idrak, şüur müzakirələrində əhəmiyyətli yeri olan alim daniel dennett tərəfindən ortaya atılmış terim.
Cartesian theatercartesian dualismdən qeyri-maddi ağılı çıxartdıqda yerdə qalana verilmiş metaforik addır. daniel dennett bunu beynimizin bir parçasında oturub qavranılanları, imajları, xatirələri bir teatr səhnəsinə baxırmış kimi müşahidə edən müşahidə-edici öz olan liliput metaforik ideya ilə açıqlamağa çalışır. Yəni, beyinin bir parçasında bir teatr səhnəsi var və o səhnədə bizim qavradıqlarımız, ideyalar, intellekt, xatirələr, hislər sıra ilə gəlir və liliput öz onları müşahidə edərək qərarlar verir. Beləliklə, hərşey biraraya gəlir və idrak,şüur yaranır.
Orfoqrafiya obsessiyam olduğu üçün sözlərin yazılışına və tanış olmayan söz eşitdikdə, gördükdə mənalarına baxmaq üçün tez-tez baş çəkdiyim sayt. Hər dəfə "mobil sayta keçin"i basıb yola verirdim. 5 ildir ki, tətbiqi var və mən dünən yüklədim. Mütləq qeydiyyatdan keçib lüğətlərə bir göz atın -*
1858-1859-cu illərdə qafqaza olan səyahəti zamanı başına gələn sərgüzəştlər barədə yazdığı "Le Caucase: Impressions de voyage" * kitabında azərbaycanlıları, erməniləri, gürcüləri və tatları aşağıdakı kimi səciyyələndirən fransız yazıçı.
"Bakı əhalisi, əsasən, farslardan *, ermənilərdən və tatarlardan * ibarətdir. Gərək elə buradaca bizə icazə verəsiniz ki, bu üç tipi bir neçə kəlmə ilə xarakterizə edək; təsəvvür edin ki, bunların hərəsi bir xalqdır, yəni bunların hər biri ayrıca bir xalqı təmsil edir, qısası, bir şəxs xalqın bütün fərdlərini ifadə edir."
tatlar "Gəlin əvvəlcə elə farslardan başlayaq. Ancaq oxucular bizi düz başa düşsünlər, söhbət İranda yaşayan farslardan getmir. Biz onlardan hamının görə biləcəyi yalnız bir gözəl nümunəsini tanıyırıq, yəni mən Tiflisdəki İran səfirini demək istəyirəm. Biz rusların zəbt etdikləri əyalətlərdə yaşayan farslardan danışacağıq. Fars qarabuğdayı, ucaboy, qıvrımsaçlı, hündür papağının altında daha da uzun görünən sivri sifətli, çənəsində zil qara rənglənmiş saqqalı olan – təbiət özü heç vaxt belə rəng yaratmaz – yerişi canlı olmaqdan daha çox sərbəstdir; o, bəzən cəld yerişlə gedir, vacib, zəruri olduqda bəzən qaçır; mən bu xüsusiyyəti türklərdə heç vaxt görməmişəm.Bir əsrdən çoxdur ki, Qafqazda yaşayan iranlı öz ölkəsini növbə ilə türkmənlərin, tatarların və rusların işğalı altında görməyə artıq adət etmiş, nəticədə taleyini Məhəmməd dininin “alın yazısı” ideyasına bağlamış və özünə quldarlığa sadiq qurban və təhqir olunmuş insan kimi baxmışdır. Tarixi əsərlərin olmaması onun yaddaşından qədim xatirələrin əbədilik silinib yox olmasına səbəb olmuşdur. Yeni xatirələr isə utandırıcıdır; müqavimət göstərmək indi mənasız və qeyri-mümkün görünür və onun hər bir müqaviməti öz cəzasını almışdır. O, şəhərlərinin talan olunmasını, var-dövlətinin dağılmasını, həmvətənlərinin qanına qəltan olmasını öz gözlərilə