fotoda köhnə bir gürcü daxmasında stalinin ilk qadını, kato svanidzenin ölüsü yatır; və stalin katonun ailəsiylə birgə onunla son dəfə vidalaşır.
bilmirəm niyə? - amma bəzən belə olur, eynilə bu fotodaki sujet kimi dərindən təsirlənir və yaralanıram. stalinin bu fotoda 18 yaşı var. inqılabçı, marksist stalin sevdiyi ilk qadının meyiti qarşısında başı aşağıdır! görəsən nə düşünür? ailə üzvlərinin sifətlərinə diqqət kəsildikdə dərin kədər məni öz dünyasının ən dərinliklərinə aparır. ona - stalinə - 18 yaşımdaki hədsiz sevgimi və sonrasında ona qarşı soyumağımı bir - bir, xronoloji ardıcıllıqla gözlərimin qarşısına gətirir. stalin bu fotoda çox məyusdur, o, ilk və son dəfə başını aşağı əyir. stalin bu əlvidadan sonra çox uzaqlara yollanacaq. partiya üçün oğurluqlar edəcək, qətillər təşkil edəcək, çarizmin həbsxanalarına atılacaq, güllələnmədən xilas olub, 17 inqılabıyla birgə leninin yanında dayanıb, bir vaxtdan sonra iqtidar olacaq.
stalin qəhrəmandırmı, yoxsa milyonları güllədən keçirən qatilmi? bu tarixçilərin maraqlandığı sualdır - məni artıq bu tip polemikalar çəkmir; sadəcə onu görə, bilə bilirəm ki, hər şeyin, hər səbəbin varlığında dərin bir qırılma nöqtəsi yatır. bu qırılma nöqtələri həyatın fərqli periyotlarında, nə gülməli və çarəsizcədir ki - heç gözləmədiyimiz anlarda üzə çıxırlar. bəlkə də stalin üçün o qırılma anı bu son vidadaki boynu büküklükdür, bəlkə də deyil - bunu heç vaxt bilməyəcəyik; lakin bildiyimiz bir şey mövcuddur: stalin katodan sonra bu cümləni qurur: "onun ölümüylə birgə, içimdəki son duyğu da öldü"
çox hüzünlənirəm bu fotoya. çox sarsıcıdır.
39. 1908-ci ildə bakıda bayıl həbsxanasında həbs olunan stalin azadlıqda olan dostları ilə məktublaşırdı, dostları informasiya yazılı məktubu daşa büküb stalinin hücrəsindən içəri atırdılar, eynu cür də cavab alırdılar, atmamışdan qabaq da pəncərənin kənarında "pəncərədən daş gəlir" mahnısı oxunurmuş. stalin bu mahnını o qədər eşidir ki, əzbərləyir.
illər sonra o şifrə kimi istifadə olunan bu mahnını yenə eşidir , 1938-ci ildə moskvada "böyük teatr"da azərbaycan mədəniyyəti günləri keçirilir, artıq ssri rəhbəri olan stalini üzeyir hacıbəyov konsertə dəvət edir, stalin də
" pəncərədən daş gəlir mahnısını oxusalar, gələrəm" deyir.
mahnını qəti bilməyən truppaya hacıbəyov 2 günə mükəmməl şəkildə öyrədir.
4. almaniyadakı rus əsgərlərin özbaşınalıqlarını, alman qadınlarına qarşı törətdikləri zorakılıqları bu cümlə "bizim əsgərlər qan, ölüm və alovun içindən keçərək min kilometrlərlə yol keçiblər və bu qadınlar onların haqqıdır" deyə şərh edən, haqq verən diktator.
35. --sitat--
xalq üzərində nəzarəti əldə etməyin ən asan yolu terror aktları təşkil etməkdir. şəxsi təhlükəsizliyi təhdid olunan xalq özü qanunlar üçün yalvaracaq.
--sitat--
bunlar mənə bir şeylər xatırladır amma nəysə.
