sözaltı |
ədəbiyyat |
musiqi (2) |
kino |
təhsil |
idman (1) |
sağlamlıq |
texnologiya |
siyasət |
proqramlama |
elm |
tarix |
incəsənət |
anket |
xəbər |
fəlsəfə |
din |
oyun |
mədəniyyət |
sosial |
etimologiya |
bot |
iqtisadiyyat |
coğrafiya |
bioqrafiya |
dil (2) |
son yeddi gündə ən çox bəyənilən entrylər:
Bəzi həftə sonları madam ki, bir gün bikar oluram, heç olmasa faydalı bir iş görüm düşüncəsiylə hovuza gedirəm. Gecə getdiyim üçün mənim kimi 1-2 psix olur o saatlarda hovuzda. Çox vaxt 45 yaş plus, arzu rzayevə oxşatdığım, div boyda bir day-day olur məndən başqa. Bu da dəhşət hərəkətlidir, suyun altına bu başdan girir, yarım saatdan sonra o tərəfdən çıxır, michael phelps’dən bir az yavaş üzür filan, qısası aquaman’in day-day version’ıdır kişi. Mən isə 20 metri sürətlə üzən kimi ağ ciyərim ağzıma gəlir, bitən siqaret paçkaları yadıma düşür, özümə söyə-söyə kanalzasiya arxına tərəf qaçıram.
Bu minvalda vaxt keçərkən day-day suyun altında çox qaldığı üçün, mən xəstənin ağlına gəldi ki, kişi birdən batar. Deyən lazımdır ki, “ay axmaq, sən kimsən axı aquaman’in dərdini çəkirsən? Özünü zorla hərləyirsən”. indi Day-day hər dəfə suyun altından gec çıxanda mən day-dayın anası imiş kimi dərd çəkirəm. “Ay allah, görən uşaq noldu?” Havalarındayam. Yenə belə bir anda artıq dayana bilmədim, su eynəyimi zadı taxdım, girdim suyun altına ki, görüm day-day nə iş görür orda.(bu ana kimi bunu dəfələrlə etmişdim)
kişi şaquli vəziyyətdə, üzündə sıfır mimika, qolları açıq suyun içində süzülürdü. Çox qorxuducu görsənirdi. Heç ana ürəyi buna dayanarmı? Təbii ki, yox! Girdim suyun altına, yerdən təkan alaraq 150 kiloluq aqua day-dayı qucaqlayıb yuxarı qaldırmağa çalışdım. O anda nə baş verdi tam xatırlamıram, amma axırda day-day məni suyun içindən çıxartdı və gurladı: “ayə, nağarsan, bajıoğlu?”… boğula-boğula: “day-day, batmamışdın sən?”…
yenə biabır olmuşdum…
sonra day-day çıxıb gedənə kimi mənimlə məzələndi, o hissələri nəql etməyəcəm, abrım əl vermir, ayıbdı.
Belə-belə içindəki yaxşılıq hissini öldürdü yazar…
Bu gün nizami m/s tərəfdə imtahandan çıxdım, metroya düşürdüm evə gəlim deyə. Yolüstü keçid üçün yaşıl işığı gözləyəndə turist qadın rusca buralarda gürcü restoranının hansı tərəfdə olduğunu soruşdu. başa düşdüm, amma şübhəli qaldım deyə dedim rusca bilmirəm. Qayıtdı türkçə təkrar etdi, kırım türkü imiş. Mən də dedim bilmirəm, amma google map ilə baxıb taparıq. Mapdə ən yaxın "gürcü mətbəxi"ni tapdım, piyada 16 dəqiqəlik yol idi. onsuz bikar idim, həm də mənə həmişə maraqlı gəlib yad insanlarla nəsə macəra yaşamaq. Qadını yanıma saldım, gedirik xəritənin göstərdiyi yolla. Qadın da dil-ağız edir ki, bəs əziyyət çəkirsən, çox sağ ol. Mən də dedim eybi yox, onsuz bikaram da.
Yol getdikcə mərkəzdən uzaqlaşır, öz-özümə fikirləşdim ki, restoranı niyə bu qədər uzağa, ins-cins olmayan yerdə tikiblər. nəyinsə doğru olmadığını hiss edirdim içində, bir tərəfdən də ac idim deyə, düşünürdüm qadın xaçapuriyə qonaq edər bəlkə məni. Gəlib çatdıq xəritdə göstərilən yerə və... balaca pub, butka kimi antisanitar yer. nəinki gürcü mətbəxi, heç mətbəxlik görünüşü yoxdur. dilim tutulub, bu istidə yazıq qadını (55 yaşı olardı) yanıma salıb gətirdim, nəticə də bu. Qadını da gülmək tutub, amma ürəyində söyürdü yəqin mənə. Xaçapuri ümidiylə 28-ə gəlib çıxmışdıq. Kor-peşman qayıtdıq, mən də yolüstü metroya girdim sağollaşıb. başqa yerə gedək deyə təklif etdim, amma mənə inamı qırılmışdı, dedi narahat olma, taparam...