görmüşdür; indi yalnız həyatını qorumalı, var-dövlətini müdafiə etməli, bütün vasitələrə əl atmalı, bu-nun üçün heç nədən çəkinməməlidir. Buradan belə nəticə hasil olur ki, Həştərxandan Bakıya gələn yolda rastlaşdığınız İran şəhərlərinin ən birincisi və əsası olan Dərbənd şəhərində deyildiyi kimi, yəni bu şəhərə şimal qapısından girib cənub qapısından çıxarkən sizə deyilən ilk söz bu olur: “Farsa inanmayın, onun sözünə, içdiyi anda da inanmayın; verdiyi sözü həmişə öz mənafeyi xatirinə dəyişə bilər, içdiyi anda baxmayaraq, həmişə xəyanət etməyə hazırdır; əgər niyyətində tutduğu yol onun siyasi, yaxud ticari vəziyyətinin yaxşılaşmasına aparıb çıxararsa, onda onun andı dəmir kimi möhkəmdir, yox, əgər qarşısına bir xəndək çıxıbsa, onun üstündən hoppanıb keçmək lazımdırsa, onun andı saman çöpü kimi kövrək olacaqdır; güclü qarşısında o, müti qul, zəif qarşısında isə qəddar və amansızdır. Bütün işlərdə farsla ehtiyatlı olun, ehtiyatı əldən qoymayın. Onun sənədə atdığı imza sizə zəmanət yox, hər hansı bir işin icra ehtimalından xəbər verə bilər.”
ermənilər "Erməni boyda elə təxminən fars kimidir; ancaq o, tez piylənir, fars isə heç vaxt kökəlmir, onun da fars kimi ilk baxışda insanı valeh edən düzgün cizgiləri vardır: gözləri gözəl, ancaq özünəməxsus baxışı eyni zamanda ildırım kimi hara gəldi saçılan, həm də ciddi, kədərli və mütidir; bəlkə də onun gözlərinin biri o birinə tabedir. O öz patriarxlarının – ilk qəbilə başçılarının adət-ənənələrini qoruyub saxlamışdır. Onun üçün İbrahim peyğəmbər dünən ölmüşdür, Yaqub isə hələ də sağdır, həmişə yaşayır, ata evin mütləq sahibidir, ondan sonra isə evin ağası – ailədə birinci doğulandır; qardaşları onun xidmətçiləri, bacıları isə qulluqçularıdır; ailədə ilk doğulan övlad, qardaşlar və bacılar hamısı atanın sərt və müzakirəsiz qərarlarına daim itaətdədirlər; nadir hallarda onlar bir süfrə arxasında yemək yeyir, ata ilə üz-üzə otururlar; bunun üçün onlara təkcə atanın dəvəti kifayət etməz, üstəlik amiranə səslə çağırması gərəkdir.Əgər evə bir qonaq dəvət olunubsa, yaxud ləyaqətli müsafir gəlmişsə, bunun erməni üçün fərqi yoxdur, evdə bayramdır; onlar daha iri, kök dananı kəsməzlər – dana Ermənistanda nadir heyvandır – qoyun kəsirlər, qazanda su qızdırırlar və bütün dostları yeməyə dəvət edirlər, yalnız bir balaca xəyal gücünü işə salsanız, adama elə gələr ki, elə bu saat Yaqubla Rahilə də gəlib süfrədə oturacaq və öz nişan günlərini təntənəli surətdə qeyd edəcəklər. Ermənilərin məişətinin görünən, zahiri tərəfi bax, belədir – ciddi qənaətcillik, əmrə, qaydaya meyllilik ruhu, ticarət işlərində böyük ağıl onların əsas xüsusiyyətidir. İndisə kölgədə qalan başqa bir sifətə baxaq: bu ikinci sifət onlarla yalnız uzun zaman ünsiyyətdə olarkən üzə çıxıb görünür. Dərindən öyrəndikdə görürsən ki, bu cəhət erməni millətini yəhudi millətinə yaxınlaşdırır. Ermənilər yəhudilər kimi