bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

fəlsəfənin əsas sualları



facebook twitter əjdaha lazımdı izlə dostlar   mən   googlla
bertrand zobrist
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:

+13 əjdaha

10. "Bəs fəlsəfi problemlər varmı? ingilis fəlsəfəsinin hazırkı mövqeyi - mənim istinad nöqtəm - inanıram ki, mərhum professor Ludwig Wittgensteinin doktrininə əsaslanır hansı ki [fəlsəfi problemlər] yoxdur - yəni, bütün həqiqi problemlərin elmi problemlər olduğuna; fəlsəfənin olduğu iddia edilən problemlərin psevdo-problemlər olduğuna; fəlsəfənin sözdə irəli sürdüyü təkliflərin və ya nəzəriyyələrin psevdo-təkliflər və ya psevdo-nəzəriyyələr olduğuna; o təkliflərin səhv olmadığına (əgər səhv olsaydılar, onların inkarı doğru təkliflər və ya nəzəriyyələr olardı), ancaq tamamilə mənasız söz yığınları olduğuna, hələ düzgün danışmağı öyrənməmiş bir uşağın dağınıq boşboğazlığından daha mənalı olmamasına əsaslanır.

Nəticə etibarı ilə fəlsəfə özündə hər hansı bir nəzəriyyə ehtiva edə bilməz. Wittgensteinə görə onun əsl mahiyyəti, nəzəriyyə ilə əlaqəli deyil, lakin fəaliyyətlədir. əsl fəlsəfənin vəzifəsi fəlsəfi cəfəngiyyatı üzə çıxarmaq və insanlara məntiqli danışmağı öyrətməkdir."


* Conjectures and Refutations: The growth of scientific knowledge, Karl Popper

+8 əjdaha

5. Biz kimik? Hardan gəlmişik, hara gedirik?
Həyatın mənası nədir/varmı? Yaşamağa dəyərmi?
Bir şey həqiqətən var?/ reallıq nədir?
insanın həyatdakı məqsədi, rolu nədir?
Azad iradəmiz varmı?
və s. və ilaxır.

+5 əjdaha

7. Sual deməyimdə, məni universitetdə Fəlsəfə fənnin ilk müharizəsində patokumuzun 90%-nin güldüyü "Görünənlərdə görünməyənləri görə bilmək" məsələsi hər zaman düşündürmüşdür. Həmən gün bu məsələyə gülməyən az sayda uşaqdan biri də mən idim və həmən gündən bəri də bu məsələ məni çox düşündürür. Həqiqətən də, həyatımıza əks etdirsək, "Görünənlərdə görünməyənləri görə bilmək" bacarığı çox gözəldir əslində.. Deyə bilmərəm, bunu həyatımda tamamən tətbiq edə bilmişəm, yalan demiş olaram, amma çalışıram riayət edim, etdikdə görürəm ki, daha geniş diapazonda məsələlərə, fikirlərə, hadisələrə baxa bilirəm..
indi əziz dost, vaxtın olsa bu barədə oxu, tətbiq et.. Əgər yanlış düşündüyüm fikirləşirsənsə də, mənə yaz..

+4 əjdaha

1. fəlsəfənin əsas problemləri ontologiya və epistemologiya sahəsindən çıxmaqdadır. epistemolojik baxımdan descartes'a görə ancaq açıq aşkar bilinən şeylər güvənli bilgidi. məsələn matematika. cogito ergo sum isə tək dəyişməyən gerçəklikdi elə bu səbəblə tanrının varlığını da sübut etməyə çalışmışdır.

+5 əjdaha

8. (baxma: Euthyphro dilemma )
Sokratın verdiyi, 2400 ildən çoxdur din fəlsəfəsinin əsasını təşkil edən sual:
"Əxlaq davranışları tanrı əmr etdiyi üçün mü belədir, yoxsa əxlaqi olduğu üçün mü tanrı əmr edib".
Bu sualı müzakirə zamanı sokrat eftifrona verir. Eftifron əvvəlcə bir variantı seçir, çətinliyə düşdüyünü görüb digər variantı seçir, amma yenə də eyni hala düşür. Daha sonra müzakirədən qaçmaq üçün vacib işi oldğunu deyir və uzaqlaşır.
Bu sualın hər iki cavabının da problemləri var.
"Tanrı verdiyi üçün əxlaq qaydaları sayılır" desəz,
"Tanrı X istəyir
Deməli X yaxşıdır." məntiqinə çatırsız. Amma bu fikrin doğru olmağı üçün araya bir arqument daha əlavə etmək lazım gəlir:
"Tanrı X-i istəyir
Tanrının istədiyi hər şey yaxşıdı
Deməli X yaxşıdır." bunun doğru olduğunu qəbul edə bilərsiz, amma yenə də ikinci faktı sübut etmək lazım gəlir. Bu da yeni müzakirələrə gətirib çıxarır.
Başqa bir problem isə "Tanrı niyə X yerinə Y əmr edir" düşüncəsidir. Əgər burada "çünki tanrı elə istəyir" desəz, bu arqument sayılmır və ilahi qaydaların "necəgəldi" qəbul olunmasını göstərir.


Əgər "bir şey əxlaqi olduğu üçün tanrı əmr edib" düşüncəsinə baxsaq daha böyük problemlər çıxır:
"Onda əxlaq qaydalarını kim qoyub?"; "Əgər tanrı olmadan da əxlaq qaydaları mövcuddursa onda insanların Tanrıya ehtiyacı yoxdur." ; "Əgər tanrıdan azad əxlaq qaydaları varsa deməli tanrı sonsuz qüvvətdə deyil" və s. Kimi.

+1 əjdaha

4. intihar etmək ya etməmək? başqa formada desək intihar etmək şəxsin hüququdur mu? əgər bu bir hüquqdursa, bizi bu fikir niyə bu qədər narahat edir? əgər bu bir hüquq deyilsə nədir, azad individualdan başqasını niyə maraqlandırır?

+1 əjdaha

9. Fəlsəfənin əsas sualları deyə biləcəyimiz kategoriyadakı suallar şübhəsiz ki, zamanın önünə keçmiş və hər daim tutarlı ola biləcək suallardır. Lakin hər dövrün nisbətən daha önə çıxan sualları da olur. içində yaşadığımız zamana uyğun olaraq "zehin", "idrak", "şüur" problemləri daha çox ələ alınır. AI - süni intellektlərin inkişafı ilə bu kimi problemlər müzakirə edilir. Alan Turing (?), John Searle, Daniel Dennett və başqa filosoflar bu sahədə önəmli işlər ortaya qoyublar. "Şüur/Şüurluluq nədir?" ən geniş yayılmış suallardan biridir. Həmçinin sosial şəbəkə dövründə, etik suallar da ön plana çıxır. Sosial şəbəkənin ortaya çıxması ilə insanların heç bir zaman olmadığı qədər "şəxsi məlumatlarının" bu qədər açıq, əlçatan olması digər sualları doğurur.



hamısını göstər

fəlsəfənin əsas sualları