S Ö Z A L T I

1986 klivlend şar festivalı | tarix

balloonfest'86 kimi də bilinən festival 1,5 milyon şar ilə guinnessin dünya rekordunu təzələsə də, ardınca baş verənlərdən sonra bir faciə olaraq adlandırıldı. united way of cleveland adlı şirkət dünya rekordunu təzələmək üçün abş-ın klivlend şəhərində böyük bir torun altına helium qazı ilə doldurulmuş şarlar buraxdı. günlərlə insanlar tərəfindən doldurulan şarların sayı milyon yarımı keçmişdi. şarların havaya buraxılacağı gün üçün yağış proqnozu verilmişdi. buna görə də şirkət şarların planlaşdırılan vaxtdan qabaq buraxılmasına qərar verdi və yağış başlamadan dünya rekordu qırıldı.

helium qazı ilə doldurulmuş şar sönənə qədər havada qalır. fəqət şarlar hələ havada olarkən proqnozlaşdırılan külək və yağış eri gölündən şəhərə doğru gəldi və soyuq hava cəbhəsində onlarla toqquşan şarlar bir anda yerə düşməyə başladı. növbəti günlərdə də şarların bir qisminin eri gölünün kanada sahillərində yerə düşdüyü bildirildi.

şarların yerə düşməsi nəticəsində quru və su yolları tutuldu, burke lakefront havalimanı yarım saat öz fəaliyyətini dayandırdı. həmin gün dənizə çıxan və bir müddət sonra ailələri tərəfindən itkin düşdüyü bildirilən iki balıqçının axtarışı da şarların yerə enməsi nəticəsində ləngidi və nəticədə axtarışlar dayandırıldı. bir neçə gün sonra balıqçıların nəşi sahilə çıxdı. balıqçılardan birinin xanımı bu festivalı təşkil edən şirkətə 3,2 milyon dollarlıq iş açsa da, daha sonra aralarında razılaşdılar.

bununla yanaşı ohayo ştatının medina əyalətində louise nowakowski adlı qadının otlaq sahəsinə düşən şarlar qadının ərəb atlarının qorxmasına və yaralanmasına səbəb oldu. louise də şirkətə 100 min dollarlıq dava açsa da, onlar da iş böyümədən öz aralarında razılaşdılar.

uzun müddət unudulmayan bu festival guinnessin rekordlar kitabının 1988-ci ildə çap olunmuş nüsxəsində "indiyə qədərki ən böyük kütləvi şar buraxılma hadisəsi" adını qazandı və rəsmi statistikaya görə şarların sayı 1,429,643 idi.

