13. təəssüf ki bəzən hər şeyə bəs etməyən hisslər toplusu.
biraz uzun olacaq, indidən üzrlü hesab edin.
əvvəllər olsa sadəcə hiss deyərdim, ancaq yaşadıqlarımı üst üstə yığanda buna sadəcə hiss demək çox yavan və səthi gəlir. içində ifadə edə biləcəyim bütün duyğruları ehtiva edir. pərəstiş, darıxmaq, peşmançılıq, doğmalıq, uzaqlıq, və daha da saya biləcəyiniz hər şey. insan böyüdükcə ya da yaşlandıqca sevgisinin forması da dəyişir zamanla. sevmiş olan hər kəs münasibət bitdikdən sonrakı dövrü sevgisi ilə müharibə aparır. hamı üçün ən ağır vaxt olur bu. Kimisi öldürüb bi kənara atır, kimisini zaman soyudur, kimisində nifrətə çevrilir, kimisi də hissləriylə qucaqlaşır, qarışıb bir olur. Uzun müddətli və bir birinə keçmiş münasibətlərin sonrası daha da ağır olur.
heç kimə içindəkiləri danışa bilməyən bir adamam mən. bacardığım ən yaxşı şey yazmaqdır. bunları da bura həyatda ən önəmli hesab etdiyim şeyin dəyərini anlatmaqçün yazıram. 10 ilin sonunda əlimdə qalan bunlardı.
geriyə baxanda nədənsə peşmanam deyə bilmərəm. başa qayıtsam və hər şeyin eyni cür bitəcəyini bilsəm, yenə də hə deyərdim yəqin ki. çünki yaşadığım bütün pis şeylərə rəğmən bu hissi yaşaya bildiyim və bu qədər sevə bildiyim üçün özümü xoşbəxt hiss edirəm.
hər şeyə ilk başıaşağı getməyə başlayanda düzəltməkçün çox əlləşdim. sevdiyin insanın nə qədər anlaya bilməsən də gözünün önündə əriyib getməsi dözülməz şeydir. çox qarşı çıxsa da, zorla psixoloqa apardım. O da sağolsun, məndən biraz da uzaqlaşıdırdı, ama kömək elədi özünü düzəltməyinə. Tək qalmağa ehtiyacı olduğunu dedi, ilk öncə özüm evdən getdim. Nə onun nə mənim ailəmdən heç kim heç nə bilmədi. O birisi evdə qalanda işıqları yandırmırdım qonşular bilməsin burdayam. 2-3 həftə sonra evdə qala bilmədiyini, divarların onu sıxdığını dedi. Evə qayıtdım, onu başqa evə yerləşdirdim. Heç kim heç nə bimədi. Öz evimizdə olanda da, başqa evə yerləşdirəndə bəzən elə olurdu ki, evə yanına getməməsəm də saatlarca yaxınlıqda bir yerdə otururdum ki, birdən nəsə lazım olar, gəl deyər, gecikərəm. bir neçə həftə sonra, isterika halında zəng vurdu ki, mənim soyadımı niyə dəyişdirdin evlənəndə? Reallıq dar gələndə, insan özünə yalanlar deməyə başlayır və gobblesin da dediyi kimi bir yalanı çox desən bir müddət sonra reallığa çevrilir. Əlimizdəki sənədlərin kağız parçasını olduğunu dedim, istəyirsənsə gedək sabah imzaları ataq qayıt öz soyadına, amma içindəki boşluğu dolduracaq şey bu deyil. Getdik, imzaları çəkdik və sənəd üzərində bitdi. Bir ay sonra hıçqıraraq zəng etdi ki, aldım yeni vəsiqəni öz soyadımla. Düzəldi? deyə soruşdum. Heç nə demədi. Ağladı və dəstəyi asdı.
bizim xəyalımız birlikdə burdan getmək idi. Çox əlləşmişdik, olmamışdı. Sonra onda alındı. Hər şey dağılmağa başlamadan az öncə. Sənədlərinin hamısın biryerdə yığmışdıq. Lazım olan bəzi məktubları da mən yazmışdım. Sonra tək getdi. Onda çox incinmişdim buna görə ondan. axı birlikdə gedə bilərdik. axı bunun hamısını birlikdə etmişdik. hər şeyin aydınlığa çıxmağa bir addım qalmışdı. indi daha aydın baxa bilirəm. insanın əli bir yerə çatanda, güclənməyə başlayanda, atdığı ilk şey təəssüf ki, ora çatmağa kömək olan şeylər olur. Psixologiyada buna nə deyirlər bilmirəm, ancaq istəyərək və ya istəmsiz insan ilk bunlardan ona görə qurtulur ki, ona zəif olduğu vaxtları xatırladır. müqayisə biraz mübaliğə gələ bilər bəlkə, tarixə baxanda stalindən tutmuş hitlerə qədər bütün yuxarı çatmış adamlar inner circle-nın çoxunu yuxarı çatan kimi bir bir dənləyib. indi demirəm ki, stalin ya hitlerdi, amma analogiya bənzərdir)
sonra bütün bu həngamənin arasında müharibə başladı. məni də apardılar. Rəsmi olaraq ayrıldığımızı öz ailəmə evdən son dəfə çıxmamışdan öncə dedim ancaq ki ürəkləri bir də orda qalmasın. ora gedəndə özümlə heç nə aparmamışdım demək olar. bircə barmağımda üzük, bir də bir neçə il öncə istanbulda bir şüşə ustasının yanında öz əliylə sonunu bağladığı içində nəfəsinin olduğu boyunbağı. Onda hələ də ümidim var idi düzələcək deyə. Ordakı hər şeyə dözməyimin, həyatda qalmağa çalışmağımın yeganə səbəbi bu idi. Gedəndə ona qayıdacam deyə söz vermişdim. Orda ölsəydim bunun ona verəcəyi vicdan ağırlığını düşündükcə durub getməyə güc tapırdım özümdə. işin trajikomik tərəfi hamı məni evli bilirdi. Müharibə bitdikdən sonra evə camaatı yavaş yavaş buraxacaqlar söhbəti gəzəndə ilk dedi qodu oydu ki, birinci evliləri buraxacaqlar. Hamı gəlib təbrik edirdi ki, kefdəsən birinci qayıdanlardan olacaqsan. Heç nə deyə bilmirdim. Üzümdə acı bir gülümsəmə qalıdrdı sadəcə. Yaxşı