S Ö Z A L T I

tissot prx | texnologiya

Son illərin ən "xod" gedən qol saatı. Ölkəmiz standartları üçün baha olsa da 1000 dollardan ucuz olduğu üçün birinci dünya ölkələrində "affordable" seqmentinə daxil olur.


Tissot, saatın dizaynının 70-ci illərdə satdığı tissot seastar modelindən götürüldüyünü deyir.

Amma həmin seastar modelinin dizaynının da Audemars Piguet royal oak-dan ilhamlandığını hər kəs yaxşı bilir.

Saatın bilərziyi royal oak-da olduğu kimi inteqrasiya olunmuş bilərzikdi. Yəni bilərziyin saatın gövdəsinə birləşən birinci parçası gövdəyə inteqrasiya olununub və tam qatlanmır.

Elə bu səbəbdən də saatın ayaqdan-ayağa (lug to lug) uzunluğu xeyli böyükdü. Belə olan halda qol ölçünüz incədisə saatın bilərziyi qolunuzdan kənara "daşır".

Normalda 42-43 mmlik saatları rahatlıqla taxan mənim belə biləyimdə 40 mmlik versiyası böyük görünürdü. Ona görə alarkən taxıb yoxlamaq lazımdı.
Kvars versiyada sferblat sadə dizayndadı. Xəfif sunburst effekti var.

Mexaniki versiyada isə vafli dizaynına sahibdi

Saatla bağlı ən böyük müzakirə mövsuzu içindəki mexanizmdir. Powermatic 80 mexanizmi 80 saat enerji rezervi versə də mexanizmin bəzi detallarının plastik olması fikir ayrılığına səbəb olub. Bəziləri plastik detalların metal detallar kimi bir-birinə sürtünərkən yeyilmədiyini və buna görə uzunömürlü olduğunu deyir. Bəziləri də plastik detalların aztapılan olduğu üçün saatın təmirinin çox çətin olduğunu deyir.
Saatın populyar olmasına görə tonla fərqli rəngi və versiyası mövcuddu.
35 və 40 mm-lik kvars versiya

35 və 40 mm-lik mexaniki versiya

42 mm-lik mexaniki xronoqraf versiya


Və ən bərbad versiya olan digital versiya


Alternativi üçün (baxma: citizen tsuyosa)

ray ban | sağlamlıq

1936-cı ildə qurulmuş olub 1999-cu ildən etibarən luxottica'nın tərkibinə alınan, Verdiyin pulun son qəpiyinə kimi layiq olan,
aviator wayfarer və clubmaster seriaları ilə məşhurlaşmış amerika mərkəzli eynək şirkəti. bütün təbəqələrdən olan insanlarçün əlçatan olan azsaylı brendlərdən biridir. Bir milyarderin də gözündə görmək mümkündür, orta gəlirli insanın da.

Materialının premiumluğunu əlinə aldığın andaca hiss edilir. möhkəm, dözümlü olmasına baxmayaraq yüngül və keyfiyyətli materialdan olması sayəsində burunun üstündə gözəçarpan izlər qoymur və eynək taxdığını belə unutdurur adama. Lensləri modeldən asılı olaraq polikarbonat və ya mineral şüşədir. Onsuz da yetəri qədər pul verilir deyə, məncə, bir azca artıq ödəyib mineral şüşə olanı almaq daha məntiqlidir.

Almaq istəyənlər üçün texniki 1-2 detala deyinim. Yəqin ki, eynək taxan hər kəs "50/22/150" tipli yazıların çərçivə ölçüsü, burun hissənin genişliyi və sap uzunluğunu bildirdiyindən agahdır. Deyildisə də, artıq öyrənmiş oldu. ray-ban Modellərinə göz atarkən əlavə olaraq, əksər hallarda "g15" yazısını görmək mümkündür. G15 ray-ban'in 1937-dən bu yana istehsal etdiyi ən əsas şüşəsidir. G15-lə bərabər "b15" yazısını da görmək mümkündür. Bu kodlar şüşənin kodlarıdır. "g" hərfi "green", "b" hərfi "brown" sözündən gəlir, şüşənin rəngini bildirir. "15" rəqəmi isə lenslərin filter göstəricisidir. işığın 85%-ni bloklayıb 15%-ni buraxdığını göstərir. Təbii ki, bunlar standart (yəni sadəcə uv qorumalı) lenslərə aiddir, polarizə lenslərdə durum dəyişir.

Polarizənin də nə olduğunu bilməyənlər üçün qısaca izah edim. Polarizə qat gözün yorulmaması və daha aydın görüş üçün istifadə olunur. Ən əsas özəlliyi rəngləri daha kontrastlı, daha canlı verməsi və ən əsası da, yansımaları önləməsidir.