bütün dünyaya yox, yalnız bütün Asiyaya yayılmışlar. Onlar bu yerlərdə hər cür hökmranlığı, zalımlığı, müxtəlif dinləri, təriqətləri, vəhşilikləri görmüş və yaşamışlar; buralarda hökm sürən qaydalar da onlar üçün qanun olmuşdur. Buradan belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, ermənilər var-dövlətlərinin əllərindən alındığını gördükdə, hər şeylərini gizlətmişlər; biləndə ki, doğru söz başa bəladır və ehtiyatsız deyilmiş söz onların axırına çıxa bilər, onlar lal-dinməz və yalançı olmuşlar. Vaxtilə onlara arxa olan birisi bu gün bədbəxtliyə düçar olsa, ermənilər ona kömək əli uzatmazlar, onlar naşükür və nankordurlar, nəhayət, ticarətdən savayı heç nə ilə məşğul ola bilmədiklərindən, zahiri hörmətə, şöhrətə çatmağa layiq olmadıqlarından, bütün biclikləri, hiyləgərlikləri ilə mövcud vəziyyətin bütün xırdalıqları ilə hesablaşaraq, özlərini ticarətə həsr etmişlər. Lakin ticarətdə erməninin sözü, demək olar ki, doğrudur; ticarət işlərində onun atdığı imza müqəddəsdir, dəyişilməzdir."
azərbaycanlılar "tatarlara gəldikdə isə, biz bu tip haqda artıq danışmışıq; digər Qafqaz xalqlarıyla qaynayıb-qarışmaq onun ilkin, primitiv formasını, qabalığını gözəlləşdirmişdir. O, həmişə qalib olmuşdur, indi də cəngavər olaraq qalır; köçəri həyat tərzi sürmüşdür, indi də səyahət etmək, irəli hərəkət etmək, yer dəyişmək həvəsini yaşadır. O, ilxılarda ilxıçı olmağı, çobanlıq etməyi, heyvan bəsləməyi böyük məmnuniyyətlə qəbul edir; dağları, böyük, ucsuz-bucaqsız yolu, səhraları, qısası, azadlığı sevir. Elə ki bahar başladı, tatar kənd-kəsəyi tərk edər, oraya bir də yalnız payızda qayıdar; qadınlar kişilərin otardığı qoyunların yununu əyirib xalça toxuyarlar. Onların toxuduqları Quba, Şamaxı, Nuxa xalçaları sadə naxışlarına, əlvan rənglərinə, möhkəmliyinə və davamlılığına görə Pers * xalçalarından heç də geri qalmır və onlardan fərqli olaraq yarı qiymətə satılır. Bundan əlavə, onlar incə tiyəli xəncərlər istehsal edir, qınını gözəl naxışlarla bəzəyirlər, dağlı əyanlar onların düzəltdiyi və qundağını fil sümüyü ilə işlədikləri tüfənglərin hərəsinə dörd at və iki arvad verir. tatar ilə alver edəndə hansısa bir kağıza imza atmağa ehtiyac yoxdur, onun bir sözü kifayətdir. Biz əvvəllər Dərbənddə bu xalqların üçü ilə də ünsiyyətdə olmuşuq. Bunların hər birini yaxşıca öyrənmək, tanımaq üçün imkanımız olubdur."
həmçinin, o dövrdə fransızların azərbaycanlılar haqqında təsəvvürləri barədə bunları yazmışdır:
"Parislilərlə tatarlar haqqında danışmaq onlara bir, yaxud iki qoyun dərisinə bürünmüş, bu qoyun dərilərindən biri onun papağını, o birisi isə yapıncısını əvəz edən, danışığı sərt, anlaşılmaz səsləri boğazında quruldadaraq çıxaran, hara getsə qılınclarını, xəncərlərini və tapançalarını özü ilə aparan, bizim siyasətimiz, ədəbiyyatımız, mədəniyyətimiz barədə heç bir məlumatı olmayan bir vəhşidən bəhs etmək deməkdir."