ki, elə olmadı. Azından ordakı bir yığın adama nə deyəcəyimi tapmaq məcburiyətində qalmadım. Mən orda olanda öz ailəsi belə əlaqəni qırmışdı demək olar onla. Xəbəri də olmadı, yəqin ki heç vaxt da olmayacaq, o zurnanın ortasında anası ilə də o birilərlər də bir xeyli danışıb yola gətirdim onla danışmaları üçün. Orda olanda hələ bir dəfə telefonda möhkəm dalaşdıq, yenə məni günahlandırdı hər şeyə görə, bilmədim gözümün qabağındakı mənzərəyə görə daralsın içim ya dediklərinə. qayıdandan sonra bildim ki, mən orda olan vaxt gəlib evdən hər şeyini aparıb, o daha ağır oldu. qayıdanda hamı məni gözləyirdi. mən ən birinci onu görmək istəyirdim. bir neçə gün sonra yeni il idi. daha bir neçə gün sonra bir dəfəlik gedirdi. sonuncu yeni ili gəldi birlikdə keçirdik. sonra durdu, ağladı, bura gəlmək səhv idi dedi və getdi. Sonra uzun bir müddət danışmadıq.getməyində maddi və mənəvi əlimdən nə gəlirsə elədim. burda onun yerdə onun bir məhsulunu satırdılar simvolik bir qiymətə, getdim 15 qatı pul verib aldım. Vasitəçilik edəni də tanıyırdım, başa saldım ki, bilməsin mən almışam, bu simvolik olan hissəsi sizindi, qalanı ona çatdırın, çatdırmasaz ya da bilsə ki mən almışam xəbərim olacaq, sonra da yaxşı olmayacaq. Sonra dostundan öyrəndim ki, heç ağlına belə gəlməyib mənim almış ola biləcəyim. Hətta 1 il sonra təkrar danışanda da məni günahladırdı ki, xəbərin də yoxdu burda nə ilə dolanıram, maraqlanmamısan bir dəfə də. Heç nə demədim, içimdə yarımçıq bir gülümsəmə qaldı sadəcə.
o getdikdən sonra bir ara içkiyə qapdırdım özümü, sonra marijuana, ayıq olanda başımın içindəkilər nəfəs almağa qoymurdu çünki. Sonra belə getməyəciyini anladım və ilk dəfə həyatımda birinə içimdəkiləri danışmağa qərar verdim. MN sağolsun, türkiyədən profesional psixoloqlar gətirmişdilər, pulsuz sessiyalar təşkil edirdilər. ilk seansda heç nə danışa bilmədim. Ha elədim ağzımdan bir kəlimə çıxmadı. ilk dəfə bir başqasının yanında ağladım, çox həm də. Özümə çox hirslənirdim buna görə. Yekə kişisən bu nə hərəkətdi deyə özümü yumruqlamaq istəyirdim. içimdəkiləri danışmaq mənə daha ağır gəlirdi. Başqasına bu qədər zəifliyini niyə göstərirsən deyə. Amma danışdım sonra. Çox kömək oldular. Əslində elə bir şey də demədilər sözün açığı, çoxu sadəcə oturub qulaq asdı. Hətta biri dedi ki, sən özün hər şeyi yaxşı başa düşürsən, mənim sənə cavab olaraq deyəcəklərimin çoxunu özün deyirsən əvvəldən. içinə düşdükcə bütün cavabları öz içində tapacaqsan. Düşdüm mən də düşə bildiyim qədər. fərqinə vardım ki, mən onu sevəndən get gedə onunçün yaşamışam. hər şeyi onunçün eləmişəm. Bütün həyatım və varlığım ondan ibarət olub. Bütün enerjimi, əlimdən gələn gəlməyən hər şeyi onunçün eləmişəm. Elə olub ki, gündə 16 saat işləmişəm. O istədiyi yerləri görə bilsin, istədiyi şeyləri edə bilsin deyə. Evin də işlərini mən görmüşəm demək olar, çölün də. o mənim həyatımın mərkəzi olub. Mən zamanla özümdən əksildib ona artırmışam. Ona görə də o gedəndə dünya məhv olmuş kimi gəlirdi. sonra Yavaş yavaş toparladım sonra. Özümə daha çox zaman ayırdım. istədiyim şeylərlə məşğul olmağa başladım. O qədər vaxt sonra özümçün tətilə çıxdım. Tək. Bucket listimdə olan bir xeyli şeyi elədim. Tətildə olanda danışmaq istədiyini dedi. ordan burdan danışdıq yalandan, sonra dedi ki, getmisənsə niyə demirsən, mən də gələrdim bəlkə, sınayardıq bəlkə bir də, görərdik bir birimizi, baxardıq düzələr bəlkə. Bütün bunlar üçün səni yenidən üzbəüz görməyimə ehtiyac yoxdur, dedim, məndə heç nə dəyişməyib. Heç nə dəyişməyibsə niyə gəlim ki yenidən dedi, biraz daha günahlandırdı və ağladı sonra. O son dediklərindən sonra nə hiss etdiyimi ifadə edə bilmərəm sözlərlə. Üstümə qızğın yağ töksəydilər o qədər incitməzdi bəlkə də. bircə kəlimə desəydi ki gəl yaşatdığı bütün acılara rəğmən hər şeyi ordaca qoyub çıxıb gedərdim yanına. amma əvəzində nə dəyişib ki səndə qayıdım dedi bəlkə yenidən alınar dedikdən bir neçə dəqiqə sonra. Filmlərdə olur elə, sakit bir musiqi çalınır arxada və bütün dünya yavaşlayır. Nə qədər ağır olsa da o anda anladım. Mənim nə qədər sevdiyimin önəmi yoxdur. Bu düzələn yaralardan deyil. Mən üstünə min cür məlhəm də çəksəm, o qolumu kəsib atmaq da istəsəm düzələn deyil. Bunla yaşamağa öyrəşməliyəm sadəcə. Bir yanım orda qopub düşdü, amma insanoğlu hər şeyə alışır. Beləsi daha yaxşı oldu bəlkə də. Özümə daha çox dəyər verməli olduğumu xatırladım. Tətildən qayıtdıqdan sonra çoxdan etmək istədiyim başqa şeylər var idi, onları etdim. Həyatımı daha çox relsə otuzdurdum. Həyata onsuz davam etməli olduğumu anladım.
