7. mamam həmişə deyirdi ki qış kasıblar üçün deyil.
mənim uşaqlığımda çox çox çətin keçərdi. ayqaz adlanan soba var idi, bir çox evlərdə zəhərlənmə və ölümlərə səbəb olmasına baxmayaraq ondan başqa əlac yox idi.. bizdə isə neftlə işləyən bir balaca plitə vardi, üstündə yemək bişirirdik, işıqlar sönəndə onun ətrafına yığışırdıq. neft lampalarının iyi evi başına götürürdü.
işıqlar hər 2 saatdan bir sönərdi naxçıvanda. bəzən saatlarla yanmırdı. yerimə girib xəyallar qururdum, uşaq kitabları oxuyurdum, ən böyük xobbim isə mamamla söhbət eləmək idi. əynimizi nə ki var geyinirdik və yorğanı örtürdük üstümüzə, söhbət eləyirdik. işıq yananda dərs zad oxuyardım.
su da gəlmirdi evə qış boyu. bir neçə yer var idi binanın ətrafında ki, oralara su gəlirdi arada. biz də su daşıyırdıq. mən balaca, mamam böyük vedrələr ilə. su növbələrinə dururduq. yerlər buz olanda sürüşməmək üçün diqqət eləmək lazım gəlirdi. elə də olurdu ki günlərlə su gəlmir, ac-susuz qalırdıq. çirkli qablar yığışıb mətbəxlə bir olurdu. çox axmaq günlər idi. buna baxmayaraq xoşbəxt hiss edirdim özümü.
sinfimizdə də peç yandırırdıq, bilmirəm nə ilə işləyirdi, amma onu bilirəm ki yanacağı almaq üçün pul yığırdılar. 5-ci sinifdə oxuyanda təzə klyonka kurtkamı o peçə yapışdırmışdım. ağlamaqdan az qalmışdım özümdən gedim. sonra ağız-ağıza tikdilər ustalıqla onu, görsənmədi yanıq.
indi də qış gəlir. sevinirəm. noyabrın axırlarında həm yaşadığım şəhərdə, həm də ətraf şəhərlərdə yeni il yarmarkası başlayacaq. çox sevirəm bu yarmarkaları, uşaqlar oynayır, böyüklər yeyib-içir, hər yerdə xoşbəxt insanlar, qovrulmuş badam qoxusu, sən də baxıb şənlənirsən.
ankarada da gözəl keçərdi qış. onlar şabalıd qovururlar hər yerdə, qarla qarışıq yağış yağır, tunalı hilmi caddesində qar yağanda gəzmək istərdim indi.
nəysə yenə gəlir ömrün növbəti qışı. neçə gözəl qışlara...
8. fəsillərin ən gözəli; soyuq, nostalji, emosiya dolu havalarla həyatdan zövq aldığını hiss etdirən, oxumaq/öyrənmək istəyimin tavana vurduğu fəsildir eyni zamanda.
(baxma: soyuq havalarda gələn öyrənmək istəyi)
uşaqlığımı - neft lampasını, yerdə oturub riyaziyyat məsələləri həll etməyimi, təkcə bir otaqda sobanın yanması səbəbiylə digər otaqların buz kimi olmasını, kirşə ilə olan macərlarımı - işıq dirəyinə dəyib ağzımla burnumun yer dəyişməsini; axşama qədər təpələrdə sürüşüb, evə gələn kimi yorğunluqdan birbaşa yatağa gedib, ancaq canıma istilik keçəndən sonra yarıyuxulu ayaq barmağımla corablarımı çıxartmağımı; səhərlər, sobanın üstündə qızardılmış çörəyin üstünə çiyələk mürəbbəsinin gilələrini əsgər pagonları *
bax - ağ gilas mürəbbəsi vs çiyələk mürəbbəsi
kimi düzən atamı; xeyli zəifləməsinə baxmayaraq günəşin israrla gecədən yağan qarı əritmək istəyini, novalçadan axan suların axşama doğru donub aldığı eybəcər figurları xatırladır biraz da.
hələ də sevirəm qışı, heç kimin evdən çıxmaq istəmədiyi bu fəsildə küçələrin bomboş olması, qulağında çalan sevdiyin mahnılardan ibarət playlist, sakit oturub yanan odunun səsinə qulaq asmaq, yatanda buz kimi yorğanı qucaqlayıb yuxuya getmək sevdirir daha da. və təbii ki, səbəbini bilmədiyim öyrənmək/oxumaq istəyi.
soyuq yerlərə gedəcəm, həmişə soyuq, qarlı olan yerlərə.
12. yaş ötdükcə hər şey o qədər sürətli keçir ki sevmədiyin şeylərin belə daha yavaş baş verməsini istəyirsən. daha əvvəllər bütün qış oturub yazın gəlməsini gözləyirdinsə indi qış gecəsinin səhərə dönməsini istəmirsən. həyat elə şirindir ki ölümlü olduğunu unutmağa çalışırsan. müəyyən yaşa qədər bunun fərqinə varmır insan, yirmilərin sonları yəqin, sonra isə zamanın xərclədiyin ən dəyərli şey olduğunu anlayırsan. "vaxt öldürmək" ifadəsi məsələn, irrasionaldır. vaxt öldürmürsən. bəlkədə sevdiyin şeylə məşğulsan. oturub tavanı izləmək bəlkə də modern insan olaraq sənin tək tük sahib olduğun imtiyazlardandır. film izləmək vaxt itirmək deyil. meditasiyadır. bir müddətdən sonra aldığın ən böyük zərbə zamanı belə zamanın yavaşlamasını istəyirsən, istər xəyanət istər öngörmədiyin səhvlər, zaman yenə tez keçsə nə heçnə öyrənməyəcəksən, və həm də ölümsüz olduğun yalanı daha da barizləşəcək.
qış gözəldir.
3. yazarların fəsli. payızla birlikdə. daha əvvəl rus ədəbiyyatının güclü olmasını bunla açıqlamışdım. adamlar evdən çölə çıxmaya çıxmaya məcbur yazar olublar tərzində. yarı zarafat yarı doğru həqiqətən də düz demişəm. məsələn indi çöldə fırtına var və hər yer bağlı olacaq bir neçə gün. bələdiyyələr hər tərəfdən bildirim yağdırır çölə çıxmayın deyə, telefon bildirimləri, radio, tv və. s
gecədir, ediləsi çox şey olsa da çöldəki qar burulğanının səsi əngəl olur. melanxolikaya sürükləyir elə hey. qış ki qış.
buralardan 5-6 saat uzaqlıqda isə günəş çıxıb insanlar dənizə girir, çıxıb pivəsini içib dağa dırmaşır.
11. Problemləri heç zaman bitməyən fəsil. yayda bolca tərləyən zamanlarda yə sərin pivə içirsən yada dənizə gedib hava qəbul edirsən, qışda isə donmamaqdan ötürü böyük problemlər yaşamağa məcbur olursan.
)