i̇qbal bano | musiqi

1928-ci ildə (bəzi mənbələrə görə 1935-ci ildə) Dehlidə anadan olmuş müğənni. o daha çox qəzəl oxumaqda ixtisaslaşmış və Malika-e-Ghazal, yəni "Qəzəl kraliçası" adı ilə Hindistanda və Pakistanda məşhurlaşmışdır.
1952-ci ildə Pakistana köçür və burada evlənir. Evlənərkən yoldaşından heç vaxt ondan oxumağı kəsmək tələbi etməməsini, əksinə onu dəstəkləməsi üçün söz verməsini istəyir, yoldaşı ölənə qədər verdiyi sözü tutur. Artıq 1950-ci illərdə bir "star" olur. O, urdu dili ilə yanaşı fars dilində də qəzəllər oxuyub. Həmçinin, qəzəllərdən savayı acların halına acıyan şeirlər də ifa etmişdir.
Pakistanda Məhəmməd Ziya-ül-Həqqin hakimiyyətə gəlməsi ilə cəmiyyətin islamlaşdırılmasına başlanılır. Əlbəttə, şəxslərin, xüsusən qadınların geyimləri ilə bağlı məhdudiyyətlər qoyulur. Bunlardan biri də islama zidd olması səbəbi ilə saridir. Sari bilindiyi kimi Hindistan, Pakistan və yarımqitədəki digər ölkələrin milli geyimi sayılır.
Bu qərardan çox keçmədən İqbal Bano 13 fevral 1986 (və ya 1985) tarixində Lahorda, Al-Hamra Hall-da protest rəmzi olan qara rəngli sari geyinib auditoriya qarşısına çıxdı. Həmin tədbir əslində tanınmış şair Faiz Əhməd Faizin ildönümünün qeyd edildiyi tədbir idi və Faiz də rejimdən kamını almışdı. O, anti-faşist və mütərəqqi şeirlərinə və Zülfüqar Əli Bhutto ilə olan əlaqəsinə görə Ziya rejimi tərəfindən təqiblərə məruz qalmışdı. * 1984-cü ildə vəfat edib . Tədbirdə Bano şairin Hum Dekhenge (biz görəcəyik) qəzəlini rejimə qarşı səsləndirir. Bu, Banonun səhnədən və konsertlərdən uzaqlaşdırılmasına səbəb olur. Rəsmi etirazlara baxmayaraq, o, gizli polisin girişi olmayan bağ evlərində tamaşaçılar üçün çıxış etməyə davam etdi.
Bu gün - 21 aprel Pakistanda İqbal Banonun şərəfinə "Qara sari günü"dür.

2019-cu ildə İqbal Banonun 81 yaşına həsr olunmuş Quql dudl

davide moscardelli | idman

(bax: maraqlı faktlar)
verdiyi sözlərdən ötürü 7 il boyunca saqqalını qırxa bilməyən keçmiş italyan hücumçu.

2 fevral 2013 tarixində "bologna avropa turnirlərində iştirak edənə qədər saqqalımı uzadacağam" dedi və bologna avropada oynaya bilmədi. sonra lecce-ə transfer olduqdan sonra əgər lecce serie b-ə çıxarsa qırxacağını dedi. lecce həmin il serie b-ə çıxa bilmədi. sonra transfer olduğu arezzo serie b-ə yüksələrsə üzünü qırxacağını dedi. amma o da olmadı. və 2020-ci ildə 40 yaşında karyerasını bitirdi. o karyerasını bitirəndən sonra bu il bologna 32 turdan sonra 59 xalla 4-cü yerdədir və yəqin ki avropaya gedəcəklər(avropaya getmək üçün ən az 7-ci olmaq lazımdır). lecce isə 2018-də serie b-ə hətta 2019-da serie a-a yüksəldi. elə yəqin komandaları onun saqqalının ağırlığı geri salırmış. indilərdə isə məşqçilər korpusunda işləyən davide saqqal saxlamaqdan xoşu gəldiyini və mırta saxlayacağını dedi. saqqal uzatmamışdan əvvəl isə belə görünürdü:

stolipin qalstuku | tarix

stolipin çar rusiyası dövründə nazirlərdən biri idi, və əsas da aparıcı adam idi. tarixə stolipin islahatları adı ilə də düşmüşdü. amma bu islahatların bir qara tərəfi də var idi ki, o çoxlu insanlar öldürürdü. stolipin qalstuku isə onun qərarı ilə boyunlara keçirilmiş edam ipinə deyilirdi. (bax: qəribə deyimlər)

edip | mədəniyyət

Yunan mifologiyasında atasını bilmədən öldürərək * öldürdüyü adamın öz atası olduğunu bilməyib və anası ilə evlənmiş Thebes kralı.