Həmişə filmlərdə görüb həsəd apardığım tanımadığın insanla macəraya çıxmaq şansım oldu, amma xəyallarımdakı bu deyildi...
cavabını almaqdan utandığım mesajları atandan sonra whatsappdan çıxıb telefonu kənara tullamaq.elə bil elə edəndə cavab gəlməyəcək
Kanadalı rəssam. Gəncliyində 70-ci illərin progressive rock qruplarının albom cover artlarına çox böyük marağı olub və elə bunun nəticəsində də, magical realism janrında rəsm əsərləri yaradıb. Əsərlərinin demək olar ki, hamısında optik illuziyadan istifadə edib. 2017-ci ildə 57 yaşında depressiyaya qalib gələ bilməyib və intihar edib.
Bəzi əsərləri:
Hal hazırda özümü hiss etdiyim zad
Danılmazdır ki, uşaq psixologiyasında Ata obrazı olduqca vacibdir. Ailədə Ata modeli uşağın psixologiyasına, əqli və fiziki inkişafına təsir edir. Ata oğlan uşağı üçün kişilik modelidir. Oğlanlar gücü , rəqabəti, qalib gəlməyi, məğlubiyyət duyğularını atayla öyrənir. Bundan əlavə,5 yaşından sonra öz cinsiyyətinin fərqində olmağa başladıqda atanı təqlid etməyə ,onun kimi geyinməyə ,onun kimi olmağa çalışır. Bəzən isə atanı öz rəqibi kimi görür və anasını onunla paylaşmaq istəmir, ona qarşı gəlməyə çalışır.Belə hallarda ata uşağın hisslərini anlamalı və uşağa qarşı gəlməməlidir. Ata öz hərəkətləri və duyğuları ilə övladına rəqib olmadığını isbat etməlidir.
Qız uşaqlarının həyatında isə ata obrazı fərqlidir. Atalar qızlar üçün qarşı cinsin təmsilçisidir. Qızlar qarşı cinsə aid ilk fikir və düşüncələrini ataları sayəsində öyrənirlər. Qız uşağının qarşı cinslə ilk ünsiyyəti də atası ilə başlayır. Beləcə, qız uşağı atası ilə münasibətdə qarşı cinsin dünyasını tanımağa başlayır, onların hal və davranışlarını anlamağı öyrənir. Əgər bu dövrlərdə qız uşağı atasından görmək istədiyi mühakiməsiz qəbul olunmaq istəyini, sevgini, diqqəti və qayğı ehtiyaclarını ala bilmirsə, böyüdükcə bunu başqalarında axtarmağa başlayır. Uşaqlar körpə vaxtlarından etibarən ana və atanın davranışlarını mənimsəyərək ağıllarında bir prototip yaradırlar. Elə bu səbəbdən də adətən insanlar ailə qurarkən, yaxud qarşı cinslə bir münasibətə başlayarkən ana və ya atalarına bənzər insanları seçirlər. Çünki öyrənib-tanıdıqları duyğuları onlardan ala bilirlər. Ümumilikdə ailədə ata obrazının uşağın inkişafında 6 əsas rolu var:
1. Uşağın sosial yaşam qavramını inkişaf etdirir.
2. Sağlıqlı bir cinsəl kimliyin formalaşmasını dəstəkləyir.
3. Qarşı cinslə quracağı münasibətin şəklini müəyyənləşdirir.
4. Zəka inkişafına səbəb olur.
5. Özgüvənini inkişaf etdirir.
6. Uşağın özünü daha güclü hiss etməsinə səbəb olur.
son on ildə iqtidar aparatları, sifarişçi şirkətlər, cəmiyyət sevgisizliyi nəticəsində mərhəmətsizcə "məhv edilən" itlərdir.
azərbaycanda icra hakimiyyətlərinin, itlərə qayğı adıyla iqtidar tərəfindən maliyələşdirilən toplan adlı mərkəzin sifarişləriylə, vətəndaş şikayətləri əsasında itləri rahatlıqla küçənin ortasında güllələyə bilirlər.
(bax: göyçayda öldürülən it)
sizin mən sevilməmiş həyatınızı sikim elə. cəmiyyətin strukturu belədir. zəif olanı sikib, qabağa düşmək. heyvanlar da cəmiyyətin ən zəif sakinləri kimi əzilir, öldürülür, vəhşiliyi 500-600 manatlıq cərimə ilə ötüşdürə bilirlər.
qanıma toxunur artıq. vicdanımın sərhədlərini keçir.