8. sevməyənlərin sevməmə səbəbi "türkçülük" düşmanı olması falan olmayan adam. içi mən daxil, sevməyənlərin sevməmə səbəbi öz hakimyyəti dövründə və özündən sonra gələn liderlərlə birlikdə sovet hakimiyyətinin çökməyə doğru getməsinə səbəb olmasıdır.
ikinci dünya müharibəsini qazandı, tamam iyi güzel, ( hansı ki əslində öz xüsusi qabiliyyətləri üzündən yox hitlerin stratejik səhvləri üzündən qazandı), qazandı ama qazandıqdan sonra gedib yalta konfranslarında dünyanı abş, ingiltərə ilə bölüşdürür, bu nə tutumdu? düşmənlə bazarlığa gedilir. və soyuq savaş zamanı, amerikanın çevreleme politikasını mal mal izləmiş liderdir. mənim qozuma deyil represiyaları zırtı pırtı, mən ki insan öldürməyə qayet normal baxan biriyəm, vəhşilik deyil bu mənə. hətda öz adımı daşıyan adam və babamın 12 qardaşı ikinci dünya müharibəsində həlak olub, əsir alınıblar. bunlara görə stalinə nifrət edəsi deyiləm. sadəcə adamın internasional sosializmə qarşı çıxması, trotskinin qabağını kəsməsi, ona sui qəsdər etməsi, hansı ki sosializmi dünyaya yaymasaq, sosializm kapitalizm qarşısında tab gətirə bilməyəcək deyə bar bar bağıran trotskini, leninlə çiyin çiyinə sovetləri qurmuş trotskini sikdir edəsən. və amerikanın çevreleme politikasına seyirci qalasan, che guevara vaxtında səhv eləmirəmsə əlcəzayir idi, əlcəzayirdə "rusiya düz sosializmi izləmir" deyəndə geri qayıdanda fidel ona uzaq biyerlərə qaçıb getməsi gərəkdiyini dedi, düz demişdi, ama dedikləri kimlərinsə xoşuna gəlməmişdi, belə bir sovetlər yaratmışdı stalin və ondan sonraki hakimiyyət.
amerika marshall planı kimi planlarla rusiya ətrafı ölkələrə maddi yardım edib onları özünə çəkirdi, hətda elə çəkibki hələdə türkiyə amerika yolundadı, ama stalin bunu etmirdi, o vaxtlar amerikanın özünə çəkdiyi dövlətlər indidə onun yolundadır ama rusiyanın hakimiyətində olanlar indi ona nifrət edir, polşa məsələn.
ispaniyadaki inqilaba kömək etməsini demirəm hələ.
bir sözlə, yayılması gərəkdiyi əraziyə yayılmayan adam.
Bir gün Stalin, Jukovla (Sovet hərbçisi) acıqlı danışır və Jukov otaqdan çıxanda dodaqaltı "bığlı əclaf" deyə söyüş söyür. Qəbul otağında oturan Stalinin köməkçisi Poskrebışev bunu eşidir və dərhal içəri keçərək Stalinə deyir ki, Jukov otaqdan çıxanda "bığlı əclaf" deyə söyüş söydü..
Stalin tez Jukovu geri çağırtdırır. Jukov gələn kimi Stalin bundan soruşur ki, sən bu otaqdan çıxanda "bığlı əclaf" dedin? Jukov heç tərəddüd etmədən dediyini təsdiqləyir. Stalin kimi nəzərdə tutduğunu soruşur. Jukov deyir ki, əlbəttə ki, Hitleri nəzərdə tuturam.
Bu cavabı eşidən Stalin üzünü köməkçisinə çevirir: "Bəs sən kimi nəzərdə tuturdun, ə?"
15. salam brat dedim, necəsən oyana buyan. tanışma fəslinə keçdik haralısan azərbaycan, bəs sən haralısan dedim dillənmədi, hansını deyim dedi sonra, rusyada doğulmuşam, sonra özbəkistana sürgün edildik, sonra onlarda qovdu, azərbaycan da ağdama gəldik, birdə gördük başımızın üstündə vertalyotlar uçur, savaş başlayıb, sabirabada keçdik, orda da biraz qaldıq gördük iş yoxdu gürcüstana getdik, oda olmadı, astraxan'a getdik, illər keçdi alınmadı, türkiyəyə gəldik. hər ölkədə 3-4 il qalıblar, neçə yaşın var, 26. bütün bunları 26 il içində stalin sayəsində yaşayıb adam. stalin üzündən, mənə təsir edən bu olmadı ama.
