictimaiyyətin və universitetlərdə xalqın təmsilçisi olan tələbələrin universitetlərdən gözlədiyi bu deyil. Ailələr deyir ki, övladım iş görsün, ailəsini dolandırsın. Normalda bunun təmin ediləcəyi qurumlar peşə liseyləridir.

Bütün bu çatışmazlıqların, təhriflərin mənbəyi xalqımızda elmi mədəniyyətin olmamasıdır. Biz elmin nə olduğunu belə bilmirik, ona hörmət etmirik, onu öyrənməyə çalışmırıq. Biz elmlə yox, övladlarımızın dolanışığını təmin etməklə məşğuluq. Deməli, cəmiyyət də savadsızdır. Toyuq-yumurta dilemmasına oxşayır bu. Təhsilsiz cəmiyyət elmin qədrini bilmir. Elmin qədrini bilmədiyi halda da, təhsilsiz olmağa davam edir.

Həmçinin, kurikulumlarımız müasir və mütərəqqi deyil. Biz dünyadan çox geri qalmışıq, dünyanın tərəqqisinə töhfə vermirik, edənləri kənarda saxlayırıq, ölkədən qaçırlar. Çünki bizim təhsil meyarlarımız elmi tərəqqiyə yönəlməyib. Təhsildə məqsədimiz irəliləmək deyil, mövcud olanı qorumaqdır. Mövcud olanı qoruyub saxlayaraq inkişaf edə bilməyəcəyimizi dərk edə bilməmişik.

Pedaqoqların böyük əksəriyyəti bu işi maaş qazanmaq əsasında görür. Çox az pedaqoq tələbələri, həqiqətən, irəli aparmaq istəyir. Bu zaman tələbələr və şagirdlər öncəliyi bilik qazanmaqda deyil, öz müəllimlərini seçmək və lazımi miqdarda pul ödəyə bilməkdə görürlər. Məktəbi bitirmək və getmək həvəsi ilə oxuyurlar. Demək olar ki, məktəblər zərurətə çevrilib. Tələb olunan, əsasən, məlumat, bilik yox, diplomdur.

Azərbaycan çıxılmaz bir spiraldadır. Bu çıxılmaz vəziyyət üçün böyük bir silkələnmə lazımdır. Bu sarsıntı üçün böyük bir islahat. Böyük islahat üçün, vizyon sahibi böyük lider. Amma, təəssüf ki, belə böyük liderlər Yer kürəsinə nadir hallarda gəlirlər. Bu əsrdə bir ulu öndərin hakimiyyətə gələrək ölkəsinə böyük islahat gətirməsi ehtimalı çox azdır. Ona görə də bununla bağlı heç kimin ümidi yoxdur. Hər kəs özünü xilas etməyə çalışır. Nəticə də belədir...

Edit: Bu mövzuda bəzi iddia və fikirlərlə bağlı da baxış bucağımı bildirmək istəyirəm. Təhsil sistemində öncəlik, əsasən, ixtisas əldə etmək və bunun üçün çalışmaq, oxumaq yox, maraq göstərilən elm sahəsi və onunla iç-içə olan digər sahələr üzrə ətraflı şəkildə praktiki bilik və bacarıq sahibi olmaq, öz istədiyin bilikləri əldə etmək, daha sonra onu tətbiq edə biləcək ixtisas sahəsi seçməkdir. Düzdür, tətbiq etmək üçün ixtisas sahəsi seçmək və bunun üzrə oxumaq vacibdir amma təhsilin keyfiyyəti, sadəcə həmin sahə üzrə oxuya bildikdə yox, ən önəmlisi, təhsil şagirdə, və ya tələbəyə şüurlu mənimsətmə yolu ilə verildikdə və praktikada bunu necə istifadə edə bildiyini yoxlandıqda çox olur. Yəni, problemin kökü təhsil meyarlarının tərəqqiyə yönəlmədiyi üçün və buna görə də, sistemin də əzbərçiliyə və nəzəriyyəyə söykəndiyi üçün yüksək səviyyədə, mənimsəyərək oxumaq da bu ölkədə bir fayda vermir. Ona görə də, belə oxuyacaq olan da bilir ki, əziyyəti yerdə qalacaq və bu ölkədə bəhrəsini verməyəcək, çünki bu ölkədə işləyərək və sonra da pensiya alaraq dolanışığı təmin etmək ön plandadır, sistem buna əsasən qurulub. Bilir ki, əgər faydası olmağını istəyirsə, daha uyğun bir ölkəyə üz tutmalıdır. Buna görə potensialı olan insanlar da bunları etməyə həvəs və ehtiyac duymurlar, adətən, başlarını götürüb qaçmaq istəyirlər. Avropa ölkələrinə və digər bəzi ölkələrlə rəqabət etmək, sözsüz ki, mümkün deyil, mən bunu da nəzərdə tutmadım. Sadəcə, edilə biləcək islahat və düzəlişlər də edilmir və bu təqdirdə, vəziyyət də bu cür, açıq-aşkar ortada olur.
Bütün bunlara görə, nəticə olaraq, azərbaycan, təhsilini elm sevərlərin sevəcəyi və seçəcəyi bir yerə çevrilə bilmir, hətta lazımi inkişafdan da geri qalmış olur və ümumi durum da acınacaqlı olaraq qalır.

