"1000 il əvvəl filosoflar hansı mövzuları müzakirə edirdilərsə, indi də onları edirlər." -*
qeyd. fəlsəfə mənə görə insanın ətrafını sorğulayıb, onu dərk etmək istəyidir. *
yəni sual soruşmağı bacaran hər bir insan istər-istəməz fəlsəfə ilə məşğul olur, bilik əldə etmək istəyir
ancaq müasir bir disciplinekimi fəlsəfəni qəbul ediriksə və müqayisədə meyar olaraq bəşəriyyətə verdiyi faydanı əsas götürürüksə, fəlsəfənin yeganə ən mühim nailiyyətielmi metodun kəşfi olub. ondan sonra isə artıq elm öz ayaqları üzərində duraraq böyük və iti addımlarla irəliləyib, fəlsəfə isə sinifdə qalıb. ancaq, hələ bilmək olmaz bu yarışı həqiqətən kim qazanacaq...-*
"Monqol sərkərdəsi Batı 1241-ci ildə Polşa və Macarıstanı ələ keçirib Almaniyanın torpaqlarının sərhədində durmuşdu. Batı Müqəddəs Roma imperiyası imperatoru 2-ci Frederikə məktub göndərərək onun taxtdan çəkilməsini istəmişdi. Bu ərəfədə Ögeday xan öldüyü üçün Batı xan ordusuyla yeni xan seçilməsi üçün Qaraqoruma geri döndü. Monqollarda xaqanın seçilməsi üçün mütləq qurultay olmalıydı. Beləcə xan müəyyən ərazilərə bölünmüş əyalət başçılarının birliyi ilə seçilməli idi. Bu bir baxıma indiki demokratik seçim prosesini xatırladır. Əyalət prinsipinə əsasən isə monqol xaqanlığının idarəetmə forması indiki federativ sistemə uyğun gəlir. Dövlətin başında durmaq üçün tarixdən gələn bu prinsipin mövcudluğu 1990-cı ildə Monqolustanda qan tökülmədən tək partiyalı sistemdən çox partiyalı sistemə keçirilə bilməsinə şərait yaratdı. Azərbaycanın tərkibində olan iran coğrafiyasında isə heç vaxt belə bir idarəetmə olmadı. iranda monarx xalqla heç vaxt hesablaşmadan qeyri məhdud səlahiyyətlərə malik olurdu və hakimiyyət atadan oğula irsən keçirdi. Hal hazırda Azərbaycan və iranın totalitar, Monqolustanın isə demokratik dövlət olması bu tarixi antaqonist prosesin məhsulu kimi ortaya çıxmışdı. Çingiz xanın arvadının qaçırılıb təcavüz edilməsinə baxmayaraq merkitləri məhv edəndən sonra onu qəbul etməsi, öz oğlu olması barədə şübhələrə baxmayaraq Cucini öz oğlu kimi qəbul etməsi və ölümündən sonra ona ulus verməsi monqol təbiətində qadına verilən dəyərin ifadəsi idi. iran coğrafiyasında isə qadın alınıb satılan tədavül vasitəsindən başqa bir şey deyildi. Monqolustanda kişi və qadın arasındakı tarixdən gələn bu bərabərlik özünü müasir dövlətçilik prosesində də göstərib. Məsələn: Tarixdə ilk qadın prezident monqol mədəniyyətinin təsirində qalan türklərin yaşadığı Tuvada seçilmişdi. Tarixdə seçilən ikinci qadın prezident Sükbaatirin Yanjma də elə Monqolustan prezidenti olmuşdu."
çox adamın başına gəldiyi kimi süleyman rüstəmin də başına gəlmiş ilk məhəbbəti ilə nakam qalmış sevgisinə həsr etdiyi səmimi və incə şeirə, musiqisi habil əliyev tərəfindən qəmgin notlar üzərində bəstələnmiş mahnı. real bir mövzunun, demək olar hər kəsin həyatında mütləq başına gəlmiş bir hadisə haqqında yazıldığından, şeirə qulaq asdıqca sanırsan ki, şair sənin hiss etdiklərini təsvir edib. ümumiyyətlə, "ilk məhəbbət" - yəni həyatda ilk sevdiyimiz şəxs, bizim həyatda ilk sevgi imtahanımız olduğundan, bir dəfə başımıza gəldiyindən və bu imtahanda heç bir təcrübəmiz və hazırlığımız olmadığına görə həmişə sonu uğursuzluqla bitir... ancaq, dadı elə damağımızda qalır ki, gözümüzdə onu o qədər böyüdürük ki, o həmişəlik yaddaşımıza həkk olunur, bundan sonrakıları daim onunla müqayisə etməyə çalışırıq, ancaq o özündən sonrakıların heç birinə bənzəmir, təəssüf... bir sənədli filmdə, bir heroin istifadəçisi danışırdı ki, heroin ən böyük ləzzəti ilk istifadə zamanı verir, ondan sonrakıları ilk dəfə aldığım həzzə çatmaq üçün edirdim, ancaq çata bilmirdim... bu da onun kimi... buna görə şair də deyir ki, "vəfası olmayan ilk məhəbbət aşiqi son mənzilədək izləyir..."