(bax: toplan)
şəhərdə it qoymayıb. vəhşi kimi hamısını oğurlayır, müxtəlif üsullarla öldürürlər. öz adıma sizdən çəkinənin, üzünüzə tüpürməyənin var yoxunu siksinlər.
eurovision-a görə sahibsiz küçə itləri öldürüldü, islam oyunları ərəfəsində heyvanları eyni təkrarla, zövqlə öldürdülər, şəhər həyatına paz olmuş formula 1-ə görə itlər oğurlandı, orda burda öldürüldü. təzəlikcə məlum oldu ki, bp küçə itlərini öldürən işçilərə 460 manat ödəyirmiş. bu hələ bildiklərimiz, gördüklərimizdir. rayonda 86 yaşlı bir gijdillaq həyətdə iti asıb bunu videoya çəkdi. bu gün də göyçaydaki debil bir məmur bir iti güllələyib, arvadın biriylə küçədə sürüyür. bütün bu sistematik vicdansızlıq toplan adlanan qansız qurumun verdiyi dəstəyə görədir. arxasında da iqtidar etinasızlığı dayanır.
bu nə sevgisizlikdir belə, nə cındırlıqdır ki?
Evdən qaçmaq. Yeniyetməliyin ilk çağlarında həftədə bir mamaya “bəsdir day, bezdim əlinizdən” deyə qışqırıb, ağlaya-ağlaya evdən qaçmaq dəbdə idi. Sonra burnunun suyu axa-axa uzağı məktəbin yanına kimi gedib, oradan o tərəfə yolu tanımamaq. Əlacsız qalıb evə qayıdanda qürurun tapdalanmasın deyə gizlincə evə girmək. Axşam mama yemək gətirəndə “istəmirəm, get burdan” demək. Sonra mama yeməyi qoyub gedir, sən isə yenə də əlacsız qalıb yeyirsən yeməyini.
Maraqlı ironiyadır, darıxılan evdən qaçmaqdır, istənilən isə evə qaçmaq. Bir tərəfdən də məktəbdən o tərəfə yolu tanıyırsan artıq.
əgər yirmi il sonra gözəl filmləri olan rejissormu yoxsa xoşbəxt uşaqları olan atamı olmaq istəyərsən deyə soruşsalar, atanı seçərəm.
həyat və xoşbəxtlik paylaşılmadığı müddətcə çox bir məna kəsb etmir.
illər əvvəl barselonada bütün şəhəri görə biləcəyiniz təpədə yerləşən məhşur gaudi parkında oturub şəhəri izləyirdim tək başına, o an orda olduğum üçün xoşbəxt idimsə də, o anın böyük ehtimal xatirəmdən silinəcəyini bilirdim çünki nə o an nə ondan sonra kimləsə paylaşılmamış olacaqdı o xatirə. həyat da eynidir. qrup halında yaşayan fillər meymunlar və insanlar.
gənckən insan o qədər həvəsli və təcrübəsiz olur ki, ailə sahibi olmaq barədə o qədər də düşünmür təbii ki. və məncə onsuz da yirmili yaşlarda insan əvvəl özünü tanımalıdır, təsadüfi ya ərkən evlilikdənsə. ama sonralar həyatda istədiyin hər şeyi etdikdən sonra orda səni gözləyən bir qapı olur bütün hər şeyi dəyişəcək. bütün xatirələrini yenidən canlandıracaq, hər şeyi daha rəngli göstərəcək, səni daha güclü edəcək, keçmişi-indini və gələcəyi eyni zaman diliminə bükə biləcək qüvvə - sənin və sevdiyin insanın genlərindən yaranmış sehirli varlıq. başda gücsüz olsa da sonra yeriyəcək qaçacaq danışacaq və bir gün o sənə həyatı öyrətməyə başlayacaq.
varlıq və yoxluq arasında romanının müqəddəs günah hissəsində bəhs etmişdim - daha əvvəllər də bu barədə çox danışmışıq - birini bu dünyaya öz istəyi xaricində gətirməyin müqəddəs ama həm də günah olmasından. bir nöqtədən sonra o günahı qəbul edirsən, o qədər günahımız var biri də müqəddəs olsun. və valideyinlik onsuz da bütün ömrü boyu o günahı yumaq deməkdir. dərk edə bilənə. mistik.
bir insana həyatı öyrətmək və birlikdə paylaşmaq ən ülvi hissdir. ama həmin insan həm də, gündən günə qocalmaq da olan sənin otuzil əvvəlki və daha yaxşı forman olur. işin içinə immortality/fani və ölümlü olmamızı qatıb suyu bulandırmaq istəmirik, ama atamızın bizlə səmimi olmağını istəyərdik. bacara bilənə.
bir gün uşaqlarım olsa, gəl zaman get zaman vaxtı çatanda, oturub onlara niyə və necə burda olduqlarını danışmaq istəyərdim.
qısa cavab o olardı ki, siz burda yox ikən sizin üçün çox darıxırdım.
Bilmirəm sözə hardan başlayım. Bir neçə mövzu haqqında danışacam. Ümid edirəm bu son entryim olsun, çünki siktiz sözlüyə olan marağımı, sevgimi.