Rəvayətə görə, edipin atası louis gələcəkdə oğlu tərəfindən öldürüləcəyi haqqında xəbərdarlıq alır. Buna görə oğlu edip doğulan zaman onu cithaeronda ölümə tərk edirlər. Lakin çobanlardan birinin uşağa yazığı gəlir və öz övladları kimi böyüdürlər.
Edip Thebesə gedən zaman yolda atası louis ilə qarşılaşır və onu öldürür. Thebes yolundakı sfinks insanlara suallar verir, cavab verə bilməyənləri öldürürmüş. Edip bütün suallara cavab verdiyindən, sfinks özünü öldürür. Edip thebesə gələrək özünü kral elan edir və dul qalmış anası ilə evlənir* Anası olduğunu bilmədən . Homerin dediyinə görə, edip həyat yoldaşının əslində anası olduğunu öyrəndikdən sonra özünü asmışdır.
Edip anasına qarşı olan istəyi və onunla evlənməsi ilə Freudun edip kompleksi anlayışına da ilham olmuşdur.

1986 klivlend şar festivalı | tarix

(youtube: )

i̇qbal bano | musiqi

davide moscardelli | idman

stolipin qalstuku | tarix

edip | mədəniyyət

yamayka valyuta sistemi | iqtisadiyyat

kamal hüseynzadə ★ wiki | ədəbiyyat

1987-ci il 21 nouabrda doğulub. Dövrümüzün, öz qələmi ilə seçilən şairlərdəndir. Həm əruzda, həm hecada gözəl əsərləri var
bu şair haqqında ilqar fəhmi deyir ki:
şərqin əruz poeziyası daim yüksələn xətlə yox, daha çox sıçrayışlar şəklində inkişaf edib. hansısa dövrlərdə sanki enerji partlayışı baş verib, istedadlı şairlər pleyadası forma daxilində improvizasiyanın yeni üfüqlərini kəşf ediblər, ardıyca gələn şairlər ordusu isə bu nailiyyətləri cilalamaq, inkişaf etdirməklə məşğul olublar.

azərbaycan əruz poeziyasında, bu baxımdan, sonuncu enerji partlayışı deyərkən, sabir və onun yaratdığı satira məktəbi, və paraleldə cavid-hadi romantizminin arıcılları olub.

budur, artıq 21-ci əsrin ilk rübünün sonlarına yaxınlaşırıq. və bu gün tam məsuliyyətlə deyə bilərik ki, azərbaycanın bütün klassik sənətlərində - muğam sənətində, aşıq yaradıcılığında, xalça sənətində və sair milli sənət növlərində olduğu kimi, klassik əruz poeziyasında da yeni enerji partlayışı ərəfəsindəyik. bu gün poeziyanın klassik növləriylə məşğul olan gənc şairlər, sadəcə, əvvəlki əruz şairlərinin üslubunu təkrarlamaqla məhdudlaşmır, əvvəlki sənətkarların sənət nailiyyətlərinin üstünə öz yaradıcılıq tapıntılarını da əlavə edirlər. əlbəttə ki, bu çətinliyi heç də hamı dəf edə bilmir. elə indi də əruzla məşğul olan gənclərin çoxunun yaradıcılığında ənənənin təkrarlarını çox muşahidə edirik. lakin bu gün şeirlərini təqdim etdiyimiz gənc şair kamal hüseynzadə əruzla məşğul olan gənclərin arasında həmişə öz novatorluğu ilə, bədii axtarışlarının zənginliyi ilə seçilib.

yaşı otuzu keçən kamal artıq on beş ildən çoxdur ki, əruz poeziyasıyla məşğul olur və bu müddət ərzində səbrlə, səylə və böyük həvəslə klassik əruzun bütün qayda-qanunlarını öyrənib. indi onun yazdıqlarında həm özündən əvvəlki şairlərin yaradıcılığına dərindən bələd olmağı hiss olunur, həm də bunların üzərinə öz fərdi yaradıcılıq nailiyyətlərini əlavə etmək bacarığı formalaşıb. əlbəttə ki, kamal hüseynzadə bu ağır yolun hələ başlanğıcındadır, hələ onun yaradıcılığında bir çox yeni və maraqlı üslub sintezlərinin yalnız cücərtiləri görünür. lakin bu cücərtilər artıq indidən bir çox gələcək maraqlı poeziya nümunələrinin yaranacağından xəbər verir.