Xəlqə ağızın sirrini hərdəm qılır izhari söz,
Bu nə sirdir kim, olur hər ləhzə yoxdan vari söz.
izah:
ağzımızda olan, sirri (fikri) söz vasitəsilə insanlara izah edirik,
bəs bu nə sirdir ki, hər an yoxdan söz yaranır.
Artıran söz qədrini sidq ilə qədrin artırar,
Kim nə miqdar olsa, əhlin eylər ol miqdari söz.
izah:
Sözünü dəyərini artıran, qiymətli sözlər danışan öz dəyərini artırmış olar,
Ancaq şəxsin öz "dəyər"i nədirsə, danışdığı söz də onu o qiymətdə edər.
Ver sözə ehya ki, tutduqca səni xabi-əcəl,
Edə hər saət səni ol uyqudan bidari söz.
izah:
Sözü dirilt ki, (bir növ özündən sonra nəsə yaz qoy ki) səni ölüm yuxusu tutduqca,
Hər saat səni yuxudan oyatsın söz. (yazıb qoyduqların oxunduqca)
Bir nigari-ənbərinxətdir könüllər almağa,
Göstərər hərdəm niqabi-qeybdən rüxsari söz.
izah:
Söz könüllər alan gözəl kimidir.
O da hər an örtüyünü, niqabını açıb üzünü göstərib könülləri şad edər.
sözlərin mənası. qəvvas - üzgüçü
şəhvar - şaha, hökmdara layiq
təndir - dəyirmi
rişte - əlaqə, rabitə
izhar - aşkar etmə
əsrar - sirr
hərdəm - hər an
ləhzə - vaxt, an
sidq - sədaqət, səmimiyyət
qılmaq - etmək, eyləmək
ehya - canlandırmaq, vücuda gətirmək
xabi-əcəl - əcəl yuxusu
bidar etmək - oyatmaq
niqab - üz örtüyü
rüxsar - üz, çöhrə, sifət
ənbərinxət - ənbər qoxulu sap
bəhr - dəniz
izzət - hörmət
xar olmaq - zəlil, rüsvay olmaq
xazin - xəzinədar
gənc - xəzinə
azərbaycan dilinə fars dilindən keçmiş *
fars dilinə də ərəbcədən
, azərbaycan dilindən isə erməni, avar, gürcü, ləzgi, talış dillərinə keçmiş, eyni zamanda "qalməqal" kimi də rast gəlinən, lüğətdə mənası "dedi-qodu", "hay-küy", "səs-küy", "oyun", "şəbədə" kimi göstərilən, etimologiyası ərəbcədən hərfi mənada (قِيل وَقال - qil-və-qal) "nəsə deyildi və (sonra) o dedi" (قِيل - qil - nəsə deyildi, وَ - və, قال - qal - o dedi) olan söz.