Bu yaxınlarda yenə yazmışdı. Pula ehtiyacı olduğunu dedi ailəvi səbəblərə görə. Heç nə soruşmadım. Nə bacardım, tapdım verdim. biz düşmən deyilik, sən də nəsə lazım olsa mənə istədiyin vaxt deyə bilərsən dedi. Bağışla dedim, məni bilirsən, məni bu həyatda səndən başqa incidəbiləcək heç nə yoxdur, sənə həyatdakı ən yaxşı şeyləri arzulayıram, amma mən daha artıq incinmək istəmirəm. başa düşürəm dedi.
geriyə baxanda özümü onunçün pilləkən etdiyimi indi görürəm ama yenə də edərdim. hansı filmdəydi yadımda deyil. Deyirdi ki, sevmək pencəyinin cibində pul tapmağa bənzəyir. Tapsan nə gözəl, tapmasan pencəyini geyinməyəcəksən? Məsələ onda deyil. O mənim sevdiyim, vurulduğum, ilahlaşıdırığım insandan uzaqlaşıb başqa birinə çevrilmiş ola bilər. Amma mən Bu hisslər toplusunu qucaqlamasam, kəsib atmağa çalışsam, özümə, həyatda inandığım şeylərə arxa çevirmək olar. sevgim də rəngini dəyişib illər içərisində. ən xoşbəxt anılarımın da arxasında o var, ən dəhşətli anılarımın da. onu əvvəlki kimi səsini bir saat eşitməyəndə nəfəsim kəsiləcək kimi sevmirəm daha. nə də olan keçən hər şeyi ilk danışmaq istədiyim insan kimi sevmirəm. içimdəki yara kimi sevirəm. Həyatımın ən yaxşı xatirələri olaraq sevirəm. gözümü hər yumandakı qaranlıq kimi sevirəm. Dağılmış evim kimi sevirəm artıq.
12.#258529 nömrəli entry'dən yola çıxsam bir çox insanın yanlış təsvir etdiyi və çox zaman kədərlə və yaxud bir tərəfin daha çox üzüldüyü hisslər kimi alqılandığı amma mənə görə qarşına çıxan doğru insanla çox yaxşı cütlük olaraq yola bütöv dəvam etmənənə səbəb olan eləcə də üzləşdiyin, boşluğa düşdüyün və sənin bölünmüş parçalarını birləşdirməyə kömək edən hisslər toplusudur.
Bir neçə il öncə sevgi və yaxud sevməyin nə olduğunu izah edə bilməzdim və bir çox insan kimi mən də sevginin mənasız olduğunu düşünənlərdən idim. indi isə işdən çıxarkən kefsiz olduğumda, özümü depressed hiss etdiyimdə, üzüldüyümdə, bir yerlərim ağrıdığında yanımda olan şəxs var. Bəlkə də dostu sevgili kimi görmək çətindir amma sevgilini bir dost kimi görmək ən ideal münasibətlərdən biridir. Hələ o sevgili sənin ən yaxın dostuundursa. Bu yaşıma qədər bəlkə də heç kəsə minnətdar olmamışam ona olduğum qədər və sevmək sadəcə ona sevgi sözləri demək deyil. Onu hər an, hər saniyə dəyərli hiss etdirməkdir.
Yəni ki, birini sevmək əldə edənə qədər yox əldə etdikdən sonra ona qoyduğun qayğı və sevgi ilə başlayır. Ona görə də çalışın sevərkən bir-birinizi anlamağa çalışın, bir-birinizi yaxşı dinləyin. Mübahisə etdiyiniz də belə o an qəlbiniz qırılsa belə geri addım atmağı bacarın və heç vaxt qarşınızdakı icazə vermədiyi müddətcə onun confrot zonunu pozmayın. Çünki sevgi və sevmək yaxşı bir şeydir və heç bir zaman itki deyil və ya mənə görə sadəcə o-nu sevmək dünyanın ən qəşəng və bir o qədər də peaceful hissidir.
2. insan qeribe mexluqdu. iller keçe-keçe özün haqqında nelerse öyrenirsen.
senin haqqında bezi şeyleri senin etrafıdakı insanlar senden daha yaxşı bilir. ne qeder praktik olduğunu, bezi problemlere nece çözümler getireceyini, qısacası sizden nece fayda elde edeceklerini etrafınızdakılar sizden yaxşı bilir.
bir de sizin özünüz haqqınızda bildiyiniz şeyler var. fetişleriniz, seksual fantaziyalarınız, xeyallarınız, arzularınız, ideallarınız, qehremanlarınız ve saire.
bir de senin neinki başqalarından, hetta özünden de gizletdiyin sirler var. seni derinden sarsan ve seni heç vaxt terk etmiyecek hisslerin. sehv elemiremse 9-cu sinifde qeyri üzvi kimya dersinde elementlerin teyini behsi olurdu. filan reaksiya sonrası filan rengde çöküntü varsa bu filan elementdi, filan iy varsa bu filan elementdi ve saire.
insan olduğumuzu da teyin eden şeyler var. paltar geyib, üzümüzü qırxıb işe getmek, ayın axırında filan qeder maaş almaq insan olduğumuzu teyin elemir. ümumiyyetle bir varlığın insan olduğunu teyin elemek çox çetindir. insanların bir çoxu pelevinin "чапаев и пустота" eserinde gösterdiyi kimi boşluqdu, müqevvadır.