mən dedim babamgil 12 qardaş olublar 11i vətən müharibəsində 11-i də əsir düşüb ya da vəfat olub, hətda mənə adını verdikləri qardaşı berlinə qədər gedib çıxıb. ama bunlara rağmən 11 qardaşını itirməyinə baxmayaraq adam sovet sempatizanıdı. bu qaqaşda onun üstünə dedi ki mənim babam böyük adam olubmuş bağları baxçaları var imiş rusiyada 41-45 vaxtı, sonra babam gedib müharibəyə, berlinə qədər gedənlərin içində olub həmdə, müharibə bitib almanlar babama deyib qal burda sənə baxaq necə lazımdı, bizim kişi nüfuzumuz azalıb, babam da deyib ki yoxe nə danışırsız mənim nəvələrim uşaqlarım evim eşiyim var rusiyada, bizim vətənimiz sovetlərdi, siz düşmansız falan-filan, sonra qayıdıb gəlib bizim rusiyadaki kəndimizə, görüb evlər-eşiklər dağıdılıb, heç kim yox, soruşub eliyib deyiblər sizinkiləri yarısını qırdılar yarısını sürgün etdilər özbəkistana. təsəvvür edə bilirsiz bu nə deməkdir? adamın o an hiss etdiklərini anlamaq çətindi.
babasını keçdim indi bu qaqaşın hər dəfə haralısan sualı veriləndə içinə düşdüyü vəziyyət necə? getdikləri bütün ölkələrdə, köç etdikləri bütün ölkələrdə poslednıy vətəndaş olublar öz tabiri ilə, istər azərbaycanda istər özbəkistan, gürcüstan, türkiyə, azərbaycan.
bütün olanların səbəbkarı? stalin.
18. stalin öləndə insanları məcburən ağlatdırmışdılar. nənəm deyir ki stalin ölən günü müəllim ilk dərsə gəlib dedi ki bu gün stalin ölüb. ya ağlayın ya da ki ağlamış kimi göstərin
48. tək ölkədə sosializm "sözdə teori"sini dəstəkləyən, dövləti daha da bürokratikləşdirən və leninin "dövlət baskı və zor mexanizması olmamalıdır" fikrinin əksinə hərəkət etmiş, birlikdə enternasionalda mücadilə vermiş yoldaşlarını güllələtdirən, sürgünə göndərən insan
43. Sssrin lenindən belə çox simvolikləşən lideri.soyuqqanlı eyni zamanda sovet kulturasının atası.hitlerə qarşı vuruşsa da ondan çox da fərqlənməyən siyasət yeritmişdir cinayətkarlardan işçi qüvvəsi kimi istifadə edərək onları ən ağır şəraitlərdə işlətmiş və ağılasığmaz proektlər yaratmışdır baxmayaraq ki,özü də bir qanun pozan və həbsdə yatmış biri olub.belamorkanal adlı kanalın tikintisi üçün onillərcə vaxt və çox böyük kəmiyyətdə pul lazım ikən o bunu 60min dustağın canı bahasına maksimal sürətdə tikdirdi.zalım,diktator və keçmiş kriminal kimi tanınan iosef cuqaşvili yəni stalin baba əslində hər bir sıravi sovet vətəndaşının kumiri və mənəvi atası kimi göstərilirdi hər zaman məncə isə həqiqətən o buna layiq olub.öz oğlunu belə müharibədə qurban vermiş və alman generalına qarşi dəyişməmişdir ki,bu da onun soyuqqanlılıqlarından biridir.
44. Babam tez-tez dünyada stalin kimi bir rəhbər olmayıb deyirmiş. Əvvəllər bu haqda çox fikirləşmirdim, amma indi diqqətimi çəkib; necə olur ki, avtoritarlığına şübhə qoymayan rəhbərlər xalqın gözündə bu dərəcədə kumirə çevrilir? Makyavelli şahzadə kitabında kin və nifrət doğurmadan qorxu yaratmağın əhəmiyyətindən yazmışdı, görünür ki, stalini fərqləndirən də budur. O şübhəsiz ki, insanlarda qorxu yaradırdı, amma bunu özünə qarşı nifrətə çevirməyə bilirdi. Şərq coğrafiyasında həmişə avtoritar liderlər güclü və səriştəli hesab olunur, həlim, ürəyi yumuşaq və güzəştə gedən olmaq zəiflik əlamətli kimi görülür, istəyir bu adam xalqın belinə minsin, güclülük əlamətlərini göstərdikdən sonra xalqın hörmətini qazanacaq. Ancaq mən heç vaxt stalini burjua rəhbərləri ilə bir tutmaram, cəmiyyətdən hər şeyi alıb müqabilində cəmiyyətə heç bir şeyi qaytarmayan insanların kütlənin gözündə hörmət qazanması mümkün deyil, elə bu səbəbdən avtokratlığına baxmayaraq itirilmiş torpaqları bir-bir almasına görə xalqın gözündə qəhrəmana çevrildi ilham Əliyev.
