1. şərqin bəlasıdır. həyata 10:0 geridə başlamaqdır.
daima sakitçilik axtarışında olmaqdır. heç vaxt xoşbəxt olmamaqdır. yüksək səslə danışmaq vərdişi qazanmaqdır.
heç vaxt əsəblərini özün idarə edə bilmirsən. həmişə içində insanlara qarşı gizli də olsa nifrət olur. həyat sənə 2 qat çətin gəlir. çünki həm ailənin səndə qoyduğu yaraları unutmalısan, həm də yeni həyat üçün əlləşməlisən, ağ günə çıxmalısan.
kimə inanacağını bilmirsən. bəzən ana və ata bir qırağa, bu davalarda nənə və baba da iştirak edir. hərəsi səni digərinə qarşı doldurur. nəticə olaraq kimə inanacağın barəsində qərarsız qalırsan və hamsına qarşı içində qəzəb(nifrət də ola bilər) yaranır.
boşanmaqlarını ya da ən azından birinin ölməyini gizlidən gizliyə arzuluyursan.
sözünü daim kəsirlər. sənə danışmaq imkanı tanımırlar. bir az onların fikrinə tərs bir şey deyən kimi səni cəzalandırırlar, ya da təhqir edirlər.
söyüşlərdən bezirsən. səs küydən boğaza yığılmısan.
güvənə bilmirsən. həvəslərini, hisslərini zəncirləyirlər sanki.
gələcəkdə ailə qurmaq barədə düşünməkdən belə qorxursan. bir gün istəmədən də olsa onlardan birinə çevriləcəyindən qorxursan.
evdə yan yana otursanız belə sanki aranızda dərin uçurum olur. sevə bilmirsiniz heç birini.
psixologiyanız da, əsəbləriniz də pozulur. bəzən hətta xəstəliklərə yol açır.
insanlarla da düzgün münasibət qura bilmirsən, tez özündən çıxırsan, səni anlamırlar, sən də anlatmaq istəmədiyindən səni kobud biri kimi tanıyırlar.
amma empatiya qura bilirsən. özün hər cür əsəb krizi keçirib, çarəsiz olduğub anların təcrübəsini yaxşı bildiyin üçün yaxşı məsləhətçi olursan. daim dərd dinləyib, şərik olmağa, məsləhət verməyə çalışırsan. və ən böyük sirdaşa çevrilə bilirsən, amma özünün yaşadıqları özündə qalır.
sırf çoxalmaq, nəsil artırmaq xatirinə qurulan və məcburi davam edən evliliklərdə bu hallar müşahidə olunur. yaxşı olar ki, bu tiplər heç vaxt evlənməsin və yeni manyaklar böyütməsinlər.
28. adi mübahisədən belə qorxacaq hala gəlməkdir.
düzdür, böyüdükcə ailədaxili münaqişələrə birbaşa təsir göstərə və azalda bilirsən, amma məsələ bu deyil. avtobusda 2 nəfər pəncərə üstündə didişəndə ürəyin əsir. qorxursan ki birdən məsələ ciddiləşər. əlbəyaxa olarlar, qışqırıb-bağırarlar. bilirsən sənə heç bir aidiyyəti yoxdur, ancaq qorxun, həmin mübahisənin sənin yadına salacaq, xatırlamağa və hiss etməyə təşviq edəcəyi şeylərdir.
qonşuda kimsə savaşır, mən evdə oturub az qala əsməcəyə düşürəm, elə bilirəm bu saat yenə qablar yerə çırpılıb sınacaq, kimsə yumruğunu qapının şüşəsinə vurub qolunu kəsik-kəsik edəcək, ya qonşular polis çağıracaq. hələ dava sonrası araya çökən ağır sükutu da hiss edirəm. sadəcə dəhşətdir.
nə qədər cürbəcür terapiyalardan keçirsən keç, seanslara girirsən gir, dərman atırsan at, uşaqlıq travmaları, özü də bu cüründən olanlar, doğrudan da çox çətin keçir. biz iz həmişə qalır oralarda və münbit şərait görən kimi yarasaya dönüb yapışır sinənə, beyninə, ruhuna. bu hissə yarasa deyirəm, özü də yepyekə qara yarasa. başqa cür təsvir edə bilmirəm hələ.