gürcülər "Mən gürcü xalqından heç bəhs etmədim. Onlara Gürcüstandan kənarda rast gəlməzsən, bununla belə, gürcülər haqqında da bir-iki kəlmə demək lazımdır – onlar çox gözəl, ləyaqətli, sadiq, igid, döyüşkən və bədxərcdirlər."
bu xalqlar haqqında isə öz şəxsi fikirlərini qısa bir şəkildə aşağıdakı kimi ifadə etmişdir:* "Ümumiyyətlə, Qafqazda və ona bitişik əyalətlərin hamısında çaxır emalı bütövlükdə ermənilərin əlində cəmlənmişdir. Hər xalqın öz sənəti vardır, fars öz ipəyini, ləzgi mahud parçaları, tatar silahını satır; erməninin isə peşəsi yoxdur, o, satılan, pula gedən və hətta pula getməyən hər şeyin alverini edir. Ümumiyyətlə, burada ermənilər o qədər də yaxşı ad-san qazanmayıblar. Yeri gəlmişkən, bu barədə mən də öz fikrimi deyim:
Əgər tatar sizə başı ilə razılıq işarəsi verirsə, ona etibar edin.
Əgər fars sizə əl verirsə, ona bel bağlayın.
Əgər hər hansı bir dağlı sizə söz verirsə, buna şübhə etməyin.
Ancaq əgər bir ermənilə sövdələşirsinizsə, mütləq bir kağıza qol çəkdirin və iki nəfər də şahid tutun ki, sonra o öz imzasını danmasın."
qeyd. sonda qeyd etdiyim - dümanın bu xalqlar barədə öz şəxsi fikirlərini ifadə etdiyi hissə kitabın azərbaycanca və türkcə tərcüməsində verilsə də, mənim oxuduğum rusca tərcüməsində ixtisar edilib və həmin hissədə belə bir qeyd var:
"Тут Дюма, конечно, ошибался. Впрочем, не следует придавать подобным характеристикам слишком большого значения: Дюма не изучал народы Российской империи, знал о большинстве из них понаслышке. Поэтому понятно, что характеристики, которые он получал от случайных собеседников, могли быть самыми противоречивыми и необыкновенными."
siz səhər gözüvüzü ovuşduranda mən artıq rutinlərimi bitirmiş oluram ona görə erkən durmaq günə öndə başlamaqdır.gündə 9 saat yatan insan ömrünün 8/3 nü yataraq keçirir.yəni 72 il yaşasan onun 27 ili pasteldə keçir.27 il deyirəmeee.ona görə yuxu müddətini heç olmasa 5-6 saat aralığında saxlayın.teslanın və leonardo da vincinin yuxu rejimləri daha radikaldır.leonardo da vinci əlində qaşıqla yatarmış və yuxuya dalmaq müddəti 20 dəqiqə olduğu üçün qaşıq yerə düşən kimi oyanırmış.tesla isə gecə 2 saat gündüz 1 saat yatırmış.demirəm ki,dahi olun ancaq heç olmasa yaşama müddətinizi artırmaq üçün erkən qalxın və az yatın.öləndən sonra limitsiz yatacıyıq onsuzda.
əmimin əvvəl başqa evliliyinin də olduğunu 6-7 ildir öyrənmişəm. bizdə var axı, əlaqəni kəsməli olduğun dostunu düşmənə çevirmək, yolunu ayırdığın biri haqqında heç kimə danışmamaq, yeri gələndə pisləmək və s. qaldı ki boşandığın adam. elə vedrə bağlayacaqlar ki, insanların ucuzluq göstəricilərinin həqiqən bu qədər çox olduğunu düşünüb, üzvü olduğun bulanıq cəmiyyətə bir daha məəttəl qalıb, bir daha təəssüf edirsən.