Yansıma deyərkən işığın qışda qarın, buzun, yayda asfaltın, maşınların, suyun üzərində yaratdığı bütün növ üfüqi olan parıltıları nəzərdə tutulur. Düzü, yuxarıdakı şəkildə bir az şişirdilib, ancaq məntiqi başa düşmək üçün yetərlidir. Bu arada, diqqət etdinizsə, bir əvvəlki cümlədə "üfüqi" sözünə xüsusi vurğu etdim. Çünki şaquli olan(məsələn, yandan və ya binaların şüşələrindən gələn) parıltıları önləmir. Əslində, polarizənin niyə belə işlədiyinin məntiqini mən də tam dəqiq bilmirəm* biri çıxıb bu barədə entri yazsa, əla olardı . Ancaq müqayisə olaraq fotoqrafiyadan anlayışlı şəxslərə polarizə lens filterləri üzərindən başa sala bilərəm. İstifadə edənlər bilir ki, bu filterlər lensin önünə taxılanda təkər kimi 360 dərəcə döndürmək olur. Duruma uyğun olaraq onu fırladıb fotosu çəkiləcək yeri polarizə edirik. Lakin gün eynəklərində şüşənin üzərinə əlavə vasitə taxılmayıb birbaşa olaraq şüşənin özünə çəkildiyindən sadəcə müəyyən limitli bir bucaq altında olan parıltıları önləyir. işığı yansıdan və gözü yoracaq olan parıltılar əksər hallarda qar, buz, qızmar günəş altındakı asfalt, maşınların və suların səthləridir, hansılar ki, yerə üfüqi şəkildə paraleldir, ona görə də eynəklərdə şaquli yox, üfüqi işığın qarşısını alacaq formada polarizə qat çəkilir. * nəsə elə bil çox qəliz oldu

Bir ray-ban Eynəyi seçərkən onun polarizə olub-olmamasını anlamaq isə çox bəsitdir. Bütün Ray-ban eynəklərinin sağ (öndən baxanda sol) şüşəsinin küncündə marka adı kimi "ray-ban" yazısı olur. Əgər eynək polarizədirsə, marka adının yanına bir də "p" hərfi qeyd olunur

və şüşənin üstündə standart olaraq "g-15" stikeri deyil də, "polarized" yazılı sticker olur.

Eyni zamanda kodlama olaraq da eynəyin sol sapının içərisində ən sonda rəqəm və "p" hərfi ilə işarələnir. Misalçün öz eynəyimdəki kod:

Eynəyin qutusunun içərisində çıxan təlimatda sapdakı son 2 rəqəm və hərfin eynəyin günəş radiasiyasına qarşı nə dərəcədə qorunma təmin etdiyini bildirdiyi qeyd oıunub:
0 - çox zəif
1 - zəif
2 - orta
3 - yüksək
4 - çox yüksək
"n" hərfi "normal", "p" hərfi də dediyimiz kimi "polarized" anlamına gəlir.

Reddit'dən tutmuş quora'ya, ordan da üzü türk forumlarına qədər saysız-hesabsız başlıq açılaraq soruşulan, hətta bakıdakı rəsmi satış yerlərində belə cavabı tam əminliklə verilə bilməyən bir suala tam rəsmi bir cavab vermiş olum. Məsələ belədir ki, insanlar eynək alarkən "uv400 yoxsa polarized?" seçiminə düşürlər. Hər zaman da sual yaranır ki, "görəsən, polarizə eynəklər həm də uv400-dür?". Özüm keçən ay araşdırma edəndə dəqiq cavab tapmadığım üçün şirkətin amerikadakı müştəri xidmətlərinə mail yazdım. Sağ olsunlar, gün ərzində də cavabladılar və buradan elan edirəm mən də -*
"bütün ray-ban eynəklər uv400 qorumalı şüşəyə sahibdir. mavi işığın böyük çoxluğunu, uv-a və uv-b kimi zərərli şüaların isə 100%-nin qarşısını alırlar. yəni polarizə olan ray-ban'lar həm də uv400-dür. Lakin özlərinin qeyd etdiyi bir əmmanı da deyim. Polarizə olan ray-ban eynəklər g-15 (və ya b-15) kodlu şüşəyə sahib olduqları deyilsə də, "texniki olaraq" 15 sayılmırlar. Çünki mail'də qeyd olunmuşdu ki polarizə olduğundan bu şüşə normal işığın 89%-ni bloklayır və 11%-ni keçirir. Bu da "texniki olaraq" şüşənin g-15 deyil də g-11 olmasına gətirib çıxarır.