müsbət cəhəti də var amma. pisini dedik, yaxşısını da deyək. yaranacaq dava-qırğına qarşı zəifliyin var deyə, həm qabaqcadan problemin olmaması üçün düşünürsən, çətinliyə az düşürsən, həm də problem yaranmışsa, onu həll etmə bacarığın, analitik düşünmə qabiliyyətin artır. vakansiyalara baxanda tələblərin arasında "analitik düşüncə" görən kimi gülürsən ki, yesss, neçə illik təcrübəm var ahahags. başqa müsbət tərəfi yoxdur. buna da şükür, nə deyək.
O qədər xoş anlarınız olmayıb, gününüz ancaq dava-qırğın, pis sözlərlə keçib ki, içində bir yerdə hamısına nifrət bəsləyirsən. Yeri-vədəsi gələndə etdiyin, yaxud etmədiyin hərəkətlərindən başa düşürsən ki, sən onları sevmirsən. Sənə lazım da deyillər. Hətta ayrı qalıb vaxtaşırı görsən daha yaxşı olar.
Evdə hamımız xəstəyik, bir az babatı mənəm. 1 qram vecimə deyillər. Evdə ən yaxın gördüyüm adam ən azından bəzi düşüncələrimiz ortaqdır deyə bacımdı, o da su istəyəndə ölə-ölə verirəm. istəyirəm deyim ki, dur özün götür. 40 dərəcə qızdırma ilə yanırdı, özü durub özünə soyuq su hazırlayıb alnına qoydu. Heç içimdən keçmədi deyim ki, ver mən edim.
Gəlmir. Heç birinı yaxşılıq etmək içimdən gəlmir. Əvvəl çox yaxın olub sonra aran dəyən dostun olur e, barışsan da əvvəlki kimi yaxın olmursuz. Ev əhli ilə münasibətim o formadadır aşağı-yuxarı. Mənə yaxşı təsir etmirlər, məcburiyyətdən danışıram, ya danışmıram.
Arada anama belə acımasızlıq edə bilirəm. Yaxşı rəftar bəsləmirəm xırda şeylərdə.
Niyə onlara yaxşı davranış sərgiləyim axı? Nələrinə? Hansı xüsusiyyətlərinə görə? Ailə, qan bağı-zad temaların önəmsəmirəm. Artıq boş şeydir mənim üçün.
Çox istəmirəm? Əlbəttə istəyirəm. Amma normal ailə münasibəti olan fərdlər arasındakı çox istəməkdən deyil bu. Doğulandan bəri hər gün gördüyün, hər şeyini bildiyin adamlara göstərdiyin "istilik" və öyrəşilmədir.
Bayaq bacımla yol gedirik, karopkada pişik balaları görüb cumdum sığallamağa. Sonra dedi ki, incimə, amma mənə səmimi gəlmirsən. Niyəsin soruşanda qayıtdı ki, dünən qızdırmadan yanan mənə göstərdiyin rəftardan sonra pişiklərə olan sevgin mənə düzgün gəlmir.
Oturub izah eləmədim ki, onlar daha doğmadı, vallah. Onları sığallamaq üçün sinov gedirəm. Sənə nəsə edəndə canım çıxır. O qədər iyrəndirmisiz ki özünüzdən.
Niyə belə olduqlarını bilmirəm? Bilirəm. Başa da düşürəm, hiss də edirəm. Amma artıq maraqlı deyil. Heç kimi çəkə bilmirəm. Heç kimin toksik ürəkbulandırıcı axmaq fikirlərin götürmürəm. Deyirəm mən sənlə danışmayacam, sən də danışma. Ancaq zəruri hallarda: filan şey hardadı? Evə gələndə nə alım-filan.
istəyirəm onlara olan nifrət, kin-küdurətimi harasa töküm, canım qurtulsun, belə yaşamaq sıxır. Amma hara? Necə? Zibil deyil ki, yığıb aparıb yandırasan. Mənim olan hisslərdir. Məni formalaşıran, məni düzəldən.