şexsen özümüzün insan olub olmadığımızı teyin etme reaksiyası bezen ağrılı olur. müeyyen hadise iller sonra ilk günkü kimi boğazında düyünlenirse, üreyivin şiddetle atmasına sebeb olursa, seni ağlada bilirse ve ya eksine sebebsiz yere xoşbext ede bilirse belke de reaksiyanın neticesi uğurludu. labaratoriya neticelerine göre sizin insanlığınız teyin olunub demekdir.
sevmek haqqında yazmaq isteyirdim. nese yazmağa cesaretim çatmadı.
insanlığı teyin edilmiş bütün varlıqlara reverans ederek bitirirem naçizane tespitlerimi.
20. 15 ilin sonunda yolun axırına gəlib çıxdım deyəsən. Getdim yaşadığı şəhərə, daha doğrusu ən son yaşadığını bildiyim şəhərə. Fuck knows nə qədər pul xərclədim. 5-6 gün başımdakı suallarla gəzdim. Axırı nə olacaqsa olsun deyib yazdım. Daha uzaq şəhərdə yaşarmış bir iki ildir. Bir günlük getdim yanına. Yaşatmış olduğu hər şeyə rəğmən qüruru, həyata dair inandığım hər şeyi qoyub getdim. Çünki həmişə sevginin həyatda hər şeydən dəyərli olduğu düşünmüşəm. üzr istəməyinə, bəhanələrə, səbəbələrə heç nəyə ehtiyacım yox idi. Bircə baxışı ilə belə gəl desə hər şeyi, hamını qoyub qalacaqdım bir yolluq yanında. Ən son beş il öncə görmüşdüm. Zalımın qızı elfdi elə bil. Bir insan bu qədər qəşəng olmamalıdır. Əksini iddia edən hamının qəlbini soyuqqanlılıqla qırmışam olmadığı zamanlarda da, ona görə konu tartışmaya kapalı. Görən kimi qucaqlayıb ağladı uzun uzun. Bilir onsuz da həyatdakı yeganə axilles dabanımın özü olduğunu, üstəlik ağlayanda peçin yanına qoyulmuş rezin domaşnik kimi əridiyimi Ona görə r1-ə daha möhkəm basıb həmişə hər dalana dirənəndə, bir addım geri atım deyə. Havadan sudan dünyadakı hər şeydən danışdıq məlum yerə gəlib çıxmamaq üçün. keçən beş ildə yaşadıqlarından danışdı, Çəkdiyi çətinliklərdən danışdı, indiki həyatımdan danışdı, hamının hətta öz ailəsinin və dostlarının belə mənə görə ona üz döndərdiyindən danışdı. O danışdıqca məni o ada boyda təəssüf hissi bürüdü, böyüdükcə də böyüdü. Bir onu layiq gördüyüm, qoyduğum yerə baxdım, bir onun özünü daşıyıb çıxartdığı yerə baxdım. illərdi içimi yeyib gəmirən, daha çox çalışa bilərdim, daha çox əlləşə bilərdim ki düzəsin, düzələk duyğusu o sulara qarışıb getdi. Mən ona həmişə deyirdim ki, you are the best thing that ever happened to me. Nə vaxtsa ağlıma gəlməzdi ki, onu you are best amd the worst olaraq dəyişim. Mənə yaxınımdakılar da deyirdi, özüm hamıdan da çox bilirdim ki mən bir insanın bir insana edə biləcəyinim on mini qatını etmişəm, amma təəssüf ki sevgi hər şeyi həll eləmirmiş. Mən bütün dünyanı da ayağının altına sərsəydim düzəlməyəcəkdi. mən içimdəki bütün yaraları ona olan sevgimlə sıvayıb sarıdım ama onunku çatmadı sadəcə. içindəki problemlər mənə olan sevgisindən daha böyükdür təəssüf ki. Paster kardeş demişkən sadəcə anladım ki sənin suallarına mənim cavabım yoxdur, əzizim. Mən əlimdən gələni də, gəlməyəni də etdim. Ümid edirəm sadəcə ki, hüzura çatıb, istədiyin kimi bir həyat yaşayacaqsan.
Qucaqlaşıb ayrıldıq. Hava limanında olanda yazdı ki çox sağol ki gəldin. 15 ildir içimdə yığılıb qalmış nə qədər su varıydısa hamısı töküldü gözümdən. Ən son nə vaxt o qədər ağlamışdım, xatırlamıram. Kontroldan necə keçdim, Təyyarəyə necə mindim bilmirəm. Başqa bir şəhərə bir dostumum yanına getdim sabahı gün, sağolsun heç nə soruşmadı, üç gün özümə gəlmədim. Qayıtdım sonra. Evdə qalmış son əşyalarını, bir birimə yazdığımız məktubları, dəftərləri, şəkilləri hər şeyi də ilin son günü iki qutuya yığıb verdim dostuna. Onla qalan bu son fiziki bağımız da beləcə qırımış oldu. Kürşat başarın da dediyi kimi Koskoca bir yaşamdan geriye kalan, saklanmaya değer bulunan ayrıntılar; bir çekmeceye sığacak kadar az. Göydən üç alma da düşmədi, heç kim də happily ever after yaşamadı. Yəni ki çox da şeyəlimiyin babylər.
Izdırabın sonu yok sanma, bu âlem de geçer,
Ömr-i fâni gibidir, gün de geçer, dem de geçer,
Gam karar eyleyemez hande-i hurrem de geçer,
Devr-i şâdî de geçer, gussa-i mâtem de geçer,
Gece gündüz yok olur, ân-ı demâdem de geçer
19. Niye bitmiyorsun kardeşim? Demək istədiyim zad. 5 il keçib. Yazıyla beş. Həyatımdakı çox şeyi yerinə qoymuşam. Ondan sonra həyat standartım xeyli yüksəlib. Tam istədiyim kimi olmasa da hər gün daha çox yaxınlaşıram, istədiyim kimi yaşamağa.