Son olaraq, ümumən gün eynəyi almaq istəyənlərə eynəksiz gəzəndə gözləri sulanan biri kimi mənim tövsiyəm o olardı ki, mütləq şəkildə polarizə olan eynək alsınlar* polarizə ray-ban üçün əlavə 50$ ödəməlisiniz . Xüsusilə də maşın sürənlər, uzun yola çıxanlar üçün həyat qurtaran şeydir polarizə eynək. Çünki mən özüm sadəcə uv400 olan eynək taxanda davamlı şəkildə "eynəyin də var, niyə gözlərini qıyırsan?" deyirdilər. Bunu istifadə edəndən sonra anladım ki, problem polarizə olmamasında imiş: o yansımalar gözümü qamaşdırırmış. Həmçinin, 200, 300, 500 - hər nə qədərdirsə, pula qıyın, mütləq şəkildə eynək işinin içində olan markaları alın. Ray-ban olmasın, olsun persol, oakley, tom ford, prada və s. Əsas odur güvənilir brend olsun. Həm də ki, yazıda qeyd etdiyim 85-89% işığı bloklamaq məsələsi də gözünüzü qorxuzmasın. İllər Əvvəl 50-60 manatlıq poddelka eynək taxırdım, hansı ki bildiyin adi qara plastik idi, "gün eynəyi" adı altında qaraldırdı hər yeri. Kiminsə axşam vaxtı gün eynəyi taxdığını görəndə də qəribsəyirdim ki, kor kimi heç yeri görmədiyi halda bu niyə gözündən çıxarmayıb? Dünən başıma gələn bir hadisədən sonra indi anlayıram o insanları. Dünən axşam şəhərdə dostumla qarşılaşanda "hava qaralıb, gün eynəyi niyə taxmısan?" deyəndə ayıldım ki, eynəyimi dəyişməmişəm, gözümdə qalıb. İnsan kağız üstündə "89% işığı bloklayır" cümləsini görəndə elə bilir ki, hər yeri zil qaranlıq edəcək. Di gəl ki, digər şəffaf eynəyimdən tək fərqi ətrafı cüzi bir yaşıl filterlə göstərməsidir, hansı ki buna rəğmən əşyaların rənglərində və tonlarında bir qram dəyişiklik yoxdur, necədirlərsə elə də görünürlər. Amma bununla belə günəş və ümumiyyətlə, digər işıqlar insanın gözünü bir qram da yormur* türklər demiş, ohh, dünya varmış. İndi oturub illərdir niyə ağıl edib düz-əməlli bir gün eynəyi almayıb gözlərimə əziyyət vermişəm deyə heyifsilənirəm.

Yekun olaraq, Ortalıqda həddindən çox geydirmə ray-ban var. Əvvəllər original ilə fake arasındakı fərqi lazer ilə şüşəyə qazınmış "rb" loqosundan, kodlardan və s şeylərdən anlamaq asan idi, amma indi elə fake ray-ban'lar var ki, heç illərin optikaçısı belə ayırd edə bilmir hansı originaldı, hansı fake. Yuxarıda bir yazar hər gələnin gözündə ray-ban olduğunu deyib, ancaq demək olar 90%-i fake ray-ban'dır. Odur ki, rəsmi satış nöqtələrindən almaq lazımdır. Bakıda occi və 28 mall'dakı sunglasshut mağazalarını məsləhət görürəm. Əsas da sunglasshut. Çünki ray-ban şirkəti luxottica'nın tərkibindədir və sunglasshut da luxottica qrupun məhsullarını satan ən əsas mağazadır. Türkiyədən alınacaqsa, atasun optik və elə ordakı sunglasshut məsləhətdir. Amma məncə, ən yaxşısı ya amazon'da rəsmi ray-ban mağazından və ya elə sırf ray-ban'ın öz saytından almaq ən yaxşıdır. 10-15 gün gözlə, amma ən azından için rahat olsun ki, tamamilə original, keyfiyyətli və ömürlük bir eynək almış olacaqsan. Həm də ki, öz saytında digər yerlərdə olmayan hər cürə "option"ları görmək mümkündür. İstədiyin kimi çərçivə, şüşə rəngini, polarizə olub-olmamasını, hətta üzərinə lazerlə söz yazılmasını belə seçmək olur. Şəxsi zövqümcə elə ən yaxşısı, wayfarer modelini almaqdır. 70 illik klassikləşmiş dizayn elədir ki, hər tip üz quruluşuna, hətta eynək yaraşmayan insanlara belə yaraşır. Əslində, wayfarer özü öz içərisində "classic/ ease/ new/ folding/ mega" olaraq 5 tipə bölünür. Entri yetəri qədər uzun olduğundan model fərqlərinə girib daha da uzatmaq istəmədim. 2 ay elə didik-didik araşdırma elədim ki, bildiyin satış mütəxəssisinə çevrilmişəm :d. Odur ki, almaq fikrinə düşən olsa, heç çəkinmədən mesaj qutumu yaşıllandıra bilər, əlimdən gələn hər köməyi edə bilərəm.