Sözlüyün yeni dərrakələrindən söz açmağı özümə borc bilirəm artıq. Bilirəm, bir çox yazar bu entryləri oxuyub içində " soxum sənin qəzəlinə " deyir, ancaq bunu dilə gətirmir. Mən də onlardan biriyəm, sadəcə bu son damla idi, səbrim çatmır. Uzatmayım, keçək mövzuya;
Əzizlərim, Sözlükdə şəxsi fikrinizi bildirməyinizə heç kim heç nə demir, sən öz fikrini deyərsən, mən öz fikrimi deyərəm, olub bitər. başqa bir entryə cavab yazmaq kimi boş işlər görməyin yəni. Sizə bir sirr verim, sikimizdə deyil. Əgər şəxsi fikrinə görə mənfi səs almısansa bu olduqca normal bir şeydir, əziz umbay. Kiminsə fikri sənin fikrin ilə üst-üstə düşməyə bilər və umbaylayar. Daha durub bütün umbaylayanlara sikimi yeyin filan deyirsənsə, nə deyim, elə uzundusa fırlat özünə sox, biz də rahatlayaq sən də.
Son zamanlarda yazılan entrylərdən də söz etmək istəyirəm, bu entrylər niyə var ala? Ay bu peysərdi, ay bu qəhbədi nə bilim nə. Kim kardaşyanın porno ulduz olduğunu biz də bilirik də gözəl insan. Mən hələ belə boş bir entry görməmişdim. Fikirləş sözlüyə ilk dəfə girirsən və bu başlıqla qarşılaşırsan, elə ordaca " soxum belə intellektual platformaya " deyib, çıxaram. Sözlüyün səviyyəsi yerlərdədi sayənizdə. Sizə bir tövsiyyəm də var. Əgər siyasətdən başınız çıxmırsa girib siyasətlə bağlı başlığa entry yazmamaq da olar, bəli, bəli, belə bir şey mümkündür. Mən hələ indiyə qədər siyasətlə bağlı bir entry yazmamışam, çünki siyasətdən başım çıxmır, başlığa yazılan entryləri oxuyaraq nəsə öyrənməyə çalışıram, məcbur deyil qanmadığın şey haqqında boş-boş fikirlər səsləndirəsən. Əgər bilmirsənsə yazma, sadəcə oxu. Bildiyin bir şeydən yazarsan sən, məsələn kiminsə peysər olmağı. Çox pis oluram e, baba yazarlar gedir, qaqa yazarlar gəlir. Sənə acıyıram sözlük...
Bir çox halda hər hansı fikrinə görə yazarların adlarına olan başlıqlarda təhqir,lağ lağı,alçaltma və s hallarla özünü göstərən durumdur.Hər halda bizim kimi cəmiyyətlərdə real həyatda praktikasını görmədiyimiz hər hansı digər azadlıqlar kimi sözaltı sözlük cəmiyyəti və yazarları arasında da bu azadlıq formasının olmasını gözləmək absurd olacaqdır.Ancaq yenə də bəzi yazarlarımız bu mədəniyyətə sahibdir.Mənə görə son dövrlərdə,hardasa sincab yenidən sözlüyə qayıtdığı və graviton kənarlaşdırıldığı dövrdən etibarən (bunun sincabla əlaqəsi yoxdur,tarix dəqiq yadımda deyildi belə istinad etdim) sözaltı sözlükdə söz azadlığı qorunur və yaxşı səviyyədədir.
Bir çox hallarda söz azadlığının pozulması nəsillər arası toqquşmalardan,əvvəl moderator və s olan amma hələdə bunun təsirindən çıxa bilməyən yazarlardan qaynaqlanır.
Əsasən yeni gələn,fame olan və s. hər hansı səbəbdən bəyənmədikləri yazarları formatı pozmaq adı altında linç etməyi sevirlər.
Yeni gələnlərə bir tövsiyə vermək istəyirəm.Əgər nə zamansa adınıza uyğun açılmış başlıqda ardı ardına bir neçə tənqid,təhqir,lağ-lağı formasında entyr görsəz qətiyyən pis olmayın.Burda bir neçə hesab işlədən yazarlar uzunca müddətdir var və bu dəqiq onların işidir. sifarişi verən: Tsubasa Ozora
Net Nevroz olmağa səbəbdi. Sərbəst işini yazdığım cütlük var idi, bugün qızın məndən fikir almaq üçün yazmağı ilə bir daha əmin oldum ki, hələ dümbələk gədələr mövcuddu həyatda. Məktəb vaxtından bəri sevgiliymişlər və qızın dediyinə görə oğlan nə qədər sətraldı cinsəl istəyini bildirsə də heç vaxt birbaşa deməyib deyə bi mövzu onu narahat etmirmiş. Bu yaxınlarda qaqaş istanbula gedib gələndən sonra ayağını dirəyibki, mənim cinsəl ehtiyaclarım var ya mənimlə yat ya da mən gedim başqası ilə yatım. Qızın dediyinə görə həmin saniyəsində payını verib amma qaqaş yerində durub? Yox təbiiki, bura azərbaycandı, torpağımız hərcür xiyar çeşiti yetişdirir ,unutmayaq. Qızı təhdit etməyə başlayıbdı ki, sən mənimlə yatmasan ailənə deyəcəm ki, mənimlə öpüşmüsən,şəkillərimizi göstərəcəm,sən məni təhrik edirsən nəblim nə. 18 yaşına təzə girən dümbələk gədə deyib bunu bəli, hansı ki qıza sonra da deyir ki, mən səni gələcək həyat yoldaşım olaraq görürəm, istəmirəm sənə xəyanət edim onsuzda evlənəcəyik gəl indi cinsəl münasibəti yaşayaq. (Uçarsan ə şüşbələ.) Azərbaycanda qız olmaq təkcə tanımadığımız insanlara görə pis deyil, sevdiyimizi zənn etdiyimiz, dəyər verdiyimiz,güvəndiklərimiz tərəfindən bu vəziyyətə gətirilməkdi həmdə.