Həll elemişəm kimi gəlir, ya da gəlirdi, ama son bir ayda fiziki olaraq yaşadıqlarım dərindəkilərin hələ də məni deşdiyini deyir. iş elə gətirib ki, yaşadığı şəhərə gedəcəm 4-5 günlük. Bunu biləndən nə qədər şüuraltı zəhrimar var hamısı altdan altdan qıdıxlayır. Yuxum gündə iki üç saata düşüb. Yata bilmirəm. Yatan kimi yuxuma girir. Dururam yata da bilmirəm təzdən. Ki mən 4 saatlıq uçuşda minən kimi yatıb təyyarə enəndə duran adamıydım. Hətta arada rahatça durub o bənzərsiz təyyarə toyuğunu yeyib təzdən yatırdım rahatca. indi nə qədər fiziki problemim var hamısı üst üstə minib. Həkimə gedirəm, bütün analizlərin cavabı həmişəkindən də yaxşı çıxır, nə onlar başa düşür nə mən başa sal bilirəm ki gizli şəkər var məndə kardeşim)
Ayaqlarım yanır axşamlar. Mədəm ancaq həzm dərmanlarıyla ayaqdadı. işığı yandırsan da tapa bilmədiyin o tək ağcaqanad kimi beynimin uclarında uçub hər şeyi bir birinı qatır.
Ha fikirləşirəm bir cavab tapa bilmirəm. bitirdik, barışdıq axı bunla. Elədiyin və eləmədiyin hər şeyi qabağımıza qoyduq. Qərara gəldik axı yaxşı heç nə yoxdu yolun axırında. Abuobakar beşiktaşa qayıdanda şərhçilərdən biri yaxşı demişdi ki siz ancaq necə gəldiyini vurduğu qolları qazandırdığı çempionluğu xatırlamaq istəyirsiz, necə getdiyinə göz yummaq gəlir içinizdən. Ona da yılmazın "Lan yaşadığımız yetmiyor bir de senden dinliyoruz hayatın acı gerçeklerini, sus ulan artık, sus" sözləriylə cavab vermək istəyirəm.
Bir tərəfdən düşünürəm ki görməməliyəm onu, Çünki bir dənə gülüb əlini uzatsa bütün etdiklərini silib, hər şeyi, hamını atıb gedə bilərəm kimi gəlir. Ama bir tərəfdən də bu ehtimalla yaşamaq çox bərbaddır. Bunla üzləşib ya herro ya merro bitirmək daha yaxşıdı kimi gəlir. Görək nə olur. Axırda da Viza vermillər göt kimi qalıram ortada voobşe))
Yox edəcəyin şey birisi, bir cisim olmur. Əksərən mücərrəd bir nöqtəyə fokuslanır. Həyatın, gələcəyin, kimliyin. Hərdən bir ehtimal özünə olan güvənin, özünə hörmətini belə itirəcək qədər sevəbilir insan.
Mən bu gecə yata bilmədim. Sözlüyə girəndə də bu başlıq çıxdı qabağıma. Səndən mənə düz-əməlli heç nə də qalmayıb. Hətta drive-dakı uşaq vaxtı çəkdirdiyimiz şəkilləri belə silmişəm. Bilirsən, bu sıralar hardasa 3-4 gündür yuxuma girirsən. Hər dəfəsində də qan-tər içində oyanıram. Gündüzlə gecəm də yer dəyişib. Nə yaşayıram, onu belə anlamıram.
Bu gecə amma elə bil ki, o şəkillərə ehtiyacım vardı. Ha axtardım, ha əlləşdim, tapa bilmədim. Sosial media hesablarını axtardım, məni hər yerdən əngəlləmisən artıq illərdir. Ona görə adları ağlıma gəlmədi. Axır bir şəklini tapdım. Bütün gecə şəklə baxıb siqaret çəkmişəm, nömrəni qabağıma açıq qoyub uzun-uzun yazılar yazıb silmişəm. Bilirəm ki, mənası yoxdu. Sonuncu danışığımızda da nişanlanırdın, yəni yuxarıda bəhs etdiyim insanın özünə hörməti itirəcəyi anlar yəqin ki, bu anlardı. Yaza bilmərəm, çünki o başqasınındı, ümumiyyətlə heç nə edə bilmərəm. Təəssüf ki, bunu da gecənin gec vaxtı anladım. Hər nəysə.
Ağlıma mənim bir yazımı oxuyub ağlayaraq məni qucaqlamağın düşdü. Sən də, mən də çox acı çəkmişik bu sevgidə. Ölümdən betər hallara düşürüb bizi. Qürur etdiyimiz də çox an olub, qüruru tapdaladığımız anlar da çox olub.
indilərdə özümə hər şeydən çox səni sevmədiyimi, sənə hisslərimin olmadığını təkrarlayıram hər gün. ironikdir ki, indi də oturub aylar sonra səndən yazıram. Bu rutin yəqin ki, ömür boyu davam edəcək.
Bu yaxınlarda buralardan uzaqlaşacam, nəinki uzaqlaşacam, nəzərimdə tutduğum şeyi edə bilsəm, dünyanın bir başından, o birinə çıxıb gedəcəm. Nə səni, nə də başqa hər hansı bir tanış üzü bir müddət sonra həyatımda bir də görəcəyimi düşünmürəm. Əslində bunu istəyirəm də. Hesablarım hələ ki, heç bir əngəl olmadığını deyir, amma zamanla görəcəyik.
Hər şeyə rəğmən, bütün bunlar olmamışdan öncə, səni bir dəfə görmək istəyərdim. Yəqin ki, göz-gözə gəlmək bu qədər siqaretdən daha çox yandırar sinəmi. Zira son görüşdə də elə olmuşdu.
Ustadın dediyi kimi, Elbet bir gün buluşacağız
Bu böyle yarım kalmayacak
ikimizin de saçları ak
Öyle durup bakışacağız...