kamal hüseynzadədən bir poeziya nümunəsi də mən yazım;
gəl bir nağıl icad eləyək, qüssə çəkincə,
xasiyyətimiz əksini tapsın bu nağılda,
sən leyli tək incə,
mən məcnun ağılda.

gəl bir nağıl icad eləyək, "həsrət" adında,
mən yerdə gəzim, sən süzəsən mavi səmadə,
sən qu qanadında,
mən payi-piyadə.

gəl bir nağıl icad eləyək, şaxtalı qışdan,
bəhs eyləyək həm də payızın mənzərəsindən,
sən güclü yağışdan,
mən qar dənəsindən.

gəl bir nağıl icad eləyək ki, məsəl olsun.
çünki adı dillərdə gəzənlər ola bilməz
səndən gözəl olsun,
məndən qaradinməz.

kitsch | etimologiya

millətçi vs milliyətçi | fəlsəfə

dozimetr | elm

vedenta fəlsəfəsi ★ wiki | fəlsəfə

bu sifarişi verən: mariya kürüsü
Hind dini və fəlsəfi düşüncəsinin ən təsirli və məşhur istiqamətlərindən biri, altı Ortodoks sistemdən biri (darşan). VII-VIII əsrlərdə formalaşmışdır.

Ümumiyyətlə vedanta, mimansa ilə bir qrupda birləşdirilir, bu səbəbdən digər adı - uttara-mimansa və ya gec mimansa; Müqəddəs mətnlərlə birbaşa əlaqəsini də elan edən purva-mimansadan (ilk mimansa) fərqli olaraq, Vedanta ritual qaydalarını anlamağı deyil, vəhyin (sruti) müəyyən bir bütöv şərhini öyrədir. vedanta, Üç kanonik mənbə və ya fondlardan ibarətdir (prasthana-traya), Upanishadlar (sruti-prastha-na, vəhyin təməli), "Bhagavad Gita" (smriti-prasthana - ənənənin əsası və ya Vedalara əsaslanan ikinci bir mətn) və Badarayana'nın Brahma Sutras (sözdə əsaslandırma və ya naya prastana). Nəhayət, digər darşanlarla müqayisədə daha sonra formalaşan Vedanta, digər Ortodoks sistemlərin bəzi fikirlərini (xüsusilə mimamsa və sankhya), eyni zamanda Buddizmin bir sıra mövqelərini və dialektik üsullarını (əsasən Bhartrihari, Bhartriprapanchi və Gaudapada vasitəsi ilə) özündə birləşdirdi.

Vedanta kanonun əsas hissəsinə - Upa-nişadlara xüsusi münasibəti onun hazırladığı bu mətnlərin assimilyasiya üsullarında ifadə olunurdu. Birincisi, Upanishadların bütün sözlərini Brahmana yönəldilmiş şəkildə şərh edən şravana (dinləmə); şravana mətnlərin mənasını aydınlaşdırmağa kömək edən altı "test" proseduru vasitəsilə əldə edilə bilər. İkinci yol mananadır (düşünmək). ifadələr arasındakı ziddiyyətləri aradan qaldırmaq üçün məntiqi mülahizələrdən istifadə də adlandırıla bilər. Nəhayət, üçüncü üsul master şüurunun Brahmana yönəlməsinə imkan verən nididhyasanadır (dərin meditasiya). şruti mətnlərinin belə bir "uyğunlaşmasına" (samanvaya) nail olmaq üçün sözdə "əsas istinad nöqtəsi" idi. “Möhtəşəm kəlamlar” (“Maha-vakya”) və ya Upanişadların ən hörmətli aforizmləri (məşhur “Sənsən”, “Bu Atman Brahmandır” və s.). Əsasən Brahmanın "sat-chit-ananda" tərifinə əsaslanardı. "Gerçəklik - şüur ​​- xoşbəxtlik!", eyni zamanda Upmanişadlarda Atman və Brahmanın birliyi haqqında elan edilmiş tez, Vedantistlər dünyanın mənbəyi və ontoloji statusu, Ali Brahmanın təbiəti və şəxsiyyətləşdirilmiş Tanrı yaradıcısı İşvara, insan ruhunun (civa) mahiyyəti, Tanrı və dünya haqqında etibarlı məlumat və təməl bilik mənbələri, qurtuluşa çatma yollarını ifadə edirdi . Bir Brahman ilə fenomenal dünyanın çoxluğu arasındakı əlaqəni ardıcıl olaraq təmsil etməyə çalışırdılar; bu tapşırıq şəxsiyyət haqqında sruti ifadələrindən (abheda) fərqlilik ifadələrinə (bheda) keçidin izah edilməsinə ehtiyac olaraq daha birbaşa çıxış etdi.