1984-85 serie a sezonu | idman

Serie a tarixinin ən gözlənilməz sonla başa çatan sezonu. Ümumiyyətlə bu sezon bir çoxlarına görə "serie a-nın serie a olduğu illər" ifadəsinin ilk ilidir. Amma real yanaşsaq 1982-83 sezonundan, yəni Michel Platininin Yuventusa transferindən sonra hər şey möhtəşəm olmağa başlayır. Zatən Yuventusda Gaetano Scirea, Antonio cabrini, Marco Tardelli, ən yaxşı çempion ola bilməyən komanda olan 1982 Braziliyasını ağlar qoyan Paolo Rossi və gəlmiş keçmiş ən yaxşı qapıçılar siyahısında mənə görə ilk 3-lükdə olan Dino Zoff da var idi. Platini gələndən sonra olur konfet.
Amma gələk bu sezona. Əsas Komandaların vəziyyətini ayrı-ayrı yazmağa çalışacam.
Yuventus keçən sezonu çempion olaraq bitirmiş və ümumilikdə 21 çempionluğa çatmışdı. Yayda lazionun super ulduzu Bruno giordano ilə razılığa gəlsələr də, bruno sonradan astronomik maaş tələb edir və iş pozulur. Zatən bu sezon lazio da serie b-yə düşür. Bruno da növbəti sezon Napoliyə keçir. Amma bu sezon yuventusun işləri yaxşı getmir və ilk 5-likdən kənarda qalırlar. Buna baxmayaraq komandanın ulduzu olan və 1984-də Fransa ilə Avropa çempionu olmuş Platini 18 qolla sezonun bombardiri olur. Serie a-dan əli üzülən Yuventus fikrini çempionlar liqasının keçmiş adı olan Çempion klublar kuboku turnirinə verir. Heysel faciəsinin baş verdiyi finalda məhz Platininin penaltisi nəticəsində Liverpool üzərində qələbə ilə Avropanın böyüyü olurlar.
Sezonun Daha bir önəmli hadisəsi isə tarixin ən yaxşı oyunçusunun Barcelonadan Napoliyə transfer olunması idi. Bəziləri Maradonanın Barcelonada istəniləni vermədiyini düşünərək onun kaprizli olduğunu bildirir. Amma Barcelona - Maradona məsələsi tamam başqa söhbət mövzusudur. Çoxları Napolinin çempion olmağını gözləsələr də bu 3 il sonra baş verir. Komandanın ən yaxşısı Maradona olsa da təkbaşına Napolini çempion etməsi imkansız idi. Ətrafında yaxşı oyunçular yığılandan sonra o, tarix boyu şimallılar tərəfindən lağ edilən və ələ salınan Neapolu 2 dəfə İtaliyanın böyüyü etməyi bacarır.
Fiorentina isə 82 Braziliyasının əfsanə kapitanı və karyerasında sadəcə 1 sezon Avropada oynayan Socratesi transfer edir. Amma matçlarda istəniləni verə bilmir, məşq üsullarını bəyənmir, həddindən artıq siqaret çəkir və içki içir, məşqçilərlə dalaşır və sezon sonunda Braziliyaya qayıdır.
Roma 1982-83 sezonunu çempion bitirəndən sonra 1984 Çkk turnirində liverpoola penaltilər seriyası nəticəsində məğlub olur. Romanın əsas ulduzlarından biri yenə 82 Braziliyasının oyunçusu olan Falcao idi. Onun çkk finalında penaltini vurmaqdan imtina etməsi, sol dizindən zədələnməsi, komandanın onun üçün həddən artıq pul xərcləməsi Falcaonun da sezon sonunda Braziliyaya qayıtması ilə nəticələnir.
Demək olar ki, sezonun ən yaxşı heyətlərindən birinə sahib olan İnter isə o qədər yaxşı nəticələr əldə etmir və sonda 3-cü olur. Milan da eynilə qənaətbəxş çıxış etmir və sezonu 5-ci bitirir.
Gələk Çempion Hellas Veronaya. Bu hadisəni yalnız 2016-cı ildəki Leicester city çempionluğu ilə müqayisə eləmək olar. Belə nağıllar məncə bir də olmayacaq. Zatən Veronanın ilk və tək çempionluğudu. Bu "balaca" klubun çempionluğunda əsas rollar yayda transfer edilən alman Hans Peter briegel və danimarkalı preben elkjaer ilə birlikdə oyunun sistemini onların üzərinə quran baş məşqçi osvaldo Bagnoli olur. Qapıda da garella əfsanələr yaradır, amma sezon sonunda çempion olmaq üçün sağa sola pul xərcləyən (təbii ki, bunda siciliya mafiyasının da rolu böyükdür) Napoliyə keçir. Komandanın əsas qol maşını guiseppe Galderisi olur və ümumilikdə 11 qol vurur. Hellas verona ilk turda maradonalı Napolini 3-1 məğlub edir. Yuventusu ilk dövrədə 2-0, Romanı isə 1-0 la keçirlər. 2ci dövrədə isə hər ikisi ilə heç-heçə edirlər. İnter və milanla isə hər iki dövrədə matçlar heç-heçə bitir. Verona sezon boyunca sadəcə 2 dəfə məğlub olur. 15-ci turda avellinoya 2-1, 25-ci turda Torinoya 1-2. Ki Torino da bu sezonu əla keçirib sonda 2-ci olur. Ümumilikdə verona 30 oyuna (15 qələbə, 13 heç-heçə və 2 məğlubiyyət) 43 xal toplayır. 29 tur lider olurlar. Sadəcə 16-cı turda İnter 1 həftəlik lider olur. O dərəcədə əzmkar oynayırlar. Coppa Italiada isə 4/1-də İnterə uduzurlar. İnter yarımfinalda Milana, milan isə finalda Sampdoriaya məğlub olur.
Bir haşiyəyə də çıxmasam olmaz. Serie a tarixində məhz bu sezon bir ilk gerçəkləşir və bu sezondan sonra bir daha bunu etmirlər. Bura kimi hansı hakimin hansı oyunu idarə edəcəyi 3-5 gün qabaqcadan müəyyən olunurdu. Amma bu mövsüm məhz oyun günü püşk ilə hakimlər təyin edilir. Və Hellas verona çempion olur. Və bir daha bu üsul təkrarlanmır. Və verona kimi "balaca" komandalar bir daha çempion ola bilmir. İf you know, you know.
Son olaraq fantastik mövsümün ilk 5-liyi və bəzi səhnələr:

red hot chili peppers | musiqi

Alternative rock və funk rock janrlarında olan los angeles originli qrup. Qurucu üzvləri anthony kiedis, flea , hilell slovak. Flea kiedis və sonraları hilell ilə ilk dəfə qarşılaşmalarını, uşaqlıq və yeniyetməliyi dövrlərini əhatə edən memuarında ilk görüşdə eşq və ömürlərinin axırına kimi fırlanacağı bir dostluq kimi qeyd edib. Flea özü də eşitməyənlər üçün dünyanın ən yaxşı bass gitaraçılarında biridi. Fear qrupunda olarkən aşırı sürətlə çalma stilinə funk elementi ilə birləşdirib, indilərdə ikonik hala gəlmiş stilini yaradıb. Hardcore punk ilə funk kimi janrın birləşməyindən yarandığını deyib özü bir neçə interviyuda.
Məşhur john frusciante isə qrupa 88 də hilell overdosdan öləndən sonra qoşular, hansı ki idealarından olan flea ilə çalmaq fürsətini tapır 17,18 yaşlarında. Elə bu aralarda qrupun indiki drummer i chad smith də qoşulur. Bu vaxtdan sonra qrupun səsində overall improvement hiss olunur. Mother's milk albomundan sonra bu dörtlünün ikinci cəhdi olan blood sugar sex magik qrupun ən yaxşı albomu idi, elə cə də funk janrında olan ən yaxşı bir neçə sayıla biləcək keyfiyyət də idi. Albomun documentary sə də var funky monks adlı, yutubda var. Documentary frusciantenin boş yapması ilə başlıyır, sonra kiedis albomu record elədikləri evin tarixi barədə danışır, jimi burda kimisə sikibmiş(deyəsən zarafat edir), bitlz ilk dəfə lsd albmış zad. Deyəsən arada mənim albomdan favorit trackim olan suck my kiss mahnısını çalırlar. Kiedisin bu vaxtlarını həqiqətən bəyənirəm, çox enerjik bir yerdən ifa edir, rap tərzi vokalı çox gözəl oturur rhcp sounduna, indilərdə və mənim kimi hamının tanımağa başladığı alternativ rock tərzində olan vokalı isə o qədər cəzb eləmir məni, hər nəqədr melodiya olaraq həmin illər olaraq vokalını inkişaf elətdirsə də.
Bu keçid deyəsən frusciantenin qrupdan ilk dəfə çıxmağı ilə əlaqəlidi(blood sugar sex magikdən sonra), sonra gələn albomlar ən məşhur olan californication hər nə qədər bəzi funk elementləri olsa da əsasən alternativ rock idi və böyük ekonomik uğur idi, bilmirəm bu keçidə görə fruscianteyə həmiş biraz qıcıq olmuşam, həm biraz öz solo işlərində art rock, alternativ rock tərzi musiqi ifa eləməyi ilə həm də sound olaraq ən ön planda gitara olduğunu görə ola bilər. Ancaq qrup olaraq ümumi verdikləri qərardır bunu qəbul eləməliyik. Məncə hər şey rick rubinin günahıdır, kiedis xiyarına under the bridgei in indiyə kimi yazdığı ən yaxşı mahnı olduğunu deməsəydi stadium arcadium albomunda 2 saat eyni düstur ilə qulağımızı sikməzdilər. Əslində həmin albom da və bu stildəki başqa albomları da gözəldir ancaq mən daha çox experimentation eləməylərini istəyərdim. Talant olaraq baxsaq super qrup saymaq olar hamısı öz instrumentində əfsanə sayıla bilər. Kiedisin funk vaxtlarında olan vokalını da bəyənirəm hətta. Qrupda onsuz flea və john pəltəydi normal oxuya bilən bir kiedis di. Zarafat oyana johnun back vocalı sağlamdı hətta kurt in lounge act mahnısını ifa eləmişdi haradasa belə səsi də yaxşıdır, pəltəkliyi itir oxuyanda. Sola işlərində də həmçinin yaxşıdır
https://youtu.be/CgR0eOOs1OY?si=I5JnCbmX9cEiwS_4