nadir şah əfşar və ağa məhəmməd şah qacarın özlərini şahənşah elan etdikləri, monqol sərkərdələri cəbə və subutayın, eyni zamanda əmir teymurun azərbaycana, şirvana, qarabağa doğru yürüşləri zamanı öz düşərgələrini saldırdığı, uzun həsənin 1469-cu ildə teymuriləri məğlub etdiyi, şah abbasa qədər türkmən çakirli, təkəli tayfalarının idarə etdiyi, şah abbasdan sonra isə şahsevən tayfasının məskunlaşdığı və idarə etdiyi, 1720-ci illərdə osmanlı və rus imperiyaları tərəfindən zəbt olunan, sonradan nadir şah tərəfindən yenidən irana birləşdirilən, gülüstan müqaviləsinədək cavad xanlığının yerləşdiyi, 1921-ci ildə müsavat tərəfindən dəstəklənən şahsevən tayfasına mənsub döyüşçülərin sovet hakimiyyəti tərəfindən göndərilən bolşevik hərbi birləşmələrini məğlub etdiyi, ancaq ssri bərqərar olduqdan sonra 30-cu illərdə köçəri əhalisinin məcburi olaraq oturaq həyat tərzinə keçirdildiyi, 2/3 hissəsi azərbaycan respublikasında, qalan hissəsi iran ərazisində yerləşən, şərqdən xəzər dənizi ilə, cənub-şərqdən talış dağları ilə əhatələnmiş, şimal-şərqdən kür çayı ilə şirvan düzündən, şimal-qərbdən araz çayı ilə mil düzündən (qarabağ düzü) ayrılan düz.
polyak tarixçi və qafqazşünas tadeusz swietochowskinin yazdıqlarına istinadən, 1828-ci ildə rus və osmanlı imperiyaları arasında baş tutan ərzurum döyüşündə fədakarlıqlar göstərərək döyüşün taleyində həlledici rol oynamış, aleksandr puşkinin gənc zabitlərindən biri olan fərhad bəyə ithafən "hafizdən" (из гафиза) şeirini yazdığı, çar ordusunda 4 müsəlman alayından biri olan süvari alayı.
Əsgəri şöhrətin eşqinə düşən,
Ey cavan oğlan!
Qarabağlılarla qanlı döyüşə,
Atılma, dayan!
Çıxmaz, bilirəm ki, ölüm qarşına.
Səni görəli,
Gözəlliyinə və cavan yaşına,
Qıymaz Əzrail.
Qorxuram bu qanlı döyüşlər ancaq
Tamam məhv edə,
Ürkək təvazölü davranışın da,
Həyan da itə.
Не пленяйся бранной славой,
О красавец молодой!
Не бросайся в бой кровавый
С карабахскою толпой!
Знаю, смерть тебя не встретит:
Азраил, среди мечей,
Красоту твою заметит —
И пощада будет ей!
Но боюсь: среди сражений
Ты утратишь навсегда
Скромность робкую движений,
Прелесть неги и стыда!
bundan əlavə tarixçi erməni səyyah arminius vamberryə istinadən qeyd edir ki, azərbaycanlıların bu döyüşdə göstərdikləri hünər və fədakarlıqlar onlara rus ordusunda hərbi xidmət etmək üçün imkanlar açdı, müsəlmanlarda rus hərbi məktəblərində təhsil almaq adəti formalaşdırdı, Əlixanovlar, Tahirovlar, Nəzirovlar erməni Lazarovlar, Məlikovların rəqibləri oldular.
mənbə. из гафиза Russian Azerbaijan, 1905–1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community, tadeusz swietochowski black garden, thomas de waal tərcümə
musiqisi flora kərimovanın keçmiş həyat yoldaşı, cərrah ibrahim topçubaşov, sözləri onun yaxın dostu şair ənvər əlibəyli tərəfindən 60-cı illərdə yazılan, hal-hazırda da ifa olunan, oynaq, şən, "insanın içini kıpır-kıpır yapan" mahnı. -* deyilənə görə məclislərdən birində royalın arxasına keçən topçubaşov yeni bəstələdiyi bir melodiyanı ifa edərkən, əlibəyli də bu zaman royala yaxınlaşır, və tez-bazar müəyyən qeydlər edir, sonra onları topçubaşova göstərir. topçubaşov da bu qeydləri zümzümə edərək royalı ifa etməyə davam edir və beləliklə mahnı hasil olur. həm bəstəkar, həm də şair həmin gecə bu mahnını öz xanımlarına həsr edirlər. olduqca populyar mahnıya çevrildiyindən bir çox müğənnilər tərəfindən ifa edilib. məşhur ifaçıları arasında şövkət ələkbərova, gülağa məmmədov, tacik müğənni leyla şərifova, flora kərimova, ilhamə quliyeva, türk müğənni nesrin sipahi var. eyni zamanda demək olar ki, segah dəstgahında da xanəndələr tərəfindən daim oxunur.
Dağlarda duman gözəldir,
Qaşların kaman gözəldir,
hüsnünə heç bir söz olmaz,
Gözlərin yaman gözəldir.
