11. Əvvəla wikipedia və vikipediya,vikipedi və s türevlərini ayırd etmək lazımdır bu bir. Kontentin keyfiyyəti, etibarlılığı onu formalaşdıran insanların dəqiqliyi ilə düz mütənasibdir, yəni vikipediyada azərbaycan dilində novikov hipotezi səhifəsini yaradan adam bu sahədə bilirkişi deyilsə və nə yazdığından özünün də xəbəri yoxdursa əlbəttə ki kontent etibarsız olacaq. Çünki ya istinadlar etibarsızdır ya da yazan şəxs nə oxuduğunu anlamayıb,çuvallayıb.
wikipediada isə hansı ki ingilis dilində yazılar yazılır; kontenti formalaşdıran şəxs əksər hallarda bilirkişi olur. Məsələn, novikov conjecture yazısını edit edənlərin tarixçəsinə baxsaq ranicki adını görəcəyik, ee adam məşhur topoloqdur, verdiyi istinadlar da düzgün seçilib,istinadlardan oxuduğu şeyi də düzgün anlayıb və yazıb.
Qısacası wikipedia vikipediya ya da vikipedi kimi yoldan ötənin nəsə yazdığı bir yer deyil, vikipedidə belə texniki mövzularda tonla saçmalıq var,istinada baxırsan ki istinad ok-dir amma adam ordan nə oxuduğunu anlamayıb,yazmaq xətrinə yazıb işte.
wikipedia məşhur riyaziyyatçı,elm adamlarının oturub edit etdikləri yerdir, ona görə də etibarlıdır demək olar nəinki vikipediya,vikipedi..
Qaldı ki elmi məqalələrdə istinad məsələsinə. Əzizlərim wikipedia nədir? Lan səhifəsində eşşək boyda yazıblar zatən: ensiklopediya
Ee vikipediyanın evlərimizdəki o kərpic boyda olan ensiklopediyalardan bir fərqi yoxdur ki. Evinizdəki ensiklopediyalarla digər elmi,texniki kitabların fərqini görə bilmirdinizmi indi də vikipediya və elmi məqalə zamanı istinad göstərilən məqalələrin,texniki ədəbiyyatın fərqini görə bilmirsiz?
Hər hansı təsadüfi mövzuda bir ensiklopediya götürsəz və vərəqləsəz (məs: riyaziyyat ensiklopediyası) mövzular haqda əlifba sırası ilə ümumi məlumatlar verildiyini görəcəksiz, ingilis buna big picture deyir, türklərin büyük resim dedikləri hani. Büyük resmi görmək üçün müxtəlif etibarlı mənbələrdən istifadə olunaraq və bilirkişi tərəfindən düzgün qavranılaraq yazılan yazılardır ensiklopediya ya da modern vikipediya səhifələri.
Elmi istinad göstərəndə isə peer-review məqalələr istinad göstərilir hansılar ki vikipediya səhifəsini yaradanda da onlardan qaynaq olaraq istifadə olunur. Yəni elmi məqalələrdə istinad əksər hallarda peer review jurnallara edilir.
Yəqin ki fərqi izah edə bildim. Qaldı ki mübahisələr zamanı qaynaq göstərməyə. Ingilis dilli wikipedia üstdə də dediyim kimi ciddi mənbələrə əsaslandığı halda big picture səbəbilə yaxşıca da qaynaq göstərilə bilər, elmi məqalələrdə isə dasein nikli yazarımızın dediyini tətbiq edə bilərsiZ.
9. Əgər esse və bənzəri yazılarınızda citation və qaynaqça olaraq wikipedia'nı göstərirsinizsə, bu sizin yazınızın etibarlılığına zədə vuracaqdır. Hərçənd bu heç də wikipedia'nın tamamilə etibarsız informasiya qaynağı olduğunu göstərmir. Yaxşı redaktə olunmuş səhifələrdə, müəyyən iddia daşıyan cümlələrin sonunda adətən [1], [2] şəklində mini linklər olur və onlar sizi həmin iddianı doğrulayan araşdırma/qaynağa yönləndirir. Siz də yazınızda wikipedia'nı cite eləmək əvəzinə həmin qaynağı cite edə bilərsiniz. Uzun sözün qısası, düzgün istifadə edildiyində wikipedia heç də etibarsız deyil.