Məni ailəmdən ən çox çimsindirən şey, nələrisə düzəltməyə çalışdığım halda içinə pox qoymalarıdı. Dəfələrlə olub. Lap çox. Ha istəyirəm yaxşı münasibətimiz olsun, ha istəyirəm aramız düzəlsin az da olsa, görürəm yox, olmur. Məcbur olmur. Alınmır. Hətta daha pisə gedir. Bir-birini daha çox tanıdıqca hər şey daha da çökür. Hər şey geriləyir. inkişaf etmək əvəzinə.
Ona görə də əlimi üzmüşəm. Əvvəlki kimi isti münasibət cəhdlərim yoxdu. Soyuq sakit münasibət bəsimdi. Təki hər zibilin üstündə dava çıxardlb əsəblərimi və günümü korlamasınlar. Məni o auraya, o xarabalığın içinə salmasınlar. icazə versinlər günün sonu evə gəlib heç nə olmadan səssiz-səmirsiz yata bilim. Öz yüküm özümə bəsdi, bir də onların dırıltısını qaldırmaq çilədən çıxardır.
O pişik söhbətindən sonra da özümü sorğuladım neçə saat, doğrudan da pis insanammı deyə. Hələ dəqiq nəticəyə gəlməmişəm.
8. Bir çoxu bunun səbəbini bir birini sevmədən, tanımadan, məsləhət üzərinə qurulmuş ailələrdə görür. Əlbəttə ki, doğrudur bu da. Ancaq hər zaman bir birini sevməklə də məsələ həll olunmur. bəzən elə olur sevmədən evlənir kimsə ancaq oxşar şeylər istəyirlər deyə daha xoşbəxt olurlar, bəzən əksi olur.
Anam və atam sevərək evləniblər, uzun müddət də sevgili də olublar. Bəs o qədər vaxta bir birlərinin qüsurunu görmürmüşlər? Görürmüşlər ,əlbəttə, ancaq sevginin gözü kor olur misalı. Evləndikdən sonra, artıq sevgi bağlılıqla əvəz olunandan sonra, birlikdə yaşananlar fikir ayrılıqlarını bariz şəkildə önə sərdikdə, münaqişələr qopmağa başlayıb. Və bu uzun müddət də davam etdi. Arada çox şey yaşandı.
Düşünürəm, uşaq olanda hər zaman bir tərəfi günahlandırardım. Ancaq indi görürəm ki, hər iki tərəf özünə görə haqlıdır. Ayrılıqda baxanda da hər ikisi də yaxşı insandır. Ən azından müsbət keyfiyyətləri üstünlük təşkil edir.
Azərbaycanda iki gəncin ailə qurması üçün biçilmiş o standartlar da hər ikisində olub deyə heç kəs onların birlikdəliyinə qarşı çıxmayıb. Bir birlərini də seviblər, tanıyıblar, bax elə burada deyərlər nəyiniz çatmır axı?
Mən deyim, həyata ortaq baxış. Həyat yoldaşı seçəndə bəlkə də ilk baxılmalı olan budur. Həyata eyni yerdən baxmaq lazımdır. həyata qarşı olan ümidlər bənzər olmalıdır. Uyğun olmalıdır. Bir addımlayacağınız yolda biriniz sağa digəriniz sola dönmək istəyəndə belə mübarizələr çıxır ortaya. Bu zaman da ya ayrı yollardan getməli olursan, ya da bir tərəf gözünü yumub digərinin əlindən tutub gedir. Ancaq xoşbəxt olmur. Öz istədiyi yolla gedən də xoşbəxt olmur.
Düzü bu mövzuda yazmaq da, düşünmək də, xatırlamaq da yorur. Sadəcə Bu və oxşar başlıqdakı entrylərə baxanda çoxu sevgisizliklə bağlamışdı deyə öz müşahidələrimi bölüşmək istədim.
12. Yazılan entryləri oxuduqca tək olmadığımı gördüyüm başlıq... Bizi bu cəmiyyətdə dünyaya gəlməyə peşman edənlər utansın. Bunu oxuyan və eyni durumda olan insanlara sözüm, tək çözümün təhsil olmasıdı. Çalışın, çabalayın, təhsil alın və çıxın gedin ölkədən.