11. Əgər nə vaxtsa bir insana rast gəlsən və sənə elə gəlsə ki,o sənə və başqalarına oxşamır... aramıza gözqamaşdırıcı ulduz kimi gələn nadir insanlardan biridir...çalış unutmayasan ki, bu cür insanları tanımaq- xoşbəxtlikdir...sevmək isə təhlükəlidir.
E.L.voynich-qırılmış dostluq
15. Dünyanın ən xoşbəxt hissi, duyğuların ən üstünü. Həyatınızda etməyəcəyiniz şeyləri etməyə məcbur edən, sizi uşaqlığınıza qaytaran, özləyərək gözlədən, o, ağlayanda sizində özünüzü pis hiss etməniz, getdiyiniz hər yolu, o yoldan keçərkən gördüyünüz bütün mənzərəni, yaşadığınız hər anı ona həsr etmək, ona hədiyyə etmək istəməniz, yeri gələndə kədərləndirən bir hissdir.
Sevmək, bəzən insanları qaranlıqda tənha qoyar, bəzən də günəş qədər parlaq bir işıqda dünyanın xoşbəxti edər. Sevmək, bəzən sadəcə sözlərlə vidalaşmaqdır, vidalaşsan belə, ağlın ondadır, ürəyin onun üçün döyünər, gözlərinin önündə o, canlanar.
23. Yaxşı hissdi. Hələ qarşılıqlı olanda dünyanın ən gözəl hissidiye, amma axırını yaxşı bitirə biləsən gərək. 2 gündən sonra 29 yaşım olacaq, qarşılıqlı sevginin həyatıma gətirdiyi kimi gözəl təəssüratları başqa heç yerdə yaşamamışam. Bəlkə də yaşamışam bilmirəm. Bəlkə də bu hiss məni o vaxtlar kor etdiyi üçün belə düşünürəm. 2021-dən əvvəl heç nəyə fikir verməyən, öz axarında işləyib, dostları ilə axşam görüşüb çay içən, boş vaxtlarında tarix oxuyan, filmlərə və seriallara baxan, video oyunlar oynayan, bir sözlə öz həyatını yaşayan biri idim. Sevgi söhbətləri bura qədər başıma gəlmişdi, ancaq o vaxtlar məktəbdə oxuyurdum, yeniyetmə idim, qarşılıq görməmişdim, ərgən ağlımla kədərlənib əsəbimi boşaltmışdım və bunlar bir müddətdən sonra adama bekara şeylərmiş kimi gəlirdi. Mən saydığımı sayırdım. Sonra elə biri çıxır ki insanın qabağına. Adamın həyatı və hissiyatı 180 dərəcə dəyişir. Özüdə bu proses tədricən və aramla baş verir. Müəyyən müddətdən sonra hiss edirsən ki, yo bu qarşılıqlı bir şeydi və həmin andan etibarən qarşıdakı insanla gələcəyini planlayırsan. Bu yolda müəyyən maneələr və əngəllər olur söz yox. Lakin 2 nəfər bunların öhdəsindən gələ bilər. Bizdə də belə olmuşdu. Həll edə-edə gedirdik problemləri. Amma bizə elə gəlirdi. Mən saydığımı sayırdım part 2. iki illik münasibətdə çox gözəl şeylər yaşatdım və yaşadım. Münasibət bitəndə təbii olaraq adama əsəb gəlir. Heç nədən hirslənməyə başlayırsan. Həyatında artıq onun olmadığını düşünüb qəmlərdən qəm, kədərlərdən kədər bəyənirsən. Şəhərə çıxa bilmirsən, çünki onunla bütün şəhəri gəzmisiz, gözəl kafelərdə oturmusuz, Bakının bütün pizzaçılarına birlikdə gedib ən yaxşı pizzanı hansı hazırlayır sualının cavabını tapmağı qərarlaşdırmısız və digər əyləncəli, maraqlı anlar yaşamısız. Şəhərə çıxa bilmirsən, çünki xatirələr hər yerdə üzünə çırpılır. 2023-dən sonra isə 2021-dən əvvəlki vəziyyətə qayıtdım. Ayrılıq sonrası müddəti o bilmirəm necə yaşayıb. Mən isə avtomatik olaraq çox əziyyət çəkdim. Yalan yox, arada stalkladım. Hamının etdiyi işləri gördüm qısaca. Əsəb və kədər arasında cycle yaşadım. Əsəbim ona yox, özümə idi ki, özünü bu vəziyyətə niyə salmısan. Amma edəcək bir şey yox idi, hissiyat gözəl, qarşıdakı şəxs isə ondan da gözəl idi. indiyə qədər heç kimə bəddua etməmişəm, ona da etmədim əlbəttə. Əksinə 2 il ərzində mənə yaşatdıqları üçün təşəkkür etdim. indi həmin insan ölkəmizdə deyil. Xəyallarının ardınca gedib və əladı bu. Təki hər şey istədiyi kimi olsun. Mənim də həyatım şükür olsun ki, yaxşı gedir. Sadəcə sevmək məsələsində bir qədər pessimist oldum. Onun kimi birinin qarşıma çıxıb-çıxmayacağını bilmirəm. Xülasə olaraq, sizə uyğun birini sevirsinizsə və sevilirsinizsə nə xoş sizə. Amma həmin şəxsi itirəndən sonra nə olur, nə baş verir, o sualın cavabını mən də bilmirəm. Yaşayarıq görərik.
