bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

günah-savab paradoksu



facebook twitter əjdaha lazımdı izlə dostlar   mən   googlla

başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:

+4 əjdaha

1. şeytanı həmişə möminləri yoldan çıxaran olaraq bilmişik, əslində onun möminlər üçün ideal fürsət olduğunu düşünmədən, belə fikirləşək, hazır orucluqdu. insanlar niyə oruc tutur, təməldə acın halından anlamaq üçün, amma sən özün durduğun yerdən ac qalaraq acın halından anlaya bilməzsən, gərək çölə çıxıb əllərində yemək olan tox insanlara baxaraq özünlə mübarizə də aparmalısan. indi biz o əllərində yemək olanları şeytan yerinə qoyaq)) insanlar onları qınayırlar ki, millət oruc tutur, bunlarsa onları düşünmədən yemək yeyirlər insan içində, onlara günah yazıldığını, özlərinəsə bununla mübarizə apardığı üçün savab yazıldığını düşünürlər. bəs o yemək yeyənlər olmasa özlərinin ac qalmalarının, "savab qazanma"larının nə mənası, onlar günah qazanmasa, möminlərimiz necə savab qazansın? indi, sizcə, bu şeytanlarımıza günah yazaq, yoxsa savab?)

+4 əjdaha

2. önqeyd: yazıda qeyd etdiklərimin əsasına inancım yoxdur, məsələyə xaricdən baxıram.

Zariyat surəsi, 56-cı ayədə Quran deyir ki, "mən insan və cinləri yalnız mənə ibadət etmək üçün yaratdım." Bəzi təsəvvüf əhli isə buradakı zahiri ibadət ifadəsinə öz etirazlarını bildirərək, şüur olmadan ibadət olmaz deyirlər. Yəni, öncə mərifət, sonra ibadət. Boyun əydiyinin "nə" olduğunu anlamadan "boyun əymə"nin bir mənası olmayacaq. Bir hədisi-qüdsidə Allah deyir ki, "mən gizli xəzinə idim, bilinmək istədim, məxluqatı yaratdım." (bax: kənzül-məxfi)
Nəticə etibarilə, deyə bilərik ki, Quranın vəsfini etdiyi yaradıcının əsas məqsədi bilinməyidir. Bir subyektin varlığının əsas şərti onun bilinməyidir. " X bilinməzdi" cümləsi özü etibarilə yanlışdır, çünki bilinməzdirsə "X" deyil, bilinməz olsaydı sən onun varlığından xəbərdar olmazdın.

Bəs, bilinməyin ən optimal yolu hansıdır? varlığının hissedilməsinin hissetmə istəyinin tətikləyici meyillənmələri ilə, tanrı özünün "mütləq müsbət keyfiyyətlərə sahib" zatı ilə öz varlığını hissetdirəcəkdir. Dinlərin ilk yaranma tarixlərində bu mütləqiyyət əsasən "qüdrət" ilə açıqlanmışdır. Tanrı mütləq "güclü," "qadir" olaraq ortaya çıxmağa başlasa da, bunlar yavaş-yavaş "rəhim," "mərhəmətli" kimi xüsusiyyətləri ilə əvəz olundu. islamda Allah "qadir," "malik" "mütəkəbbir" hakim" adları ilə bilinsə də, əsas mərhəmət isimlərinə sahibdir. Nəticədə, Allah öz bilinməyini əsasən "rəhmət"i ilə təmin edir.

"Bilinərlik"dən əlavə, varlığın a priori şərtlərindən biri "zidd"inin varlığıdır. Qaranın olması üçün ağın varlığı şərtdir. Allahın da, rəhmət isminin varlığı üçün qəzəb ismi zəruridir. Əgər hərkəs dinlərdə qeyd olunan əməllərə riayət etsə idi, dinlərdə vəsf olunan tanrıların rəhmətinin bir mahiyyəti olmazdı. Rəhmətin aşikar olması üçün həmin əməllərə riayət etməyənlərin varlığı şərtdir. Buna görə də, günahkarlar Tanrının rəhmətinin məlum olmasında böyük rol oynayırlar. Ancaq, müqəddəs kitablarda qeyd olunur ki, günahkarları əzab gözləyir. Bəs, necə olur ki, Tanrıya kömək edənlər cəza, tanrının işini asanlaşdırmayanlar isə mükafat alır? Deməli, ibadətlərin özü məqsəd deyildir. ibadətlərin məqsədi vardır. ibadətlərin məqsədi insanları düşüncədən məhrum edib, inanca sövq etməkdir. inanclı şəxslərdə qulluğu, itaətkarlığı artırmaqdır. Ki bu da, öz etibarilə nizamı saxlamağa səbəb olur. Yəni, inanclı şəxslər də ibadət ilə Tanrının daha da aşikar olmasına kömək olurlar. Bəs günahkarlar? Axı onlar olmasa Tanrının rəhməti bilinməzdi. Tanrı niyə onlara cəza vəd edir? Cavab üçün isə Augustinusun etdiyi kimi "azad iradə" konseptinə baş vurmalı oluruq. Tanrı məxluqatı özünün bilinməsi üçün yaradıb və bu aşikarlıq üçün həm abidlərin, həm günahkarların varlığı şərtdir. Həm abidlər, həm günahkarlar olduqlarından fərqli bir şey olmaq iqtidarındadırlar, lakin bu olmur. Hərkəs abid olmaq iqtidarındadır, ancaq bu olsa Tanrının rəhməti məlum olmaz. Tanrı o qədər mütləq və mükəmməldir ki, məxluqatı məqsədi etibarilə harmoniya içərisində yaradıb. Hərkəsə azad iradə verib, lakin nəticənin nə olacağından xəbərdardır. Yəni, öz bilinərlik məqsədinə çatmış olur.



hamısını göstər

günah-savab paradoksu