Qrupun bundan başqa ən bəyəndiyim tərəfi jimi hendrix fanları olmağıdır. Fleanın qolunda jimi tatosu var, johnun da bir iki canlı solo performansında açıq təsirləndiyini hiss eləmişdim bundan başqa inyerviyularında nə qədər böyük fanı olduğunu demişdi. Hətta bir neçə jimi hendrix mahnısı da ida ediblər, crosstown traffix, castle made of sand, little mis lover, fire men bilenlerdi.

milgram experiment ★ wiki

birinci entryde teesufki eksperiment haqqinda eksik melumat verilib. demeli burda 2 otag olur. uzerinde test edilecek adamin hecneden xeberi olmur, bu adam ve daha onceden oyredilmis bir neferi bir otaga alirlar. bunlara deyirlerki indi pusk ataciq, biriniz muellim digeriniz telebe olacaq. ancaq pusk hileli olur ve her defe bu hecneden xeberi olmayan adam muellim cixir puskden. demeli telebeni bir stula baglayirlar guya elektrik kabelleri baglayirlar orasina burasina, bunlarin hamisni muellim gorur. sonra muellimi o biri otaga aparillar ve deyirlerki telebeye suallar vereceksiniz ve her yanlis cavabinda filan geder elektrik vereceksiz ona, ve sehvler artdiqca voltaj da artmalidi. diger otaqdaki telebeye tebii ki eslinde elektrik verilmir ve daha onceden kasete yazilmis aglama, gisgirma, eziyyet cekme seslerini yalandan verirler. eksperimentin bir noqtesinde alimler fikirlesibler ki muellim olan sexs diger otagdaki telebenin eziyyet cekmesini istemeyerek deyecek ki men daha davam ede bilmerem ancaq gorubler ki bunun eksine bunlarin coxu, alimlerin tekidi ile voltaji artirmaga davam edirler. ne vaxtki muellim deyi daha besdi, men basgasina eziyyet cektiremmerem ona durmadan deyilir ki, sen bunu etmelisen, basga yolumuz yoxdur, bunu elemeye mecbursan filan ve belelikle 400e qeder cixanlar bele olmus. bu arasdirma psixyatriya dunyasina zerbe kimi enmis ve nazi almanyasinda yehudilere isgence etmis bir cox hekimin eslinde normal heyatda hec de cani olmadigi ve otoriteye boyun eyerek bunlari etdiyi ortaya qoyulmusdur

tissot prx | texnologiya

ray ban | sağlamlıq

1984-85 serie a sezonu | idman

red hot chili peppers | musiqi

kodak

1986 klivlend şar festivalı | tarix

(youtube: )