Qeyd edim ki, həddindən çox tələbə tanıyıram və buna bənzər 10'dan çox nümunə saya bilərəm. Hər birinə bacardıqca kömək edirəm, kişi qılıqlarını yerin dibinə necə soxmalı olduqlarını da izah edirəm, amma həqiqətən mənə çatmır bu dümbələklər. Beyin qırışlarını ütüləməkdən başa düşmürlər eləbil yedikləri qələti. Çünki şərəfsizliyə başqa bir səbəb görmək olmur.
həssas olmaq ətrafı daha çox dərk etməkdir əslində, həssas insanlar gözəlliyi də,çirkinliyi də daha dərindən hiss edirlər, daha möhkəm duyğularla qavrayırlar.
uşaqlıqda anamın çayı əli yanmadan götürə bildiyini görəndə necə təəccüblənirdimsə indi də bəzi insanların gözəl bir mənzərə qarşısında təsirlənməməyinə, kədərli bir hadisəyə gözləri dolmamağına təəccüblənirəm. andré marchand deyib ki, “bəzən meşəyə gedirəm və mən ağaclara baxmaq yerinə onlar mənə baxırmış kimi gəlir, onlarla danışıram sanki” - həssas olmaq da elə budur, ətrafındakı varlıqların sənin varlığına daha dərin izlər qoymağı. ona görə də həssas olmaq zəiflik kimi göstəriləndə qarşı çıxmadan dayana bilmirəm, bütün bu varlıqların səs küyünü heç bir qorunması olmadan qavramaq necə zəiflik ola bilər axı.
həssas olmaq həm də xırdalıqlara fikir verməkdir, daha açıq qavrayışları olduğundan həssas insanlar eyni anda daha çox xırdalığa fikir verir, bir çox insanın görmədiyi detallarda necə deyərlər boğulurlar. əgər qarşınızda həssas biri varsa, səs tonunuza belə fikir verib, ona uyğun danışa bilər, bu da həssas insanlarda çox vaxt sosyal sıxıntı (bax: anxiety) olmasına gətirib çıxarır.
bu başlıqda uzun uzun danışa bilərəm ancaq sözü uzatmamaq üçün son olaraq - dünya həssas qəlblər üçün cəhənnəmdir. sifarişi verən: dasein
ögey ana filmində ismayılın rəhmətə getmiş anasının divardakı şəklinə baxıb ağlaması. ailəlikcə hər o filmi izləyəndə həmin səhnə gələnə yaxın anam "biraz qabağa at" deyirdi. səbəbini anlamırdım. bir dəfə elə oldu ki atamla mən baxası olduq filmə. həmin səhnə gəldi. gördüm ki kişinin gözləri dolub, yanağından yaş süzülür. gizləməyə çalışır. ilk dəfəydi ki onu belə görürdüm. heç ümumiyyətlə onun ağladığını görməmişdim. hər şeyi içinə atırdı. nənəmi qəfil itirmişdik. görməməzlikdən gəlib filmə baxmağa davam etdim. bəlkədə buna görə unudulmaz bir film səhnəsi olaraq qalacaq
Fəhlə işləyib Hər axşam evdə arvadımı döyürəm pivəsi
"sobranie caster" və "sobranie caster blend" kimi tanınır. digər siqaretlərə nisbətən daha az qoxuludur, saman dadı vermir və daha yüngüldür.
yazığın adı "ballı sobranie" kimi qalıb, çünki şirin bal dadı hiss olunur çəkəndə. əslində içindəki bal aroması yox, "caster sugar" adlı şəkər qatqısıdır. o cürə seksi adı var, ballı sobranie nədir, eh. artıq kimsə yanınızda ballı sözü çəksə onu da aydınladın.
bir ara satışdan yığışdırıldı, artıq qiyməti qalxsa da tapmaq olur. və bir də, kofeylə, çayla və pivəylə çox qəşəng gedir.
