+36 əjdaha
1. Bütün insanların əsas təşəbbüsü. Basic instinklər olan çoxalmaq və həyatda qalmaq instinkləri ilə yanaşı insanların içində əhəmiyyətli olmaq instinkti də vardır. Elə insanı heyvandan fərqləndirən ən əsas fərq budur, yoxsa çoxalmaq və həyatda qalmaq bütün canlılarda olan instinkdir.Hər birimizin içində bu aclıq var, hamımız əhəmiyyətli olmaq istəyirik. Tarix boyu insanoğlunun etdiyi bütün coğrafi kəşflər, texnoloji inkişafların hamısı da bu instinktin nəticəsidir. Yoxsa qədimdə varlı insanlar ekspedisiyaları maliyyələşdirməzdilər. Hansı ki, bunu o şərtlə edirdilər ki, kəşf edilən yerlərə onların adlarını versinlər. Yəni məqsəd insanlıq üçün bir şey etmək deyil, özünü əhəmiyyətli hiss etmək istəyidir.
Gördüyü işdən asılı olmayaraq hamının içində olan bir istəkdir əhəmiyyətli olmaq istəyi. Əslində hər bir insan bu cəhətdən oxşardır, aramızda olan yeganə fərq isə əhəmiyyətli olmaq istəklərimizi necə tətmin etməyimizdir. Kimisi bunu siyasətə atılmaqla edir, kimisi musiqi ilə məşğul olmaqla, kimisi akademik fəaliyyətlə, kimisi də yazmaqla.
Əhəmiyyətli olanda insan da özünü yaxşı hiss edir. Yəqin bilirsiniz, Haluk Levent son illərdə özünü xeyriyyəyə adayıb. Bir dəfə müsahibə verəndə muxbir soruşur ki, bəs nəyə görə belə bir yol seçdiniz? Haluk Levent də ‘’özümü yaxşı hiss edirəm ona görə” deyir. Qısa və konkret. Dərinə ensək hər bir əməlimiz bunun üçündü belə baxanda.
Amma ən böyük ərdəm bilirsiz hardan başlayır. O ki nəsə edilir, bundan da hər hansı qarşılıq güdülmür. Söhbət təkcə maddi qarşılıqdan getmir, mənəvi qarşılıqdan da gedir. Bəlkə də çox böyük bir şey edirsən, amma bunun qarşılığında əhəmiyyətli olmaq istəyini tətmin etmirsən. Bu əslində çox təhlükəli nəticələrə də səbəb ola bilər.
Məsələn breaking bad serialında walter white obrazını misal gətirə bilərik. Xarakter analizi etmək istəmirəm. Amma çox gözəl nümunədi. Qısa şəkildə deyim, walter white cavanlığında kimya sahəsində araşdırma qrupunda olur, daha sonra ayrılır. Ayrılan kimi də həmin qrupun araşdırmaları qızıl dəyərinə minir və tələbə yoldaşı bunu davam etdirir, şirkət açır, milyonlar qazanır. Amma walter white o qədər kimya biliyi ilə məktəbdə onu ciddiyə almayan şagirdlərə kimya dərsi deməyə davam edir, ikinci iş kimi də təkər qaraldır. Öldürülmüş potensial, özünü o qədər inkişaf etdirməyinə rəğmən əhəmiyyətli olmaq istəyinin tətmin edilməməsi. Belə adamlara bir balaca qığılcım lazımdı ki, partlasınlar. O qığılcım da walter’in xərçəng xəstəliyinə tutulmasını öyrənməsi ilə baş verir. Serial boyu walter hər şeyi ailəm üçün edirəm deyir. Lakin final bölümündə bir səhnə var orda "bütün bunları ailəm üçün yox, özüm üçün edirdim, çünki bu işdə yaxşı idim" deyə yoldaşına deyir. Walter white meth satmaqla əhəmiyyətli olmaq istəyini tətmin edə bilmişdi. Çünki demək olar bütün kartellər, narkotik biznesi ilə məşğul olanlar onun hazırladığı meth’in paylayıcısı olmaq istəyirdilər.
Qısa şəkildə desək, bu istək vaxtaşırı tətmin edilməlidir. Hələ ortada güclü potensial var və bu istək tətmin edilmirsə, ya insan daha da balacalaşır, cılızlaşır, yox olur ya da bir qığılcım gözləyir ki partlasın.