22. daim ailə üzvünün intihar edəcəyi qorxusuyla yaşamaqdır. hər davadan sonra evdən çıxıb gedir. zəng edirsən, cavab vermir. mesaj yazırsan, oxumur. ağlından hər şey keçir. "bu dəfə keçən dəfəkindən fərqli olaraq qayıtmaya bilər, özünə nəsə edə bilər" stresiylə dəqiqələrini keçirirsən. bir az keçir, qayıdır. növbəti dəfə yenə eyni şey baş verir, yenə eyni stresi yaşayırsan. Və bu illərlə belə davam edir. bu cəhənnəmdən qurtulmağın, hər şeyi düzəltməyin yolu isə yoxdur. varsa da, bunu bacaracaq gücdə deyilik.
7 illik sözlük tarixçəmdə ilk dəfədir deyəsən bu cür kədərli bir şey yazıram. qəribədir..
24. Dünən axşam saatlarında, hava qararmış vaxtda, bir marketin qabağında berg içirdim. 30-lu yaşların əvvəlində olan bir kişi qızının əlindən tutaraq qabağımdan keçib "fikir vermə anana cındırdı o" dedi. Qız dediyimdə burda diz boyda balaca uşaqdı. Arxalarında da qızın anası ağlayaraq qucağında bir oğlan uşağı ilə (öz oğlu olar çox güman) gəlirdi.
Mənə təəccüblü gəlmədi bu gördüklərim. Bilirsiz niyə, tanış mənzərəydi çünki bu.
Bunu çöldə uşağın, o biri insanların qarşısında deyən adam evdə nələr eləməz deyə fikirləşdim. indi hekayənin valideynlərin nəzərində olan digər yüzü sikimədə deyil nədi. çox güman o uşaqlar travmalarla böyüyüb əsəbi olacaqlar. səbəb nə olursa olsun övladın yanında davamlı dava edən, ancaq özünü fikirləşən eqoistin biri olmuyun.
31. 2 nəfərin məcburiyyət qarşısında qalıb sevgidən çox uzaq rəsmi bir əlaqəyə girdiyi azərbaycan "ailələrində" normal olaraq qarşılanan amma əslində normallıqdan çox uzaq, məruz qalan insana travma yaşada biləcək hadisədir. gözünü açandan bəri valideynlərinin davasını görüb, gecə qorxudan "görəsən sakitləşdilər", "bir-birlərinə xətər yetirməzlər ki?" deyə gözünə yuxu getmədiyi günlər olubsa böyük ehtimalla filmlərdə belə eşitdiyin qıy-qışır səslərində tədirgin olursan. birdən gələn zəif çıtırtı səsi belə ürəyinin ağzına gəlməsinə səbəb ola bilir. bununla bərabər əsəb, həyəcan təşviş pozuntusu, npd və geri qalanını unutduğum problemlərlə üz-üzə qalırsan.
deyirəm də, prezervatiflər pulsuz paylanmalıdır mənə qulaq asan yoxdu
11. Gözümü acandan dava eden ailede böyümüşəm. Bu gun 32 yasim var hele de dava var.
15 yasima qeder dava edirdi ata ana sonra ata islemeye kendden Bakiya getdi. iki qiz ana ile tek qalirdiq. Ata bayramlarda gelirdi kende onda da mutleq dava olurdu.
Ele bayram olmayib bizim evde dava olmasin. Bu gun evliyem iki usagim var amma hele de bayramlardan nifret edirem. Yolkani usaqlara gore qururam amma ozume qram sevinc vermir.
Ata her şeye qarisan standart Azərbaycan kişisi ana zeif qadin.
Sevmemis evlendim cunki ozume qalsa hec evlenmezdim yeqin. 32 yasim var amma bir defe de aşiq olmamisam. Menden olsa qadinlardan ibaret dunyani secerdim. Kisi hegamonlugu gormekden ureyim bulanir. Usaqlarim travmali olmasin deye sakitcilik yaradiram ve onlari standart kisi kimi yox qayğıkeş boyudurem. Hemise deyirem qizlara kobudluq etmeyin, kömək edin ve s. Evde onlara yemek bisirdirem, otaqlarini temizledirem, süfrə acdiriram ki bu onlara adi gelsin. Daha sabahi yoldaslarina ayaq yudurdan kisiciklerden olmasinlar.
Dava eden ailede boyumeyin fesadlari olene kimi gedecek.