Söyüdlər başın əyəndə,
Sənə mən yarım deyəndə,
Sanaram, dünya mənimdir,
Gözümə gözün dəyəndə.
bundan əlavə, tədqiqat sahələri arasına başqırdologiya, azərbaycan tarixi, müasir türk ədəbiyyatı və qrammatikası, klassik şərq ədəbiyyatı, *
şərq ədəbiyyatında homoerotisizm
türkdilli ərazilərdə post-sovet kimliyi daxildir. osmanlı türkcəsi, müasir türk, özbək, başqırd, tatar və azərbaycan dillərini bilir. eyni zamanda nəsiminin 110 qəzəlini orjinal şəkildə alman dilinə poetik tərcümə etmişdir. bioqrafiyası, elmi işləri və digər yaradıcılığı ilə mənbədə verilən linkdən tanış olmaq olar.
Türkiyəyə hərbi attaşe kimi təyin olunmuş leytenant Masatane Kandanın qeydlərindən:
"...Əgər biz Birinci Dünya Müharibəsində fələstinli ərəblərlə bağlı ingilis nümunəsini izləsək müvəffəqiyyətə çata bilərik. Azərbaycandakı türklər bu müsəlman qrupları içindəki ən yaxşılarıdır. Bu müsəlmanlar hətta ukraynalılardan da döyüşkəndir."
"...Azərbaycana gəldikdə isə, bizXosrov bəy Sultanovu öz tərəfimizə çəkməyi bacarmışıq. Arzuolunandır ki, o irana getsin.ilkin planımız üçün irandan Sovet ərazisinə göndərə biləcəyimiz 1000 nəfər silahlı qüvvə var. Sovet-Türkiyə sərhədində isə eynilə 1000 nəfər şimali qafqazlı qüvvə gözləyir. Hazırda bizim üçün ən yaxşı şans azərbaycanlılar vasitəsilə casus şəbəkələri qurmaqdır."
əslən iran azərbaycanlısı olan şeyx məhəmməd xiyabaninin və tərəfdarlarının 1918-ci il 28 mayda tiflisdə məhəmməd əmin rəsulzadənin sədrliyi ilə milli şura tərəfindən elan olunan, cənubi qafqazda yerləşən, əsas hissəsini tarixən Aran və Şirvan adlanan bölgələrin əhatə etdiyi dövlətə *
Azərbaycan xalq cümhuriyyəti
, Iranın şimalında yerləşən və tarixən "Azərbaycan" olaraq bilinən vilayətin adını osmanlı imperiyasının öz siyasi maraqları naminə etdiyi təkidlə qəbul etmələrinə etiraz əlaməti olaraq iranda 1920-ci ildə qısa müddət ərzində mövcud olmuş dövlətə verdikləri ad.
sözlükdən yeni qeydiyyatdan keçən istifadəçilərə və ya sözlükdə olub ancaq sözlüyün bəzi funksiyalarından xəbərdar olmayan və ya istifadə edə bilməyən umbaylara və yazarlara texniki yardım məqsədilə açılmış başlıq.
bu entrydə sözlükdəki "bbcode"-lar və onlardan istifadə qaydalarını qeyd edəcəm. hər nə qədər bəzi yazarlar tərəfindən sözlükdə pərakəndə şəkildə onlardan istifadə qaydaları verilsə də, bu başlıqları axtarıb tapmaq bəzən istifadəçilərə çətinlik törədir. ona görə də burada mövcud olan bütün "bbcode"-lar qeyd ediləcək. *
mənim bildiyim qədərilə glş
mündəricat 1. yazını qalınlaşdırmaq [kalin] 2. yazını kursivləşdirmək [italik] 3. sitat paylaşmaq [alinti]
4. spoiler barədə xəbərdarlıq [spoiler]
5. sözlükdə link paylaşmaq [link]
6. sözlükdə şəkil paylaşmaq [foto]
7. "vocaroo"-dan audio paylaşmaq [sesli]
8. "soundcloud"-dan audio paylaşmaq [soundcloud]
9. "spotify"-dan audio paylaşmaq [spotify]
10. "youtube"-dan gizli video paylaşmaq [youtube]
11. "youtube"-dan aşkar video paylaşmaq [videox]
12. "reddit"-dən "post" paylaşmaq [reddit]
13. "twitter"-dən "tweet" paylaşmaq [twitter]
14. "instagram"-dan "post" paylaşmaq [insta]
15. qeyd göstərmək [u]
16. sözlükdəki başlığa aşkar istinad vermək [bax]
17. sözlükdəki başlığa gizli istinad vermək [gbax]
18. sözlükdəki entry-ə istinad vermək [#№]
19. entry-ə başlıqla birgə istinad vermək [bax: başlıq/-№]
20. "facebook"-dan post paylaşmaq [facebook]
21. başlıqda hər hansı bir yazarın entry-sinə istinad vermək:[bax: başlıq/@yazar] (artıq işləmir!!!)