i̇qbal bano | musiqi

davide moscardelli | idman

qreqor mendel ★ wiki | elm

Genetika elminin banisi, əlamətlərin irsən keçməsinin
qanunauyğunluqlarını kəşf edən çex alimi- Jan Qreqor Mendel.
Mendeldən əvvəl bir sıra alimlər müxtəlif bitki növlərinin nümayəndələrini
hibridləşdirmişdir. Belə ki, 1760-cı ildə botanik Kelreyter Rusiyada
Peterburqda tütünün iki növünü hibridləşdirərək valideyn əlamətlərinin
nəslə keçməsini müşahidə etmişdir. T. E. Nayt, Ş. Noden, O. Sajre və
digər alimlər bir əlamətin digəri üzərində dominantlıq etdiyini müşahidə
etmişdir. Lakin onlarin heç biri bu hadisənin səbəbini, irsiyyətin
mahiyyətini aça bilməmişlər.
Mendel özünün klassik təcrübələrində hibridoloji tədqiqat metodunu
tətbiq etmişdir. Mendel təcrübələrinin xarakter cəhəti öyrənilən əlamətlərin
bütün fərdlərdə meydana çıxmasının sayca dəqiq hesabının aparılmasıdır.
Bu ona irsiyyətin keçirilməsində kəmiyyətcə müəyyən qanunauyğunluqları
aşkara çıxarmağa imkan vermişdir.
Qreqor Mendel (1822-1884). Qreqor Mendel 1822-ci il iyul ayının
22-də Xeyntsendorfda, kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Onun
valideynləri – Anton Mendelin və Rozina Şvertlixin üç uşağı var idi. İohan
Mendel ailənin ortancıl uşağı və yeganə oğlu idi. Onun atası sadə əməkçi
insan olub. O, gündəlik torpaq işindən başqa, boş vaxtlarını böyük həvəslə
özünün sevimli işinə - bağçılıq və arıçılığa həsr edirdi. O, oğlunu da tez-
tez özü ilə birlikdə bağa apararaq, burada ona calaq və peyvənd etməyi
öyrədirdi. Bu səbəbdən də Mendel elə kiçik yaşlarından bağçılıq işini
sevməyə başlamışdı.
O vaxt birinci sinif həcmində oxumaq məcburi hesab olunurdu.
Çünki bu tələbi yerinə yetirməyənlər böyük məbləğdə cərimə ilə
cəzalanırdılar. Beləliklə, 10 yaşlı Mendeli birsinifli kənd məktəbinə
verirlər. Öz çalışqanlığı ilə tezliklə hamının diqqətini cəlb edir. Burada
oxuduğu vaxtdan başlayaraq Mendel təbiət elmlərini sevməyə başlayır.
Birsinifli ibtidai məktəbi qurtardıqdan sonra ailənin qarşısında belə bir
çətin məsələ dururdu: Mendelin sonrakı taleyini müəyyənləşdirmək lazım
idi. Ya o, həmyaşlıları kimi təhsilini bununla tamamlayıb, çətin kəndli
əməyi ilə məşğul olmalı, ya da təhsilini davam etdirməli idi.
Beləliklə, uzun tərəddündən sonra valideynləri Mendeli Lippnikidəki
dördsinifli məktəbə verirlər. Burada da Mendel öz çalışqanlığı ilə hamının
diqqətini cəlb edir. Mendel məktəbi əla qiymətlə bitirir. O, təhsilini davam
etdirmək üçün 1834-cü ildə Tropau şəhərindəki gimnaziyaya daxil olur.
Orta təhsil almaq üçün Mendelə çoxlu vəsait tələb olunurdu. Ona görə də
Mendel işləməyə məcbur olur. Işləməklə bərabər o, təhsilini də davam
etdirir. Bütün çətinliklərə və sarsıntılara dözə bilməyən Mendel ağır
xəstələnir və 1839-cu ildə evə qayıtmağa məcbur olur. Sağaldıqdan sonra
1840-cı ildə Mendel yenidən gimnaziyaya qayıdır və 18 yaşında
gimnaziyanı bitirir. Mendel müəllim olmaq arzusunda idi. Bu məqsədlə də
o, Olmyutse şəhərindəki universitetin fəlsəfə sinfinə daxil olur. Burada
dərs deyən müəllimlərin əksəriyyətini ruhanilər təşkil edirdi. Məhz onlar
Mendelin sonrakı həyatına böyük təsir göstərdilər. 1843-cü ildə Mendel
həm gimnaziyanı, həm də fəlsəfə kursunu bitirir. Lakin təhsilini davam
etdirmək üçün Mendelin əvvəllər olduğu kimi maddi vəsaiti çatışmırdı.
Buna görə də o, ruhani olmağı qərara alır.
Beləliklə, Mendel 1843-cü ildə Avqust monastrına qəbul olur.
Monastrlara daxil olmaqla Mendel maddi vəziyyətini bir qədər düzəltmiş
olur. O, burada özünün sevdiyi təbiət elmləri ilə məşğul olmağa başlayır.
Lakin Mendel ilahiyyat elmi ilə məşğul olmaq üçün monastr daxilində
fəaliyyət göstərən dini məktəbə daxil olur. Mendel üç il burada oxuduqdan
sonra, oranı əla qiymətlərlə bitirir.
Dini məktəbi bitirdikdən sonra Mendelin qarşısında geniş
prespektivlər açılır. Ona həmin məktəbdə qalıb dərs deməyi təklif eləsələr
də, Mendel gimnaziyada dərs deməyi arzulayırdı. Ona görə də 1849-cu
ildə Tsnayme şəhərinə gəlir və buradakı gimnaziyada riyaziyyatdan və
yunan dilindən dərs deməyə başlayır.
Mendel gimnaziyada özünün ən çox xoşladığı fizika, mineralogiya,
botanika, təbiət, tarixi fənlərindən dərs deməyi arzulayırdı. Lakin bunun
üçün müəllimlik diplomu yox idi. Buna görə də gimnaziyanın direktoru