həmin evlilikdən 2 uşağı var imiş, 1 qız, 1 oğlan. boşandıqdan sonra əmim onlarla əlaqəni minimuma endirib, nə qədər minimum olduğu 1-ci abzasdan bəllidir. başı qarışır yeni ailəsinə, köhnələr bir qıraqda.
gün gəlir, 1-ci yoldaşının qardaşı vərəmə yoluxur, bacısı bunu uşaqlarının yanında-evdə müalicə etdirir. bəli, evdə. yəqin edirəm ki, gigiyenaya max. önəm vermir və bu səbəbdən ki, uşaqların iksi də vərəmə yoluxur.
oğlanda problem ciddi deyil, qızda məsələ başqa yerdədi. həssas yanaşmalı, müalicə olunmalıdır.
xəstəliyini qəbul etmir və belə-belə vaxt keçir, gəlir çatır 21 yaşa. xəstəlik ağır formasını alıb, vəziyyət çətinləşib. türkiyədən-almaniyaya, almaniyadan-amerikaya, dünyanın dörd bir yanını gəziblər, ancaq heç bir həkim xəstəni öz üzərinə götürmür. sadəcə dərman yazır, vəssalam. qız inadından dönmür, xəstəliyini yenə qəbullanmır..
vəziyyət bu qədər ciddiliyə minəndə, əmim köhnə ailəsinin, qızının yanında olmağa çalışır. bizi onlarla tanış edir. bacımla onlara gedirik, yolda bir oğlan görürəm, yanımda bibim deyir əmimoğlu olduğunu. evə girirəm, çox, lap çooxx arıq bir qız, rəngi qaralmış, bənizi solmuş, beli bükülmüş şəkildə dayanıb, üzü gülür, amma gözləri fəryad dolu.. bir-birimizə yaxınlaşır və görüşürük. mən şokdayam, nə hiss etdiyim haqqında 1 qram fikrim yoxdu və tək gördüyüm ikinci mənin qarşımda oturduğudu. mən heyrət içindəyəm.
ağzını açır danışmaq üçün, ciyərdən bir dərin öskürək gəlir ki, qız artıq danışmağa cəhd də edə bilmir, boğulur. deyə bildiyi 1-2 söz o qədər xırıltılı səslə çıxır ki.. axx, xəstəlik...
bir az keçir, tibb bacısı gəlir sistem vurmaq üçün. qızın səbri çatmır, artıq dava-dərmandan bezib, qışqırıb sistemi tullayır bir qırağa. mən dolmuşam. bütün bunların nə demək olduğunu anlamağa çalışıram və dərin bataqlıqla itib-batıram sanki..
gün gəlir, qızın ürəyi tort istəyir və anasını yollayır tort almağa. o tortu yeyə bilmir, çünki anası evə gəlməmiş qızı bu dünyadan köçür.
öləndən sonra bir topa dərman tapılır. evdəkilərin yanında ağzına atıb, fürsət düşən kimi çıxarırmış. xəstəliyinə qəbullanmaq göstəricisi idi bu, ya qəbullanmamaq? qəbullanıbsa, deməli, artıq dərmana ümidi yoxdu və bunu boş akt olduğunu, özünü nəyin gözlədiyini bilir. ağır olmalıdı..
indi, sənə nə deyə xitab edim, nə deyim bilmirəm. atan 2 qat olub, ananı arada görürəm, duruşu, əndamı yerindədi, amma gözləri hayqırır, baxmağa cəsarət gərək. bəzən tort yeyəndə sən yadıma düşürsən və davam edə bilmirəm. kaşla başlayan cümlələr qururam öz-özümə.
kaş hər şey tamam fərqli olardı. başqa ailələrdə doğulardıq məsələn, daha xoşbəxt, daha mehriban, daha isti. heç olmasa,... ən azından səni daha öncədən tanıya bilərdim. elə ürəkdən istəyərdim ki, bunu. o qədər doğma gəlmişdin ki, mənə. o qədər ürəyimə yatmışdın ki..
var olduğuna ilk başlarda inanmadığım kimi, indi də artıq 4 ildir ki, ölümünə inana bilmirəm. məzarını da ziyarət etməmişəm heç. olmadığını qəbullanıram, ancaq səni o cür görməyə cəsarətim çatmır..
mikayıl müşfiq deyir,
bunda olmadı, neylək,
tək ömür bu deyil ki.
bu deyil, hə, ilahi?
indi mən də bu misralara sığınaraq soruşuram ki, varsa, başqa dünyada mütləq görüşəcəyik, hə?