Vedanta içindəki fəlsəfi tendensiyalar advaita monizmindən - dünya və ruhların əbədi Brahmanın hissələri və ya atributları sayıldığı Vishishta-advaita sistemindən, həmçinin bheda-abhedanın müxtəlif versiyalarından, Brahmanın təbiətə və canlılara qarşı çıxdığı Dvaitanın teistik dualizminə qədər dəyişir. Məsələn, Şankaranın advitasında mütləq reallıq yalnız Brahman üçün tanınır və təbiət aləminin müxtəlifliyi və ruhların çoxluğu ona təriflərin illüziya ilə qoyulması ilə izah olunur. Ramanujanın visishta advaitasına görə, Tanrı, gerçək dünya və ruhlarla ayrılmaz bir əlaqə ilə əlaqələndirilir və onlarla empirik kainatın gerçəkliyindən daha yüksək bir düzənin gerçəkliyini meydana gətirir. Nəhayət, Madhva İşvaranın dvitasında ruhlar və cansız dünya eyni dərəcədə realdır, lakin son iki varlıq tamamilə Allahdan asılıdır və müəyyənləşdirilir. Bütövlükdə, Vedantanın tarixi inkişafı Brahmanın və dünyanın şəxsiyyətinə vurğu edilməkdən, fərqliliklərin daha da böyük bir reallığının tanınmasına doğru gedirdi. Vedanta, əsasən teistik versiyalarında Hinduizmin nəzəri əsasını təşkil edirdi. Advaita daha çox Şaivizmə cazibə edirsə (bu, məktəbin əsas nəzəri prinsipləri ilə deyil, qurucusu Şankaranın şəxsi üstünlükləri ilə izah olunur) olsaydı, bütün digər Vedantist təlimlərin Vişnu cərəyanına daxil olduğu ortaya çıxdı. Etik və soterioloji sahədə Vedanta, "bilik yolu" nun (jnana-marga) mütləq dəyərinin təsdiqlənməsindən Tanrıya ritual ibadət və ayinlərə riayət və "sevgi yolu" kimi başa düşülən "hərəkət yolu" nun (karma-marga) artan əhəmiyyətinin tanınmasına qədər inkişaf etmişdir ( bhakti, hərfi mənada - [Tanrıya aiddir]), eşq birbaşa şəxsiyyətləndirilmiş İşvaraya yönəldildikdə - ümumiyyətlə Vişnu və ya Krişnaya aiddir. Vedanta içərisindəki bütün yeni məktəblərin ardıcıl ortaya çıxması ilə eyni vaxtda, əvvəlki məktəblərin hər biri öz tədris ənənələrinə əsaslanaraq müstəqil olaraq inkişaflarına davam etdilər və tədrislərinin müəyyən məsələlərinin inkişafı və incəldilməsi ilə məşğul oldular. 19-cu əsrdə. altında bir dəstək ola biləcək Vedantanı tək bir tədris olaraq (neo-Vedantizm, ayrılmaz Vedanta) canlandırmağa cəhd edildi.

futhark | mədəniyyət