23. köhnə stalinist olmağıma baxmayaraq, onu vaxtı ilə müdafiə etməkdən çəkinməmişəm. bugün öldüyü (bəlkə də öldürüldüyü) gündür. üstünə yazılacaqlar olmalıdır.
teoriyalar hansı gücə sahibdirlərsə, onun ən az iki qatı qədər gücündə praktikaya ehtiyacları var. marksizmin teorik olaraq güclü olduğunu bilirik və bunun praktik versiyası necə olmalı idi? baxın, sovetlər birliyi sosializmin ən bərbad halıdır. polyaklar, latın amerikalılar belə onu idealogiya olaraq daha sərrast yaşadı və yaşamağa çalışır. burada sovetləri müdafiə etməyəcəm.
amma stalini mühakimə etməzdən qabaq, onu anlamaq lazımdır. yeraltı sığınaq planlamalarından, onun roosevelt və churchill əlaqələrinə qədər, o əlaqələrdən kollektivizm üçün nələr etdiyinə qədər, oralardan repressiyaya və onun səbəbləri, nəticələrinə qədər, oradan ikinci dünya müharibəsi və qalibliyinə qədər araşdırmaqda fayda var. heç kim asanlıqla stalinist olmur. çoxu demokrat genləriylə inkişaf edir.
şübhəsiz ki stalinin öldürdüyü 60 milyon insanın üstünə fikirləşmək olar. yəqin ki öldürülənlər üçün bu vəhşilikdir. mənim üçün isə vəhşilik deyil. humanist deyiləm. reallıqlar var. vəhşilik deyil deyirəmsə, haqq verirəm anlamına gəlməsin. bunlar politik manevralardır. tarixin iki üzlülüyü deyin. bilmirəm, adını hər nə qoyursunuzsa qoyun. tələblər hansı istiqamətə tərəf hərəkətlənirsə, onun ölüləri də olacaq, qələbələri də.
nəticə olaraq deyirəm ki, biraz məntiqli fikirləşək: 60 milyon ciddi rəqəmdir, amma artıq onların yerinə ağlayıb, qatillərini söymək yerinə; bunun niyə belə olduğunu fikirləşmək vaxtıdır. dünya o qədər böyüyüb, yox?
bir insanın ölümü drammatik, on insanın ölümü tragik, bir milyon insanın ölümü isə statistikadır - fikiri gürcü stalinə aiddir. siyasət isə statistikalarla maraqlıdır.
6. hələ də bəzi debillərin türk düşməni adlandırdığı adam. kişi əsl şəxsiyyət olub, sözün əsl mənasında. (p.s repressiyada hədəf türklər yox türkçülük idi)
45. Stalini 1-2 sözlə ifadə etmək mümkün deyil. insanları eşşəkdən düşürüb, metroya mindirən, inqilab olan kimi Azərbaycanda universitetlər tikdirən, istismar edən bəylərin haramçılıqla qazandıqları şeyləri xalq arasında bölən, xalqa pulsuz təhsil, pulsuz tibb gətirən, ilk dəfə qadınlara hüquq verən, 2-ci dünya müharibəsində faşist tulalarına qalib gələn qaniçən diktator
54. 20 ci əsrin ən paranoyak adamlarından biridi özü. məsələn hitlerin sözü var ' mən də stalin kimi birinci öz generallarımı öldürməliydim'. stalin hər hansısa taktikaya görə durub öz generallarını öldürmüyüb.adam da ciddi psixoloji pozğunluq var idi və ətrafda hər şeydən şübhələnirdi.(hitlerdən başqa) 1941 sırf kayfı istəyib deyə generallarını öldürüb yoxsa hitler hücum edəcək gəlin bu işə rəng qataq kimi fantaziyası olmuyub.