onu müəllimlik hüququ almaq üçun Vyanaya imperiya nazirliyinin xüsusi
komissiyası qarşısında imtahan verməyə göndərir. Lakin Mendel
imtahanları verə bilmir və yenidən monastra qayıdır.
1856-cı ildən 1865-ci ilədək Mendel öz təcrübələrini monastra
məxsus bağda aparmışdır. O, burada bağçılıq və bostançılıqla məşğul
olurdu. Lakin tədqiqatlarının çox hissəsini cinsiyyətli çoxalma sahəsinə
həsr etmişdir.
Cinsiyyətli çoxalma zamanı əlamətlərin sonrakı bir sıra nəsillərə
irsən keçirilməsinin əsas qanunauyğunluqları ilk dəfə Qreqor Mendel
tərəfindən kəşf edilmiş və 1865-ci ildə nəşr edilmişdir.
Mendel təcrübələrini noxud bitkisinin müxtəlif sortları üzərində
aparmışdır. O, təcrübələrində hibridoloji tədqiqat metodunu tətbiq
etmişdir. Mendelin tədqiqatı monohibrid çarpazlaşmalardan başlandı. O,öz tədqiqatlarını başa çatdırdıqdan sonra 1865-ci il martın 8-də
təbiətşünaslıq cəmiyyəti qarşısında çıxış edir. Lakin tədqiqat üzvləri
Mendelin tədqiqatlarının əsas ideyasını başa düşmədikləri üçün işə çox
soyuqqanlı yanaşırlar. Bütün bunlara baxmayaraq 1866-cı ildə cəmiyyətin
elmi əsərlədində nəşr edirlər. 1900-cu ildə hollandiyalı alim Q. De Friz
bir-birindən bir, yaxud iki əlamətlə fərqlənən çiçəkli bitki sortlarını
çarpazlaşdırmaqla Mendelin nəticələrinə uyğun nəticələr almışdır. Onun
nəticələri nəşr olunandan iki ay əvvəl isə Almaniyada Karl Korrensin
qarğıdalı bitkisinin müxtəlif əlamətlərə malik sortlarını çarpazlaşdırmaqla
parçalanmanın qanunauyğunluqları haqqında məqaləsi kəşf edilmişdir.
Yenə də həmin ildə avstraliyalı K.Çermak tədqiqatlarının nəticələrini
“noxudda süni çarpazlaşmalar haqqında” məqaləsində verməklə Mendelin
nəticələrinin doğruluğunu sübut etmişdir. Göründüyü kimi Mendel özü və
onun çıxardığı qanunlar yenidən kəşf edilmiş oldu. Beləliklə,
eksperimental genetika inkişaf etməyə başladı.
Böyük çex alimi Qreqor Mendel 1884-cü ildə yanvar ayında 62
yaşında vəfat etmişdir.
Q.Mendelin klassik təcrübələrinin xüsusiyyətləri
İrsiyyətin nəslə ötürülmə qanunlarının aşkara çıxarılmasında Mendel
təlimi çox mühüm yer tutdu. Mendelin işləri ilə genetika elminin təməli
qurulmağa başladı. Mendel öz təcrübələrinə başlamazdan əvvəl, bir neçə il
təcrid edilmiş sahələrdə həmin toxumları əkmiş, içərisindən öyrənilən
əlamətə xas olanları seçib təkrar əkmiş və yenə içərisində seçmə
aparmışdır. Beləliklə, öyrənilən əlamətə görə təmiz nəsil aldıqdan sonra,
onların üzərində tədqiqat işi aparmağa başlamışdır. Bir-birindən kəskin
fərqlənən cütləri seçmiş və onları çarpazlaşmışdır. Bunun üçün Mendel
sarı rəngli ana bitki dənələri və yaşıl rəngli ata bitki dənələrini seçəndən
sonra toxumaları əkmiş və vegetasiya dövrünün müəyyən mərhələsində
ana bitkinin çiçəyini ehtiyatla açmış, erkəkciyini çaxarmış və ata bitkidən,
yəni yaşıl rəngli noxud bitkisindən götürülmüş tozcuqla dişiciyi
tozlandırmışdır.
Mendelin irsilik qanunlarını öyrənmək məqsədilə apardığı
təcrübələrdə qazandığı nailiyyətlərə səbəb aşağıdakılar oldu:
1. Mendel çarpazlaşdırılan bitkilərin yalnız bir və ya bir neçə
əlamətlərinin nəslə ötürülməsini ayrılıqda izləyirdi, başqa əlamətləri
nəzərə almırdı. Bu üsul Mendelə bir və ya bir neçə cüt əlamətin
valideynlərdən nəslə keçməsinin qanunauyğunluqlarını kəşf etməyə imkan verdi.
Genetik işarələr və terminlər


Mendel qanunlarını və digər genetik hadisələri izah edərkən bir sıra
şərti işarələrdən və terminlərdən istifadə olunur. Bu şərti işarələr
aşağıdakılardır:
X – şarpazlaşma işarəsi
♀ - dişi fərd ( əlində güzgü tutan gözəllik ilahəsi Venera)
♂ - erkək fərd ( Mars işarəsi, oxatan)
P – parenta – valideyn
F – Filli – nəsil, övlad
Çarpazlaşmanın nəticələrini və digər genetik prosesləri izah edərkən
aşağıdakı genetik anlayışlardan, terminlərdən istifadə olunur:
Fenotip – orqanizmin zahirən görünən əlamət və xüsusiyyətlərinin
cəmidir.
Genotip – orqanizmdə diploid xromosom dəstində olan bütün
genlərin cəmidir.
Homoziqot orqanizm – eyni qametlərin birləşməsindən əmələ gələn
və nəsildə parçalanma verməyən orqanizmdir.
Heteroziqot orqanizm – müxtəlif tip qametlərin birləşməsindən
əmələ gələn və nəsildə parçalanma verən orqanizmdir....

Barmaqlarıma istirahət * swh

stolipin qalstuku | tarix