gülüstan bayatı şiraz nədir

+6 əjdaha

1. fikrət əmirov tərəfindən 1968-ci ildə bayatı şiraz muğamı əsasında bəstələnmiş, bəstəkarın sədinin məşhur "gülüstan" poemasına ithafən, öz əsərləri ilə fars ədəbiyyatının incilərini yaratmış sədi və hafiz şiraziyə həsr etdiyi, 1971-ci ildə moskvada pyotr çaykovski adına konservatoriyada premyerası baş tutmuş, bəstəkarın yaradıcılığında kürd-ovşarı və şur simfonik muğamlarından sonra sayca üçüncü və sonuncu, ən əsrarəngiz simfonik muğamı.

bu simfonik muğamı digərlərindən fərqləndirən əsas mühim xüsusiyyət digərləri ilə müqayisədə bəstəkarın muğama daha sərbəst və kreativ yanaşmasındadır. muğamın melodik quruluşu qismən saxlanılsa da, ümumi ardıcıllıqda xeyli sıradançıxmalar mövcuddur. bundan əlavə şur, çahargah, humayun, segah ladlarında olan rənglər və ya rəqslərə, həmçinin aşıq musiqi janrından melodiyalara da rast gəlmək olar. məsələn, 3-cü hissənin sonunda vağzalı və mirzəyi rəqslərinin simbiozunu sezdirən melodiya segah, orta hissədə eşidilən aşıqvari musiqi və cəngi rəqsinin üzərində qurulan melodiya şur, mezzo-soprano və ya truba tərəfindən ifa olunan, qədim fars musiqisindən ilhamlanaraq yaradılan melodiya * bu melodiya olduqca möhtəşəmdir, qeydə baxa bilərsiniz isə çahargah ladındadır. əsər özü isə kontrabasların bayatı-şiraz ladında solosu ilə başlayıb, ardınca üzzal rəngi ilə davam edir. tədqiqatçılar vokal partiyanın əsərə daxil edilmə səbəbini xalq ifaçılığında mövcud olan ənənəyə bağlı olaraq izah edirlər. ancaq əsərin sonrakı nəşrlərində xaricdə orkestrlar tərəfindən daha rahat şəkildə ifasını təmin etmək məqsədilə vokal partiya truba partiyası ilə əvəz edilmişdir.

əsərin 1974-cü ildə moskvada çap edilmiş partiturasının əvvəlində əmirov tərəfindən sədinin "gülüstan"ından və hafizin divanından seçilmiş aşağıdakı misralar verilmişdir: * misralar rus dilində verildiyindən, hafizin misralarının mənasında uyuşmazlıq ola bilər partiturada verilənlə müqayisədə

Nəyinə lazımdır gül tabaq–tabaq,
Gəl, «Gülüstan»ımdan apar bir varaq.
Gül beş–altı günə saralıb solar,
Mənim Gülüstanım daim xoş olar

Səninlə sitəmlər əgər etsə cəng,
Düzülsün qabaqda rübab, ney, çəng.
Müğənni, mənimlə bir an məhrəm ol,
Neyinlə, meyinlə mənə həmdəm ol.

simfonik muğam ümumilikdə 5 hissədən ibarətdir və son 2 hissə ilk 2 hissəni bir oktava yuxarıda təkrarlayır.

ı hissə * giriş və üzzal rəngi

(youtube:

)