rus ədəbiyyatı 17,18,19 cu əsrlərdə çox zəngindir amma 20 ci əsrdə tənəzzül var səbəb? paranoyak stalin şairləri də öldürüb ki, bunlar məni devirərlər.
stalin öləndən sonra 2 il nomra bir idarəçi seçə bilməyiblər sonra xuruşov gəlib ssri də az da olsa yumuşalma olub. bəs xruşov gələndə niyə yumuşalma olub? təsəvvür eliyin stalindən hər gecə eyni masa arxasına oturursuz və gərək kimisə şərliyəsiz .misal,normal şəkildə oturub araq vurduz durduz.stalinin qəfil şeyi durub deyə bilər ki, ' xruşov arvadın mənə qarşı pislik eləmək istəyir o güllənməlidir' yəni onsuz okay deyəcək oda.xruşov görüb ki, hər stola oturduğu adamlar ya sabah vurulurlar ya da yaxınları ölür təzə strategiya seçirlər.artıq axşam məclislərində stalinə, 'şairlər bunu eləmək istəyir, stalin generallar belə eləmək istəyir 'deməyə başlayırlar ki, fikrini başqa yerə yayındırsınlar.
stalinin öz davasında önə çıxardan əsas 2 şey bir oğluna əsir düşəndə ' heç olmasa özüvü vurardın' deyib generalnan oğlunun dəyişilməsinə imtina verməyi birdə, öləndən sonra seyfindən ancaq dövlət sənədlərinin çıxması olmuşdur.
niyə bəs 2 ci dünya müharibəsi yox? bu adam 2 əsgərə 1 silah verdirib qabağa göndərib,stalinqradıın təxliyyə olunmağına icazə vermiyib.stalin üçün insan həyatının hər hansısa bir dəyəri olmuyub.onsuz qışın təsiri və müttəfiqlərin normandiya kimi çıxartma etməsi müharibənin seyrini kifayət qədər dəyişib.sovet ordusunun(çyukov) və partizanların xüsusi şücaətləri əlbətdə olub amma bunları stalinin ayağına sırf yazmaq olmaz.
sovetlərdə stalinə görə hər hansısa bir mükəmməl iqtisadi inkişaf olmuyub.ən sıradan nümunə eyni olaraq özlərinə rəqib gördükləri abş götürün.1939 cu ildə( müharibədən qabaq) bir ssri vətəndaşının həyat tərzinə bir də abş vətəndaşına baxın.yox mən statistika bilmirəm desəz daha rahat yolu sovyet şəkillərindən konkret şərikli çörəkdə kəsilən qara çörəyin itilənməmiş bıçağının iysi gəlir.eyni dövrdə amerikalılar mustangları və bir mərtəbəli bağ evləriynən həyatlarına rəng qatırdılar.
stalin paronoyaklığının davamçısı mao sayılır.
12. 1961 ci ilde nikita xruşov " stalin belkede duşunulduyu kimi bi rehber deyil,cinayetler işeleyen bir diktator " oldugunu soyledi ve bir nece gun sonra stalinin mumyalanmiş cesedi leninin yaninda istirahet etdiyi movzoleyden goturuldu.deyilene gore bu cixişdan evvel kommunist partiyasinin uzvu darya lazurkinanin yuxusunda lenin ona stalinle bir yerde yatmaqdan uzuntu duydugunu deyib.lazurkinanin sozleri necese xrusova catdirilib.
26. öz dostlarını, hətta ailəsini belə inandığı idealogiya üçün qurban verən tarixi şəxsiyyət. amma bəzi əməlləri ilə könlümdə yer qapıb özünə. adam almanlarda əsir olan leytnant oğlunu almanların sssr-də əsir olan generalına dəyişməyib və oğlunu əsirlikdə öldürüblər.
13. bir çox müzakirədə kommunistlərin opponenti qarşısında soxub içinə oturmasının səbəbkarı,diktator.bu adam və bu adamın özündən sonra geriyə buraxdığı sistem bütün kommunistlərin azadlıqdan,demokratiyadan,şəffaf hüquqdan ağız dolusu danışmasının qarşısını alır.ya ağıllı düşünüb kommunistdə olsan deməlisən çox qəhbə adam olub,elədikləri düzgün deyil,birazda troçkist kimi danışıb partiya bürokratiyasından zaddan dəm vurmalısan ya da azadlıqdan,insan haqqlarından danışma qardaş.yenə deyirəm hardan baxırsan bax,lap aç götüvü yerə sürt yenə bu adamın elədiklərinə haqq qazandıra bilmərsən.hansısa siyasi liderin götünə girmək,göylərə qaldırmaq yaxşı bir şey deyil o ayrı məsələ amma bunun kimisini göyə qaldırmaq lap biabırçılıqdır.