1. xoşdur..bize xoş gelen şeylerin toplusudur eslinde..eşyaların, insanların hadiselerin ve xatirelerin herekete dönmüş halı kimi..sevmek eslinde bizim qarşı terefde (bu her ne olursa olsun) görüb beyendiyimiz bir şey deyil, buna eşq de daxil..sevmek bizim şüuraltımızda toplanmış bütün o yaşanmışlıqların sevginin yöneldiyi varlıqda yeniden keşvidir..bunu en aydın şekilde sevilen varlıq insan olanda izah etmek olar yeqin ki..birini sevirik çünki onda maraq dairemize ve ya hislerimize ve ya çatmaq istediyimiz meqsedlere veya bunların hamısına, qısacası öz kimyamıza aid ne ise tapmış oluruq..ya da sadece bele zenn edirik..freud bu nöqtede bir yere qeder haqlı idi mence: qızların atalarına böyük bir sevgi beslemesi..münasibete başladığım ilk qarşı cins nümayendesine aylar sonra "babam kokuyorsun" demişdim..halbuki bunu aniden ve aylar sonra demişdim. en başlarda ayrılmaq isteyib ayrıla bilmemişdim ondan..belke de meni onun yanında tutan şey atamın qoxusu idi sadece..ve o qoxuyla canlanan xoş duyğular, o xoş duyğuların qarşı terefle eynileşmesi ve duyğulara sevgi olaraq ötürülmesi...
yeni demem o ki canlar sevdiyimiz her şey eslinde topladığımız ve beyendiyimiz melumatlardan/hislerden ve şüuraltımızın eynileşdirdiyi şeylerden başqası deyil..sevdiyimiz her şey eslinde daxilimizde mövcuddur, sadece onu başqa halda maddileşmiş bir varlıq olaraq gördüyümüz zaman sevdik zenn edirik...
16. Sevginin bir çox növü var, bu entridə əsasən qarşı cinsə olan sevgi baradə danışmaq istəyirəm. Sevgi deyilən şey bir çox elm insanına görə təkamül nəzəriyyəsindən gələn birşeydi. (baxma: sexual selection). Türk jeoloq və hərbokoloq celal şengörə görə sevgi, kişinin sikini qadının amcığına qoymağıdır. Bu elm insanları tərəfindən hardasa default kimi qəbul olunur. Amma sekslə sevgi ayri mövzulardı. Bir insana qarşı seksual arzu hiss eləmək heç də o insanı sevmək deyil, hətta o insandan nifrət eləmək də mümkündür.(ən azı kişilər də belədir) sevgi insanın təməl hissiyyatlarından biridir. Ətrafı görən, müşahidə edən canlılar olaraq lap qədimdən müəyyən formada düşüncələrimiz olub, bu danılmazdır. Sosyal heyvanlar olduğumuz üçün qəbilədəki digər üzvlər baradə də müəyyən düşüncələrimiz mövcud olub. Bu düşüncələrimiz o insana qarşı necə hiss etdiyimiz, o insanı sevib yaxud neytral olmağımızla bağlı əsas ünsurdur. Müasir dövrdə də həmçinin bəzi insanları, bəzilərindən çox sevirik, özümüzü daha yaxın hiss edir və daha çox əlaqə qururur onlarla. Əks cinslə olan münasibətlərdə isə bu hiss ilə yanaşı seks də mövzuya girir. Bir qadını və ya kişini sevmək məncə ikisinin birgə halıdır. Kişilər qadınlara nisbətdə daha çox görünüşə(seksə) önəm versələr də hal belədir.
Müasir dövrdə isə sevgi adı altında qadının əzilməsi təbliğ olunur. Kişilər durub arsız arsız gücə statusa yiyələnməkdən danışır və bunu sahib olduqları aşağı insan qorxusunu basdırmaq üçün edir. Qadınların böyük qismi də bu oyuna bilərəkdən düşür. Bu tip bir münasibətdə sevgi yoxdur. Kişilərdə olan güc və statusa olan sitayişin kökləri sexual selection a qədər gedir. Seçən tərəf təbiət, qadın olduğundan kişilər daim qazanmalı və daşşaqlı olmalıdır. Bu hər hansı materyalistik qadının sevgisinə ehtiyac hiss elədiyi üçün kişini və materyalistik olduğu üçün qadını alçaldan bir münasibətdir. Belə bir münasibətdə insanlar saxta maskalar taxır və güc status oyunu altında gerçək kimliklərini gizlədir. Zəifliyə, çarəsizliyə isə bu oyunda yer yoxdur.
Qısaca sevgi deyə bir şey mövcuddur. Bu nə biologiyadan gələn bir şey, nə də metafiziki bir şeydir. Sadəcə bir düşüncədir, müntəzəm olaraq səhv başa düşülən
25. ingilis dilində "love" (sevgi) sözü qədim ingilis dilindəki "lufu" sözündən gəlir. Bu söz qədim yüksək Alman dilindəki "luba" və Qot dilindəki "lubō" sözləri ilə əlaqəlidir. Bu sözlərin hamısı (PHA yaxud PIE) kökü olan "leubh-" ilə bağlıdır və bu kök "qayğı göstərmək, arzulamaq, və ya dəyərləndirmək" mənasındadır. Xristianlıqda agape, Hinduizmdə bhakti və islamda mahabbah vurğulanıb, amma dərin teoloji konstruksiyalarını acqarına udur. Məsələn, Daoist wu wei sevgi anlayışı və ya Şinto təbiət sevgisi daha geniş müxtəliflik təqdim edə bilərdi, fikrimcə. Mənə bu perspektiv nisbətən seçici gəlir, həmçinin yerli kosmoqoniyalara etinasız yanaşmalardır. Sevginin cütləşmə üçün mexanizm kimi açıqlaması reduksionizmə gətirib çıxara bilər, çünki sevginin nəsil artırma ilə əlaqəli olmayan formalarını—məsələn, dostluq və ya altruist sevgi ehtiva etmir. Həmçinin sosial birləşmə və ya qrup dinamikası kimi alternativ nəzəriyyələr də daxil olmaqla. Sevginin neyrokimyəvi proseslərə qədər azaldılması onun psixoloji, ekzistensial və metafizik anlayışlarını önəmsəməmək sevginin mürəkkəbliyini qavramağımızı çətinləşdirir. Ümumən sevgi dualizm xassəsinə malikdir(həm ontoloji, həm də fenomenoloji). Fəlsəfədə Platon və Aristotelə referans verilib, amma şərq fəlsəfəsinin perspektivləri (məsələn, Konfutsiçiliyin ren və ya Buddizmin metta anlayışları), ekzistensialist fikir axını (Sartre’ın sevgini öz marağı kimi izah etməsi) və postmodern tənqidlər (Fukonun sevgini bir güc dinamikası kimi təhlili) hesab olunmur. Natamam və Avropa mərkəzli fəlsəfədir.