ən nifrət edilən insan tipi

Özünü başqasının yerinə qoymağa, empatiya qurmağa zəhmət çəkməyib həmin şəxs haqqında kənardan göründüyü kimi rahatlıqla danışan, rəy verən, mühakimə edən, hətta təhqir belə edən, qısacası, ağzına gələni danışan insan tipi. Əsasən, ölkəmizdə başqalarına yerli-yersiz müdaxilə edən bu cür hədsizlərlə çox rastlaşırıq. Bəlkə, sənə çox adi, asan olaraq görünən bir şey başqa biri üçün elə deyil. Hamının səhvi ola bilir, amma əvvəlcə başa düşmək vacibdir ki, o insanın müəyyən olaya nöqteyi-nəzəri necədir, bəlkə, onun elə problemi var ki, heç haqqında danışa bilmir. Adama deyərlər, başa düşmürsənsə, sus sadəcə.

depressiya

insanlar arasında ən geniş yayılmış psixi pozuntudur. Səbəbləri olaraq bir çox müxtəlif faktorlar rol oynaya bilir. Həmçinin, növləri və səviyyələri də fərqlidir. Allahın bəlası bu pozuntu fərdin, adətən ovqatının pis olmasına, gündəlik fəaliyyətlərlə məşğul olma marağının və zövqünün bir qədər və ya tamamilə azalmasına, özünü zamandan zamana günahkar və/və ya dəyərsiz hiss etməsinə, iştahında pozulmaların yaranmasına, yuxu keyfiyyətinin azalmasına, davamlı olaraq keçmişə ilişib qalmasına səbəb olur, hətta fərdin, sanki həyatını boşa israf edirmiş kimi hiss etməsinə və intihar etməyi istəməsinə də gətirib çıxara bilir. Elə ən pisi də, olduğunuz yerdə duraraq, sadəcə vaxtınızı öldürdüyünüzü və bəlkə də, həyatınızın ən yaxşı, ən uyğun çağlarınızı hədər etdiyinizi anlamaq amma eyni zamanda da, əlinizdən heç nəyin gəlməməsi və nə edəcəyinizi bilməməkdir. Belə olduqda da, həyata tutunmaq üçün demək olar ki , keçərli bir səbəbinizin, məqsədinizin olmadığını hiss edirsiniz. Məhz bütün bunlara görə də, depressiya, vaxtında aşkar olunmalı və mənəvi yardım ilə üzərində səy göstərilərək qarşısı alınmalı olan, əks təqdirdə isə getdikcə daha təhlükəli və ciddi bir hal alaraq və əlamətləri ağırlaşaraq xəstəni bataqlığın dərinliyinə aparan bir xəstəlikdir. Bu azara tutulmuş şəxslərin bu hallara düşməyində əməyi keçmiş bütün zalımların da bir an əvvəl cəzalarını çəkmələrini ürəkdən diləyirəm. Ümidvaram ki, hamımız, tezliklə daha tolerant, empatik, daha məsuliyyətli, daha əladətli, sağlam və xoşbəxt ola biləcəyimiz yeni bir dünyaya ayaq açarıq.

pişik

Favori heyvanım... Bir çox insanlar tərəfindən nifrət edilən amma əslində, sevilməyə və qayğı görməyə layiq və çox ehtiyacı olan canlılardır pişiklər. Pişik saxlamağın insan psixologiyasına olan mükəmməl faydaları da elmi araşdırmalar əasında sübut edilib. Təəssüf ki, küçə pişiklərinin sahib olduğu xəstəliklərdən ötrü onların ömrü təxmini 2-3 il olur. Çox yaxşı olar ki, it və pişiklərin xüsusi qaydalar çərçivəsində qorunması, onlara peyvənd vurulması üçün dövlət tərəfindən tədbirlər görülsün. insanlar onlara daha çox qayğı göstərsinlər, heç olmasa, imkanları olduqca yemək və su versinlər. Bu cür xalqdan belə bir şey etməsini gözləmək bir az qəribədir amma yenə də bir neçə insan etsə belə, o da yaxşıdır.