1889-cu ildə çəkilmiş bu rəsm 1890-cu ildə Berlində sərgilənir. Rəsmi görən hər bir insan həmin qətli araşdıran bir detektivə çevrilir. Əsərdəki cansız qadın bədəninin cinayətmi, yoxsa intihar nəticəsimi olduğunu anlamağa çalışan sərgi ziyarətçiləri çaş-baş qalaraq bir-birlərinə suallar verirlər.
Əsəri araşdıran bir qrup araşdırmaçı Praqanın həmin bölgəsinə yollanır. burada həqiqətən də belə bir küçə olduğu, hətta rəssamın da bir zamanlar burada yaşadığı aydın olur.
Belə məlum olur ki, rəssam həmin mənzərənin şahidi olub və bunu kətana köçürüb. Lakin burada məqsədi bizi "cinayətmi, intiharmı" dilemmasında qoymaq deyil, o zamandan olan qadın qətllərini göstərməkdir.
Həmin küçə vaxtı ilə çox kasıb və qorxulu küçələrdən biri imiş, belə hadisələr də tez-tez olurmuş.
Biz isə, əsəri ilk görəndə Qanı içində yerdə uzanan qadına pis olmaq yerinə birbaşa qatili axtarmağa işə qoyuluruq. Bu rəssamın istəyi imiş kimi görünür.
Əsər qadın cinayətlərini göstərməkdən daha ali bir məqsəd daşıyır:
özündə cəmiyyət tənqidini də ehtiva edir. Lakin, burada cəmiyyət tənqidi haradadır?
Rəsmdəki cinayəti görən insanlar. Onların reaksiyası da olduqca sakitdir, sanki bu hadisələr həmişə olur və onlara artıq sıradan gəlir. Hətta kiçik uşaq üçün belə bu hadisə dəhşətli görünmür. Hər gün gördüyü mənzərəyə baxar kimi cəsədə baxır. Lakin, onun simasında az da olsa, maraq və şübhə hiss edilir.
Əsərin adı "evdəki qətl"dir, lakin cəsədin və qətlin çöldə yaşandığını görürük. Bununla da rəssam hər bir "evdəki qətl"in çölə çıxması, çöllə- qonşular, ətraf, dost-tanış və bütün yaxınlarla əlaqəli olmasını göstərir. Bu "evdəki qətl"lər cəmiyyətin, rəsmdəki insanların sakit, səssiz, reaksiyasız qalması nəticəsində çölə vurur, artır.
Həmin bu səssizliyə görə də cəmiyyət həmin cinayətin bir hissəsi olur və cinayətdə birbaşa onun, bizim əlimiz olur..
bir axşam yemək masasında atam hacı şahinin danışığına qulaq asarkən demişdim.unutmaram atam dur sikdir burdan baxışı ilə baxıb heçnə deməmişdi.ara-bir nəysə bir səhv edəndə allahı tanımıyan deməyi xaricində normaldı hələlik.
Görməli olduğunuz işin həcminin böyük olmasını gözə alıb beynin geri çəkilməsi, lazım olan işi görməməsi. Məsələn imthana hazırlaşmalısız və yaxud işdə müəyyən zaman müddətində bir tapşırığı tamamlamalısınız. Bu işlərin çox ağır və həm də çox zaman almasına görə, beynin enerji saxlamsı instinktləri işə düşür. Buna görə beyin işdən əvvəl istirahət kimi digər işlərlə məşğul olur, digər tərəfdən lazımlı bir işi görməli olduğunuz üçün boş işlərlə məşğul olduqda içdə (oyun oynamaq, gəzmək, dostlarla çıxmaq və s.) narahatlıq yaranır bunun da olmaması üçün isə siz başqa kitab və yaxud maraqlı məlumatlar oxuyursuz amma görülməli olan iş qıraqda qalır. Baş verməməsi üçün görülən işi etaplarla təssüvvür edib, yarıya bölmək məsləhət görülür.