22. əlavələr
1. yazını qalınlaşdırmaq (bold)
nümunə:
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Duis auctor, leo ut vehicula egestas, odio enim varius elit, eu cursus turpis enim non ante. Mauris magna felis, ornare et luctus sed, ornare non eros. Nam eget hendrerit dolor, ac rhoncus dolor. Sed at velit vitae sapien faucibus ultricies. Suspendisse sodales ipsum vel lacus sagittis, id eleifend nulla ullamcorper. Fusce non leo sodales, mollis leo vel, eleifend elit. Phasellus eget nibh enim. Sed vel rutrum eros. In non urna erat.
2. yazını kursivləşdirmək (italic)
nümunə:
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Duis auctor, leo ut vehicula egestas, odio enim varius elit, eu cursus turpis enim non ante. Mauris magna felis, ornare et luctus sed, ornare non eros. Nam eget hendrerit dolor, ac rhoncus dolor. Sed at velit vitae sapien faucibus ultricies. Suspendisse sodales ipsum vel lacus sagittis, id eleifend nulla ullamcorper. Fusce non leo sodales, mollis leo vel, eleifend elit. Phasellus eget nibh enim. Sed vel rutrum eros. In non urna erat.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Duis auctor, leo ut vehicula egestas, odio enim varius elit, eu cursus turpis enim non ante. Mauris magna felis, ornare et luctus sed, ornare non eros. Nam eget hendrerit dolor, ac rhoncus dolor. Sed at velit vitae sapien faucibus ultricies. Suspendisse sodales ipsum vel lacus sagittis, id eleifend nulla ullamcorper. Fusce non leo sodales, mollis leo vel, eleifend elit. Phasellus eget nibh enim. Sed vel rutrum eros. In non urna erat.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Duis auctor, leo ut vehicula egestas, odio enim varius elit, eu cursus turpis enim non ante. Mauris magna felis, ornare et luctus sed, ornare non eros. Nam eget hendrerit dolor, ac rhoncus dolor. Sed at velit vitae sapien faucibus ultricies. Suspendisse sodales ipsum vel lacus sagittis, id eleifend nulla ullamcorper. Fusce non leo sodales, mollis leo vel, eleifend elit. Phasellus eget nibh enim. Sed vel rutrum eros. In non urna erat.
sözlükdə smiley istifadə etmək sözlük qaydalarına zidd olduğundan, yazarlar öz gülüşlərini və ya sevinclərini ifadə etmək üçün bəzən "glş" başlığına yönləndirən aşağıdakı simvoldan istifadə edirlər: nümunə: -*
həmçinin, istədiyiniz yazını eyni zamanda həm bold, həm də italic göstərə bilərsiniz aşağıdakı kimi:
nümunə: test
qeyd. qeyd olunan bbcode-ların bəzilərini mətnin fərqləndirilmək istənilən hissəsini seçdikdən sonra entry yazdığınız textbox-un kənarındakı düymələr vasitəsilə də istifadə edə bilərsiniz.
qırmızı ordu xorunun repertuarında olan və tez-tez ifa olunan, musiqisi pokrass qardaşları tərəfindən bəstələnmiş, sözlərində yaponlardan samuray deyə bəhs edən, 1939-cu ildə baş vermiş xalxinqol döyüşündə yaponlara qarşı vuruşmuş 3 sovet tankçısına həsr olunduğu iddia edilən populyar mahnı.
ikinci dünya müharibəsində şimali osetiyadakı kəndlərdən birində yaşayan qazdanovlar ailəsinin 7 oğlunun hər birinin cəbhəyə yollanıb həlak olması və ananın 3-cü oğlunun ölüm xəbərini eşitdikdən, atanın isə sonuncu sağ qalmış oğlunun ölüm xəbərini eşitdikdən qısa bir müddət sonra vəfat etməsi.
həmin ananın və 7 oğulun xatirəsini əbədiləşdirmək üçün qoyulmuş abidə...