(bax: caster sugar)
Kitabxanasında şortik qadağası qoyulan universitet. Verilən açıqlama qərardan daha absurddur:
"Sizə bir misal da çəkim. Bir insanın azadlığı digərinin hüquqları başlayan yerə qədərdir. Yəni kiminsə hansısa geyimi özü üçün məqbul hesab etməsi digərinin etirazı ilə normal yanaşma həddinə qədərdir. Biz bir tələbə istədiyi kimi geyinsin deyə digər tələbələrin mövqeyini görməzdən gələ bilmərik".
Onda mən də universitetdə hicab geyinməyə etirazımı bildirirəm. Bunu da qadağan edin. Universitetin əsas xarici tələbələri iran, Pakistan, Türkiyə kimi dindar ölkələrdən gələnlərdir. Universitetə niqabla, əmmamə ilə belə gələnlər var idi. Onlardan isə illik 5000 dollara kimi təhsil haqqı alırlar. Ona görə də onların fikirləri daha önəmlidir rəhbərlik üçün, əminəm. Oxuduğum universitetdən hər keçən gün biraz daha utanıram.
(qeyd. kafkanın uşaqlığında nənəsindən məlikməmmədin nağlını yüzlərcə dəfə dinləyib aldığı travmanın təzahürüdür)
Bir gün timidus yolla gedirmiş. Dərəyə çatanda görür ağ qayanın qaraya çatan yerində bir qızıl quyruq kosa quşu oturub, sevinclə timidusa baxır. Timidus yaxınlaşır quşa deyir "ay qızıl quyruq niyə belə sevinclisən, xeyirdimi?" Quş deyir "yaradan sağolsun, umbay elində toy-bayramdı, köhnə moderator gedib, təzəsi gəlib. Deyir 41 gün sonra günəşin çıxdığı yerdə ay batanda hamını yazar edəcək. Dağlardan sel gəlib dərəni basanda umbay verənlər görünəcək. Səni də çağırırlar bu məclisə, onlara biraz söhbət agah edəsən. Amma nəbadə orada nellie barədə söz açasan.
Timidus düşür yola düşünə-düşünə ki sel dərəni basar amma günəşin çıxdığı yerdə aymı batar? az gedir, düz gedir, 20dağ aşır, 30dərə keçir, 40cı cığırın sonunda görür məclis qurulub. Çatır məclisin qapısının ağzına görür kafka ağlayır orada. Deyir "ay kafka niyə kədərlisən?" Kafka cavab verir ki bəs "yaradan sağolsun, məni məclisə buraxmadılar".
Timidus biraz da qabağa gedir, görür heçözüdəbilmir ağlayır. Soruşur "niyə ağlayırsan ay canım?" Cavab gəlir ki, "məni də məclisə buraxmadılar". Timidus girir məclisdən içəri, bir də görür nə?! içəridə 1001 cür ləziz təamlar, 1 damıcısı 1 qızıldan baha şərablar, canım sənə desin cocolar, bonglar nə bilim kef, damaq. Görür ən təzələrdən də təzə bir umbay oturub süfrənin başında, hamı da ondan söz gözləyir. Bircə nelli görmür. Umbay loxmasını udur deyir, "yaradan sağolsun, yığışdıq bu məclisə qeyd etməyə ki, bu gün sabah hamımız yazar olacağıq, şad firavan yaşayacağıq". Yazarlar, umbaylar alqışlayır.
Timidus keçir süfrəyə, 100 eldən ozan çağırır, kasıba, füqəraya sədəqə verir, ağsaqqallardan xeyir dua alıb keçir sözə". Deyir " dostlar sağolsun, bu məclisin səbəbi mənə o müqəddəs gün kimi aydındı. Bəs nellie haradadır?
Birdən ildırımlar çaxır, gör guruldayır, külək sağdan sola hücuma keçir, dağ yarılır içindən qızıl atın belində kosa quşu yetir məclisə. Deyir "div yuxudan oyandı, gəlib su istəyəcək, onu aparın dərəyə, suyu oradan içsin". Divi aparırlar dərəyə, div də 40gün dərənin dibində oturub bütün suyu içir. 41-ci gün gəlib çatanda günəş çıxdığı yerdə ay batır ama nə sel gəlir nə də dərə var. O gündən sonra bütün umbaylar yazar olur amma heç vaxt umbay verənlər görünmür.