Guvenmirsen hec kime, sevmirsen, arada eseb olanda ozunu sakitlesdirmekde cetinlik cekirsen ve s.
Uygun insanla evlenmek lazimdir sevmek yox.
32. Davamlı mübahisə, dava edilən ailədə böyümək insana ömürlük bir çox problemlər verə bilir, həm psixoloji həm də fiziki. insanların bədbəxt olmasında ən çox pay ailəsinindir əslində. Çox təəsüf ki, ailənin açdığı yaralar heç vaxt sağalmır.
7. Bədbəxtçilikdir. insanın həm özünə, həm də bir tərəfdən valideyinlərinə də yazığı gəldiyi situasiyadır. Elə evdə yaşayan hər kəs ayrı bədbəxt olur bu həyatda. Nə uşaq uşaqlığını, yeniyetməliyini, hətta bəlkə də gəncliyini yaşaya bilmir, nə də valiedynləri həyatını. Amma nə olursa olsun, heç kim bu vəziyyətdən razı olmasa da, dəyişən heç nə olmur. Valideynlər boşanmır. Davalar, söyüşlər davam edir. insan xoşbəxt olanda belə bunun daimi olmayacağını anlayır bir yerdən sonra, evinə getmək istəmir. Bəlkə də bütün bunların, hədər olan həyatların səbəbinin mənasız adət-ənənə, bir-birini tanımayan 2 şəxsin evləndirilməsi olması isə daha da kədərlidir.
4. sonra da deyirlər niyə evlənmirsən? soruşan lazımdır ki, siz nə vaxt mənə evliliyin yaxşı bir şey olduğunu göstərdiniz ki, indi mənə də məsləhət görürsünüz?
13. Vaxtından tez böyümək, yarımçıq yaşanan uşaqlıq, özünə və hər kəsə nifrətlə keçən yeniyetməlik, özgüvənsiz davam edən gənclik, və bünövrəsi çalxantılı yetkinlik. Özündə qüsur bildiyin bir çox cəhəti belə analiz etdikdə kökündə duran travmaların olduğunu dərk edirsən. Psixologiyaya önəm verilməyən bizimki kimi toplumlarda "uşaqdı, heç nəyi anlamır" kimi gülünc fikirlər olsa da, uşaqlar yanlarında keçən ən adi söhbəti belə unutmur. Yaş artdıqca vecsizləşirsən, çox şey adiləşir. Amma azyaşlının eşitdiyi hər acı söz şüuraltına işlənir.
19. insanın xarakteri və mənliyinin oturmamasına, düzgün inkişaf etməməsinə gətirib çıxarır. Bu tip ailədə böyüyənlərin depresif, içəqapanıq, asosial, panik atakalı, obsesif və digər bir sıra psixoloji problemləri olur. Bu da həmin şəxsin cəmiyyətdə normal bir yerə tutuna bilməməsi və tutduğu mövqedə də qərar qıla bilməməsinə gətirib çıxarır. Bu tip problemli ailədə böyüyənlər də problemin içində olurlar həmişə. Adətən narkotik, içki və digər bir sıra bihuşedici maddələrin istifadəsinə, qaydalara riayət etməməyə və hətta cinayət törətməyə meylli olurlar. Nəticədə həmin ailənin içində özündən başqasını nəzərə almayan gönüqalınların poxuna düşürlər böyüyəndə bu tip ailədə böyümüş adamlar. Heç vaxt da normal uğur qazana bilmirlər. Həmişə ciddi əskikliyini çəkirlər bir şeylərin.