49. Zor kişi olub Dzhugashvili revisionistləri qudurdub indidə qudurdur elə nazismin ağzına pox təpib hitleri berlində özünə güllələdib Satqınlarıda sovetlər birliyində haha. Zarafatsız çox pox atılsada özünə böyük işlər görüb öz dönəmində ona edilən tənqidləri eyni zamanda dünyanın 3/4 ü sömürən ingiltərəyə, fransaya, amerikaya edildiyini görməzsiz çünki onlar cici bici "yaxşı" ölkələrdi. inanmayın qardaşlar belə gopalogiyalara link yani açın ingiliscə bilirsizsə oxuyun *CIA* deyir ki bu kommunistlərdə zəhləsi gedən cia ha:
"Hətta stalinin vaxtında kollektiv rəhbərlik var idi. Kommunist quruluşu daxilində diktator haqqında qərbin ideyası şişirdilmişdir. Bu mövzuda anlaşılmazlıqlar kommunist hakimiyyət strukturunun əsl mahiyyətini və təşkilatını dərk etməməkdən irəli gəlir. Stalin geniş səlahiyyətlərə malik olsa da, sadəcə bir komandanın kapitanı idi və Xruşşovun yeni kapitan olacağı aydın görünür."
Yəni belə Stalin adam yiyən olmuyub belə baxandada ermənilərə görədə qarabağı bizə Stalin özü verib ona görəm öprəm yetim sağolasan haha.
42. Sovetlərin bürokratik olaraq pozğunlaşmasının əsas siması. inqilabın qatili olan bürokratlar qrupunun başı, dünyada baş verən, baş verə biləcək onlarca inqilabın qatili və öz bürokratiyasını qorumaq adına Moskva məhkəmələrindən on minlərlə insanı ölümə məhkum edən şəxs.
51. kommunistlərin (əslində bunlara kommunist demək düz deyil) ən cahil, ən qaragüruh təbəqəsinin sevdiyi 2 şəxsdən biri. digəri (baxma: mao). bu iki adamı sevən birini gördünüzsə bilin ki boomer fikirlərə sahib savadsız bir tankiedir.
22. adam bütün həyatı boyunca məğrur duruş sərgiləyib.
şaşırmamaq lazımdı həqiqətən.oğlunu göz görə görə ölümə tərk edən insan bundan məğrur ola bilməzdi.
30. əsl diktator və neçə savadlı azərbaycanlının ölümünə fərman vermiş gürcü.
atamın bibisi o vaxtı belə bir şey danışıbmış ki stalin öləndə kənddə iclas keçiriblər. bibi də qucağında körpə oğlu ya qızıyla dəqiq bilmirəm gedib iclasa (məcburi imiş getmək). birdən iclasın ortasında arvadı gic gülmək t tutub və elə bu yerdə uşaqdan bir çimdik götürüb ki ağlasın uşaq bəlkə çölə çıxararlar bunları və belə də olur.
p.s: duzlu-məzəli əhvalat
52. Kim nə deyir desin, bu fakt danılmazdır ki məhz onun sayəsində ssri super güc oldu. O aqrar ölkəni sənayeləşdirdi, ən çətin dövrlərdən keçirtdi, ordusunu gücləndirdi. Bəlkə də o yox başqası olsaydı ssri tez çökərdi. Soveti kotanla alıb atom bombası ilə, dünyanın ən güclü ordusu ilə yola saldı.