victor hugonun qızı. daha gənc yaşda ingilis hərbiçi olan albert pinsona obsessiv şəkildə aşiq olması ilə tanınır. belə ki, bir müddətdə münasibətdə olduğu albert pinson sonda ona rədd cavabı versə də adele buna inanmaq istəmir və özünü bunun əksinə inandırır. Bunun səbəbi isə adelenin şizofreniyadan əziyyət çəkməsi idi. belə ki, şizofreniyanın adeledə ailəvi olduğu düşünülür, çünki victor hugonun qardaşı da eyni xəstəlikdən əziyyət çəkirdi. Gizlin şəkildə Pinsonun xidmət etdiyi halifaxa gedən adele bir müddət onu burda izləyir. atasına evləndiklərini yazsa da bunun doğru olmadığı sonradan üzə çıxır və victor hugo ondan evə qayıtmasını istəyir. lakin o, hələ uzun müddətdə pinsonu müxtəlif yerlərdə izləyir və özünü madam pinson olaraq təqdim edirdi. sonda barbadosda küçədə öz-özünə sayıqlayarkən tapan bir qadnın ona yazığı gəlir və kim olduğunu öyrənəndən sonra evə qayıtmasına kömək edir. adele ömrünün qalanını ruhi xəstaxanada keçirmişdir. bəziləri adelenin vəziyətində bacısının gənckən boğularaq ölməsinin və zamanın qadınlar üzərində basqısının da rol oynadığını söyləsə də yəqin ki, bunlar sadəcə fərziyyə olaraq qalacaqlar.
haqqında rejissoru francois truffaut olan the story of adele h. filmi çəkilib. adele hugonun gündəlikləri əsasında çəkilən filmdə onu isabelle adjani canlandırır. elə isabella adjaninin gözəlliyinə görə belə baxmağa dəyər məncə filmə -*
(bax: adele sindromu)
Bir sözü üst-üstə təkrar etdikdə dinləyici üçün mənasının itməsini açıqlayan psixolojik fenomen. Həmçinin bir sözü çoxlu-çoxlu görmək, yazmaq da beyinə eyni toxluğu yaşadır. Məsələn "yastıq" sözünü sürətlə təkrarlayın. Yastıq, yastıq, yastıq, yastıq.... Yastıq sözünü tətikləyən neyronlar bir yerdən sonra "toxluq"a çatır, "yorulur".
Bunun səbəbi isə yastıq sözünü eşitdiyinizdə və ya işlətdiyinizdə beyninizdə canlanan yastıq şəkli )bu hər hansı bir mücərrəd isim də ola bilər, fərq etmir. O sözün sizdəki qarşılığı, yaratdığı hiss( dəfələrlə alovlanır, dəfələrlə... getdikcə mənası zəifləyir və random hərf yığınlarından yaranmış mənasız səsə çevrilir. Beynimizin yaşadığı bu toxluq bəzən başqa bir sözə, mənaya da keçid edə bilir. yastıq - qəsd kimi. Ki bu da transformation effect adlanır.
#352678 biri bu yetimə başa salsın ki, həm entry ləri əjdahalayan yazarın adı görünür, həm bildirişlərə girəndə bildirişlər sıfırlanır həmdə ki sıfırlanmasa belə bildirişlərdə yuxarıda "bildirişləri sıfırla" buttonu var
Deməli mən puf pufpufova, qara-qura geyimlər xaric başqa rəng işlətmirəm paltarlarımda, səbəbini özüm də bilmirəm, yox mən punk takılmıram -* bəlkə də başqa rənglərdə özümü klon kimi hiss edirəm deyədi, hər nəysə, Mövzu tamam başqadı-*
Bu səhər donla, hə özü də börlü-böcəkli, güllü-çiçəkli, qara rəngdə olmayan bir donla imtahana getmişdim. Niyə? Yox, həyat eşqim zad yaranmamışdı, sadəcə imtahanda telefonu donumun altında gizlədəcəkdim -* o lənətəgəlmiş telefonu lənətəgəlmiş donumun parçaları altında gizlətmək idi məqsədim, gizlətdim də, bilmədiyim 1 suala da ordan baxdım, 3 saniyəmi aldı, lənətəgəlmiş telefonu partanın altına qoydum daha sonra.