8. gəl sevim səni. səni başqası sevsə günah olar. başqası sevsə saçlarında ziyan olar. gülüşlərinə hüsran çökər. dağılar gülüşün kəsilər saçların. səni başqası sevsə gözəl sevməz. sevə bilməz. məsələn o adam bilməz ki, səni sevməyə öncə əllərindən başlamalısan. ilk o sehirli əlləri sevməlisən. cünki o əllər sehirli şəkildə adama hər işi etdirər. sonra biləklərini sevməlisən. sonra baxışlarını, sonra gülüşünü, ədəbini sevməlisən. ən sonda onu sevməlisən. birini sevmək üçün öncə ruhuna toxunmalısan. ruhuna toxundunsa, məsələ səndədi. tanrının bəndəsini sevdiyi kimi sevsən belə , ruhuna toxunmadınsa sevgin ürəyindən dağılar dilinə. mən saçlarını sevərəm. hətta burax saçlarını, mən sənin saçlarına oxşamağı sevərəm. ipək saçlarında sığal əskik. səni pişik kimi sevərəm. bir insan niyə pişik kimi sevər bilirsən mi? çünki qorxaq olur. itirməkdən qorxar. təklikdən qorxar. dahada tək qalmaqdan qorxar. mən səni qorxa-qorxa sevərəm. gəl sevim səni. ziyan olmasın saçlarına.
9. indiki dövrde demək olar ki, mümkün olmayan bir hissdir, çünki maddiyyat və ya başqa sebeblerden çox zaman xoşbəxt sonluqla bitmir və fikrimcə məhz bu səbəblərə görə maksimum dərəcədə uzaq durulub, qelbi daşlaşdırmaq lazımdır.
26. Azərbaycanda qavrayış kimi oturuşmamış söz. ingilis dilində "love" (sevgi) sözü qədim ingilis dilindəki "lufu" sözündən gəlir. Bu söz qədim yüksək Alman dilindəki "luba" və Qot dilindəki "lubō" sözləri ilə əlaqəlidir. Bu sözlərin hamısı (PHA yaxud PIE) kökü olan "leubh-" ilə bağlıdır və bu kök "qayğı göstərmək, arzulamaq, və ya dəyərləndirmək" mənasındadır. Xristianlıqda agape, Hinduizmdə bhakti və islamda mahabbah vurğulanıb, amma dərin teoloji konstruksiyalarını acqarına udur. Məsələn, Daoist wu wei sevgi anlayışı və ya Şinto təbiət sevgisi daha geniş müxtəliflik təqdim edə bilərdi, fikrimcə. Mənə bu perspektiv nisbətən seçici gəlir, həmçinin yerli kosmoqoniyalara etinasız yanaşmalardır. Sevginin cütləşmə üçün mexanizm kimi açıqlaması reduksionizmə gətirib çıxara bilər, çünki sevginin nəsil artırma ilə əlaqəli olmayan formalarını—məsələn, dostluq və ya altruist sevgi ehtiva etmir. Həmçinin sosial birləşmə və ya qrup dinamikası kimi alternativ nəzəriyyələr də daxil olmaqla. Sevginin neyrokimyəvi proseslərə qədər azaldılması onun psixoloji, ekzistensial və metafizik anlayışlarını önəmsəməmək sevginin mürəkkəbliyini qavramağımızı çətinləşdirir. Ümumən sevgi dualizm xassəsinə malikdir(həm ontoloji, həm də fenomenoloji). Fəlsəfədə Platon və Aristotelə referans verilib, amma şərq fəlsəfəsinin perspektivləri (məsələn, Konfutsiçiliyin ren və ya Buddizmin metta anlayışları), ekzistensialist fikir axını (Sartre’ın sevgini öz marağı kimi izah etməsi) və postmodern tənqidlər (Fukonun sevgini bir güc dinamikası kimi təhlili) hesab olunmur. Natamam və Avropa mərkəzli fəlsəfədir.
5. yaxşı şeydi, vaxtı zadı da yoxdu, hər zaman yaxşıdı. amma deməklə olmur ki, tələbəlik dövründə yaşadığım şeyləri indi yaşaya bilmirəm, karyera, pul hamının axrına çıxır.
24. başlıqdakı entryləri oxuyuram.. valla nə deyime.. həmişə romanticni filmlərdə, ya da məsələn qəhrəmanın sevgilisinə görə ağlasığmaz bişey elədiyini görəndə belə durub qallamda həqiqətən eşq deyilən şey var.. yəni həqiqətən çox maraqlı gəlir o dərəcə sevmək. bilmirəm yalan kimi gəlib həmişə eşq temaları çox klişe oldu indi bunu deməyimdə bilirəm amma izah eləyə bilmirəm otistikəm. Yəni indiyə qədər həmişə sevilmişəm deyə sevməyə çalışmışam,bacarmamışam .heç bu insan mənim ağzıma sıçsın amma yenədə bı üzünü görüm hissi yaratmıyıb heçnə. ona görə yuxarıdakı yazarları çox qısqanıram, çoxunun sonu pis bitib ya da sonu gəlmiyib hələ kim bilir amma elə hisslər keçirtmələri ümumiyyətlə başlı başına birini sevməyi bacarmaq bunlar çox dəyərli şeylərdir. Onsuz bu həyatda sevgidən daha önəmli nə varki vacib deyil yar olsun
ümid elləm hami yarına qovuşar, heyatdı zaur
17. Bəlkədə keçmiş zamanlarda var idi bu duyğu, lakin indiki dövrdə maddiyyat hər duyğudan önəmli və öncə gəlir. Dünyadakı ən qarşılıqsız sevgi bir ananın övladına qarşı olan tərəddüdsüz olan sevgidir, çünki istəyir lap 50 yaşımızda olaq heç zaman analarımızın bizə olan sevgisi azalmır və dəyişmir.
)