53. 3-20 milyon arası insan qətl etmiş( bunların içində üst rütbəli generallarda daxil olmaqla ( axmaqca politika sərgilədiyi dünya müharibəsi ilə birlikdə) insan istər marsa getsin istər aya, hər zaman öz mənfəətləri üçün yaşamış şərəfsiz soysuz olaraq anılacaq. ssri-ni bir kənara qoyaq, ssri xalqları üçün bir sikimi etməyini də, şans əsəri ( tarixçilər almanların moskvaya deyildə stalingrada yönəlməsini ən böyük səhv olaraq görür) hitleri stalingrad da sikdiyi üçün qəhramanlaşdırıldı. vaxtında onun aristakratların tamamının kökünü kəsib (ki, bu aristokrasi sayəsində elm və incəsənət rusiyada inkişaf etməsini durdurmuş) (rusiyanı rusiya edən şey idi) və tamamının bitməsinə səbəb vermiş kişi. araştırmalar nəticəsi isə bunu göstərib ki(ilber ortaylı və celal şengördə arşivlərdə görüb bunu) adam 3 milyon ilə 20 milyon insanı heç bir şey uğruna qətl edib bunlardan bizim əhməd cavad mikayıl müşfiq və.s kimiləridə daxildi.
37. yaxşı ya pis adam olduğuna tarixin qərar vermədiyi şəxsiyyət. ruhani məktəbində təhsil almış marksist-leninist lider. proletariyanın diktaturasını qurmağa çalışarkən avtoritar diktator olmuş şəxs. sənayesi xaricdən asılı olan bir ölkənin sənayesini 30 ildə dünya səviyyəsinə qaldırmış şəxs. faşizmin qorxusunu dünyadan uzaqlaşdırmış şəxs. laslo beladi və tamaş krausun haqqında "sztalin" adlı əsər yazdıqları şəxs. alman ordu generalı feld-marşal paulsu əsir götürəndən sonra stalinin oğlu faşistlərə əsir düşəndə faşistlərin əsir dəyişmə təklifinə "mən marşalla əsgər dəyişmirəm" deyən şəxs. əsas inqilabi fəaliyyətlərinə bakıda başlamış şəxs. o vaxtkı "fəhlə yolu" qəzetinin yazarı. kommunizmi qurmaq ümidilə milyonlarla insanı öldürmüş, sürgün etmiş şəxs.
33. deməli stalinin sevimli müharibə qəhrəmanlarından olan marşal rokossovski müharibədən sonra özünə böyük bağ evi tikdirir. ev hazır olandan sonra o böyük ziyafət təşkil edir. stalinin də iştirak etdiyi ziyafət səhərə kimi davam edir.
səhər qonaqları yola salanda stalin rokossovskiyə deyir:
— konstantin konstantinoviç, yetim uşaqlar üçün belə bir ev tikdiyinə görə sənə şəxsən öz
təşəkkürümü bildirirəm.
səhərisi gün marşalın öz təklifi ilə bağ evi uşaq evi kimi fəaliyyətə başlayır.
sonradan rokossovski özünə kiçik bağ evi tikir. ancaq bu dəfə ziyafət təşkil etmir
21. stalin ömrü boyu kiminsə qarşısında baş əyməyən nadir ölkə başçılarından olub. stalinə baş əydirmək üçün çox işlər planlaşdırılıb, lakin bunların heç biri baş tutmayıb. ən maraqlı planlardan biri vinston çörçilin (winston churchill) qurduğu plan olub. çörçil "2-ci dünya müharibəsini udan marşal stalinə generalissimus rütbəsi verilir" deyərək, stalinin təltifat mərasimində başını əyərək ondan medalyonu qəbul edəcəyini fikirləşir. amma stalin bu dəfə jukov'a "müharibəni sən udmusan, bu rütbə də sənin haqqındır" deyərək bir növ çörçil-ə badalağ atmış olur. bununla da stalin, heç kimə baş əyməyən 2-ci dövlət başçısı olaraq tarixə düşür.
41. "the death of stalin" filmi ilə qərbin məzələndiyi ssri diktatoru. film stalinin ölümündən sonra ətrafının iki üzlülüyünü əla çatdırır. yeri gəlmişkən, əvvəlcə rusiyada, sonra isə azərbaycanda yayımdan qaldırılmışdır.
25. ispaniya inqilabında anarxistləri zibildə qoyub ,onlara silah verməyən şəxs.madridin düşmə səbəbi olan şəxs.anarxiya yerinə ispaniyada özününkü kimi stalinist rejim yaratmaq istəyən şəxs.
yani açın ingiliscə bilirsizsə oxuyun *CIA* deyir ki bu kommunistlərdə zəhləsi gedən cia ha:
)