Universitetdə imtahan ortamlarını bilirsiz də, 3 və daha artıq nəzarətçi olur, hamısı da bar-bar bağırır: "üstünüzdə və ya partanın altında telefon görsək, qovacayıq imtahandan, kəsiləcəksiz, heç 25 faiz imtahanına da girə bilməyəcəksiniz, bla bla"
Bunlar belə dedikcə məndən can gedir, "ay allah bir qələt idi elədim, heç telefona ehtiyacım yox idi, asan imiş, zibili çıxmasa, yaxşıdı, niyə telefonu nəzarətçiyə təhvil vermədim axı, cart-curt" deyə sayıqlayıram. Hər nəysə imtahandan elə ilk mən çıxası oldum, cavabları təhvil verdim, amma telefon partanın altındadı axı, onu necə götürüb çantama qoyacam?! Nəzarətçi də tərslikdən məni süzür, "az eşələn, otaqdan çıx" baxışları atır. Ləhhnət sənə kor şeytan deyib, çıxdım otaqdan, eybi yox imtahan bitsin gəlib götürərəm dedim, zibili çıxmaz falan
Düşmüşəm uninin həyətinə, oh be yaxşı qurtardıq, yenə oxumadan keçdim, babat yazmışam zad deyirəm özümə, bircə telefonumu da götürüm vse. Vaxt ölsün deyə mənə verilən bir "hədiyyəni" də uninin torpağına basdırırdım həmin an aq. Bütün bunları edərkən yanımda da bir qız qr yoldaşım. 20 dəq keçdi, bu qıza zəng gəldi digər qr yoldaşımdan. Qız görürəm ki ağzı açıq mənə baxır, artıq başıma gələn fəlakəti təsəvvür etməyə başlamışdım, dözmədim aldım telefonu, nə verib baş dedikdə o dili qurumuş "bəs pufu çağırın, telefonunu götürüblər, kəsilib imtahandan" dedi. Qızın Telefonunu bilmirəm hara tulladım, təpədən dırnağa kimi drajeniyadayam, əllərimə elə bil motor qoşdular hamısı tir-tir əsir, rəngim də qaçıb, elə bil Bakı dövlət başıma yıxıldı, sora dabanıma tüpürüb 1 saylı korpusa tərəf qaçdım, tərslikdən yenə dikdaban geyinmişəm, heç normal şərtlər altında onlarda düzəməlli yeriyə bilməyən mən bu dəfə qaçaraq o lənət olası imtahan otağına gedirəm. Həyətdə qışqıraraq "məni kəsə bilməzsizzzz, yox o telefon mənim deyil, yalandı şər atıblar" deyirəm, uje əməlli obraza girmişdim də, qıza da deyirəm ki, inkar et denən pufun telefonu deyil fln. sonradan bilmişəm ki, qız mənə deyirmiş ki, "ay puf sakitləş, kəsilməmisən" falan. Ama o an eşitmədim, eşidə bilmirdim, ailəmə nə deyəcəyimi düşünürdüm, məhv olmuş stipendiya və təqaüdümü, evdə necə döyüləcəyimi, qohumların mənə necə güləcəyini düşünürdüm. Qulağım batmışdı, ağlayırdım, qışqıraraq, mən kəsilə bilmərəm deyərək, üsyan edirdim, ara yerdə neçə vaxtı üst-üstə yığılan dərdlərimdən ötrü də qışqırdım, ehtiyacım var idi. Hər şey bir yana millət "bu dəli neynəməyə çalışır" baxışı atırdı, amma bütün nəzakət qaydaları, insanlıq hamısı yadımdan çıxmışdı. Korpusa daxil oldum, qarşımı qr yoldaşlarım kəsdi, hamısı gülürdü, məni görüb susdular, çünki 1 dəqiqənin içində canlı meyidə dönmüşdüm, sakitləşdirməyə çalışdılar, elə bildim yalan deyirlər özümə gəlim deyə, "yox, hanı o, mənə zəng edib kəsilmisən deyir, telefonum ondadı, nəzarətçi nə dedi" deyərək onlardan uzaqlaşıb pilləkənləri çıxdım, bunlar da qolumdan tutmuşdular, ama nə faydakshdjd. Pilləkənləri çıxanda ayaqqabı çıxdı ayağımdan, qırılmışdı zibil, cəhənnəm olsun bircə kəsilməyim deyib getdim. Bu qədər iztirablı yollardan sonra imtahan otağına çatdım, qapının ağzında iyrənc gülüşü ilə hırıldayan, mənə öz aləmində skmsonik zarafat edən həmin dalbayov. indi hər şey dank etdi ki, hamısı zarafatmış, amma ürəyim hələ də sancırdı, bütün bədənim əsirdi, hirsimi çıxmalıydım. Ulan ben şimdi seniiiii deyib ağlaya-ağlaya onu çırpmazmıyım? Dişimdən çıxanı, sora təzdən bir də vurub telefonu almağım bəs? -* sonra 2 saat monoloq, qarğışlar, soxum sənin zarafatına falan filan. Bəlkə də elə telefonumu mənə vermək istəyib sadəcə ağlı kəsməyib ki nəzarətçi görür, ümid edirəm elə idi, yoxsa daha pis edərdim, onsuz peşman olmuşdu, çünki yerlə-yeksan olmuşdum, dədəm babamın ölüm xəbəri gəlsə heç bu qədər vecimə olmazdı, mnkym.
Hər şey bir yana işin qaranlıq tərəfi adam telefonumu nəzarətçi görə-görə partanın üstünə qoyub, nəzarətçi də kimin olduğunu soruşanda mənim olduğumu da deyiblər, amma nəzarətçi heç nə deməyib, adam vəziyyəti ya tam dərk etməyib sanırım, ya da huşsuz vaxtına mı denk gəlib, karoçe əməlli zibilə keçirmişəm ama keçmədi, bu hərəkəti, bu zarafatı birtəhər hansı yolla olur olsun, nəinki o qr yoldaşımdan, digərlərindən də çıxacam, o yaşadığım stresi hamısından çıxaracam. Aq mən hara, kəsilmək hara, pufam e mən, ara yerdə qırılan qəlbim və ayaqqabım, bir də səhv eləmirəmsə keçirtdiyim mini infarkt oldu, sad story
via: (bax: Azerbaijanjerky)