20. Vaxtı gəldikdə sikdirib çıxacağım qərarını verməyimə yardım edən hadisədir. Belə baxıram, 1 aydır heç birinin üzünü görmürəm və darıxmıram. Mənim belə ağzıma almadığım söyüşləri mənə söyüb sonra heç nə olmamış kimi yeməyə çağırmalarından diksinirəm. Ona görə də tərəflərdən mütləq biri rəddolub getməlidir, çürütməyə həyatım yoxdur -*
26. Ömür boyu içində bir boşluğun qalacağını bilmək. Sonradan evdə münasibət nə qədər düzəlirsə, düzəsin, nə qədər yaxşı yaşayırsınız, yaşayın, o hiss sizinlə olacaq. Başqalarının sizi sevdiyinə şübhə etmək, ümumən sizin özünüzün kimisə sevə bildiyinizə şübhə etmək, eşşək boyda da olsanız, başqası dalaşanda gözünüzün dolması, səslər, xüsusən də dava, yüksək səslərə qarşı həssas olmaq, o səslərin sizi həyəcanlandırması da bura aiddir. Hələ çujoy paxmel davanın hirsi sizdən çıxılıbsa da, sizə çığırmaq,üstə çıxmaq istəyən olanda içinizi hikkə və qəzəb basacaq. Çünki sizi əzmişdilər, amma siz reaksiya verə bilməmişdiniz. 20-li yaşlarınızda 40-50-li yaşlarda olan birinin emosional yorğunluğu üstünüzdə olacaq. Bunu uşaqlarınıza etməyin. Uşaqlar siz sözlü dava etməsəniz belə bədən dilinizdən məsələni anlayır.
14. Özümü tanıyandan gördüyüm ancaq bitmək bilməyən dava-dalaş və ailə çəkişmələridi. Və bunun ən pis tərəfi ikinci dərəcəli ailə üzvlərinin baş rol oynamasıdır. Bunların ən qızğın vaxtı sizin yeniyetmə çağınıza düşdüsə elə onda sizin xarakterinizə təsir edir və siz həyatı o cür dərk etməyə başlayırsız. Heç umutmaram anam həmin vaxtlarda xərçəngdən əziyyət çəkdi neçə il. Bu hadisələrin hamısı 2016 uniyə hazırlaşan vaxtlarma təsadüf etmişdi. indi bunları yazdıqca qeyri-ixtiyari əsirəm və bunu heçcür saxlaya bilmirəm. Bu çox uzun və zəhərli mövzudur ancaq ağzını bağlı saxlayasan ki daha çox yayılmasın ona görə burda bitrib sadəcə nəticələrini yazmaq istədim.
Umimiyyətlə, belə hadisələr ya səni soyuqqanlı, narsist edir ya da səni dərd, probləm toplusuna çevirir. ikinci halda olan insanlar daha sonra narsistə də çevrilə bilər.
Belə uşaqlıq və gənclik travmaları insanda ADHD, PTSD və imposter sindromuna səbəb olur. Bu başlıqdaki entryləri oxuyub və hər birisinin ağrısını hiss etməyimə səbəb bu psixoliji şiddətin gətirdiyi empati duyğusudur. içdən zəngin çöldən ölü adamlarıq. Gün boyunca deyib-gülüb gecə min dəfə ölən adamlarıq. Hər şeyi çürüdənə qədər düşünən də bizik, həyatı yaşamaq yerinə ehtimalları düşünüb yaşamağa vaxt tapmayan da bizik. Birilərinə ehtiyacımız olduğunu düşünüb amma yenə də təkliyi sevən də bizik. Güvən problemi olduğu üçün şəxsi münasibətlərində uğursuz olan, sənə qarşı ən kiçik səhv və sözü belə bəzən "personal attack" kimi qəbul edən də sənsən.
Heçkim heçkimi başa düşmək istəmir sadəcə özü danışmaq üçün sənin ağzını güdür ki sözünü bitirəsən.. Artıq bir yerdən sonra başa düşülmək belə istəmirsən. Ümumiyyətlə ətrafından nə bir şey umursan nə də ki arzu edirsən.
Amma bunlara baxmayaraq sizə dəstək olan dostlarınız varsa deməli hələ də ümid var.
23. Illər ərzində valideynlərdən birinə dərin nifrət etməyə başlayamağın böyük təməlini hazırlayan vəziyyətdir, yaşayanlar bilir bu vəziyyəti.(bax: atadan nifrət etmək)
6. Sanki daim səni məhv etməyə çalışan lənət kimidir. tez-tez "kaşki dünyaya gəlməyədim" deməyivin səbəbi və mənə görə insanda digər insanlara qarşı nifrət toxumunu cücərdən meyar. Ümumiyyətlə, məncə qatillər,oğrular,soyğunçular və s. kimi insanların peydə olmasında pis cəmiyyət və ən əsası pis ailə dayanır.
)