"üzünü çək üzüni". ay allah, bu sözləri ömrüm boyu unuda bilmərəm. hər il intiqam deyən insanlar bu il nə deyəcək görəsən. xocalının qanı alındı deyəcəklərmi görəsən. alındısa, o qan harda alındı. erməniləri bu ilki piyarlarda da düşmən kimi göstərəcəklər ya yeni qonşularımız? bir şeyi bilirəm, bu da ki, heç bir intiqam və ya torpaq bizə o günahsız körpələrimizi qaytarmayacaq. heç nə o travmanı beynimizdən silməyəcək. xocalı bir azərbaycanlı üçün tar musiqisi ilə gələn hüzündən bir parçadır. o soyuq gecəni təsəvvür etmək. rekviem sədaları altında xəyallara dalıb özüvü xocalıda hiss etmək bəlkədə o insanları qurtarmaq xəyallarıdır. valideynlərin öz uşaqlarını sırf səslərini çıxarıb yerlərini bildirməsin deyə boğduğu yerdir.onlar ilkin qarabağ qurbanlarından idilər. nur içində yatın ,məsum xocalılar.
Bayaq məcburən əlimi soyuq su ilə yudum və soyuğun verdiyi ağrının keçməsi üçün barmağımın dərisini dişlədim, qanadı. Düşündüm ki, onda dərim soyuğa məruz qalsa onu yeməyim daha asanlaşar. Sonra dedim ki ala manyaksan nəsən? O sırada playlistimdə ezhel'in mahnısı açıldı və sözləri "manyak mıyım ben? Hayır. Olmaz olamaz" -*
bunu oxuyan, əlində "yaxşı" pul olan və biznes qurmaq istəyən şəxsə səslənirəm. nəşriyyat evi açın.
Azərbaycandakı nəşriyyat evlərinin 90%-i bərbad vəziyyətdədir. Diqqət çəkməyən kitab qapaqları, keyfiyyətsiz vərəqlər, insanı oxumaqdan soyudan tərcümələr.
avropada bu işi mükəmməl bir şəkildə edənlər var. hər birindən az-az bir şeylər alıb çox kreativ, üst səviyyəli bir nəşriyyat evi yaratmaq olar.
Ən əsası isə, tərcümə məsələsinə gələk. Məsələn mən, oxuduqlarımı türk və ingilis dilləri ilə limitləmişəm. Azərbaycan dilindən nifrət etdiyim üçünmü? Yox, bərbad tərcümələr ucbatından. Buna görə də yaradacağınız nəşriyyat evi daxilində tərcümə kursu, tərcüməçilik məktəbi tərzində bir şey də təşkil edə bilsəniz əla olar. Xaricdən gətirilən mütəxəssislər vasitəsilə bu işə həvəsi olan insanlara tərcümə sənətinin incəlikləri öyrədilər və 4-5 il ərzində dünya səviyyəsində tərcüməçilərə və mükəmməl tərcümə edilmiş kitablara sahib olarıq, təbii ki sizin nəşriyyat eviniz sayəsində.
Əmin olun ki, biraz fərqli bir yanaşma ilə mükəmməl bir şey ortaya qoymaq olar və bir neçə il sonra hal-hazırda bərbadlar içərisində bir az yaxşı olduqları üçün məşhur olan nəşriyyat, kitab evlərinin adını belə eşitməz hala gələrik.
Sizə uğurlar arzulayıram. Ümid edirəm ki, hər şey istədiyiniz kimi olar.