17. Vaxtında azvikidə qeydiyyatdan keçdim. Keçməz olaydım amk. Yeni gələnlərin inkişaf etməsinə mane olurlarmış kimi hiss yaranır. Bunu sübut edə bilməzsiniz çünki oranın qaydaları öyrəşdiklərimiz kimi deyil. Yenilər üçün isə heç də asan iş olmur. Öncəliklə html kodlama öyrənməlisiz. Bilməsəniz java script də olur. Asanı html di. Daxil olduqdan sonra baxdım ki qayda qanun zad. Dedim tay tam mənlikdi. Qaydalara əməl edəndən sonra kimin səninlə nə işi Fikri ilə başladım. "Sikim süzün qaydalaruvzi blət" deyərək ayrıldım. Qaydalar var hətta əgər sənə haqsızlıq olubsa bunun üçün apelyasiya məhkəməsi belə yaradıblar. Mənə ilk haqsızlıq edildi və bloklandım. Müddət isə 1 həftə. Bu qaydalara zidd idi çünki yeni gələn yazıçı etdiyi ilk səhvdə ilk öncə xəbərdarlıq olunur sonra yenə səhv etsə bloklanır. Amma bilərəkdən . Mən 2 ay yarım orada oldum və artıq məqalələrimi yazmağa başladım 10-15 ədəd yazmışdım ki bir baxdım içinə edib 12 məqaləni siliblər. Mən də yazılı qaydalara istinad edərək mənbə göstərərək buları neprav çıxartdım və 5 məqaləmi geri ala bildim. Bu ikinci yaşadığım problem idi. 3-cü və son problemim səhvən hansısa moderatorun səhifəsini sildim. (Düzdü biraz böyük səhvdi) amma Vikidə silinən səhifələri rahatlıqla bir clicklə geri qaytarmaq mümkündür. Bu bir clicki etməyib 5 clicklə hansısa moder məni 7 gün blokladı. Amk kənar məqalələrdə rədaktə müharibəsi aparan petilər dura dura gəlib məni bloklayan moderin burdan ....
12. 1999-cu ildə nupedia ilə başlıyıb, 2001-ci ildə wikipedia adlandırılan, internet ensiklopediyası. Wikipediada istənilən heyvan, bitki, şəhər, ölkə haqqında bir çox dildə yazılmış məqalələr tapa bilərik.
5. axır ki adam balası kimi yenilik etmiş online müqəddəs ensikoledia. beta versiyasına daxil olaraq inkişaf etdirilməkdə olan versiyasını gör bilərsiniz. əsas yenilik müxtəlif üzvlərin özlərinə kolleksiya açıb oxunulası məqalələri paylaşmasıdır, və siz də onları izləyə bilirsiniz. əjdahadır. və beta olduğu üçün əjdaha yeniliklər də gələcək yəqin.
yalnız, normal viki hesabınızla daxil ola bilmirsiniz, yenisini açın.
6. azərbaycancasında yazarların şəxsi düçşüncələrindən şərhlər olduqda iyrəndirən ensiklopediyadır. xüsusən də, filmlər barədə elə əttökən fikirlər olur ki, qalırsan yana-yana. məncə, buna birdəfəlik qadağa qoyulmalıdır.
10. nə təsadüf ki, bu gün mən də eyni şeyi düşünmüşəm bu sayt haqqında. o da necə oldu. facebook'da tarixi bir mövzu ətrafında mübahisə var idi. biri Vikipediyanı ciddi bir mənbə kimi göstərib bunun arxasında dururdu. onda fikirləşdim ki, ola bilər, çox faydalı məlumatlar filan olsun, amma bu cür mübahisəli məsələlərdə rəsmi bir mənbə kimi göstərmək düzgün deyil. ən yaxşı halda demək olar ki, "mən vikipediyadan bu cür oxumuşam". ancaq bununla kifayətlənmək də olmaz. əsl araşdırmaçə adam daha etibarlı və nüfuzlu mənbələrdən oxuyub iddiasını təsdiqləyər.
19. Azərbaycan dilində olan versiyası göt-baş işləyən onlayn ensiklopediya. Məqalələrə baxırsan kişinin uşaqları bir cümləlik səhifə yazıblar, hələ utanmaz-utanmaz mənbə də qoyublar. Heç bacarmırsınız rus və ingilis dilində olanları tərcümə edib qoyun da ora, sizdən nə gedir ki?
4. süleymanın mülkü wikipedia-nın yanında qələt edir.
azərbaycanca məqalələrin sayı günbəgün artır. hələ ki, rus, ingilis və türkcə məlumatlar oxuyaraq maarifləndiyimiz bir əvəzedilməz külliyyatdır. inanıram ki, yaxın zamanda azərbaycanca da əlimiz çatan xeyli informasiya yer alacaq.
21. bu gün 20 illik yubileyini qeyd edən onlayn ensiklopediyadır.
soruşsalar, dünya yaranandan vikipediyanın orda olduğunu deyərdim. okay, mübaliğəlidir, ancaq deməyim odur ki, vikipediyasız bir dünya təsəvvür etmək mənim üçün çətindir. əslində vikipediyanı bu konteksdə internet sözü ilə də dəyişə bilərik.
halbuki bu gün vikipediya 20 yaşını qeyd edir. bu, informasiyaya bu qədər asan çıxışımızın tarixçəsini də göstərir bir mənada və həmçinin də 4 milyon illik təkamülümüzə nisbətdə necə kiçik bir rəqəmə tuş gəlməsini.
haradasa 20-30 il əvvələ qədər istədiyin məlumatı axtarıb tapmaq o qədər də asan deyildi. ən azı götünü qaldırıb kitab axtarmaq və sənə lazım olanı ordan araşdırıb tapmaq lazım idi. ancaq indi hamının əlində ağıllı cihazlar var və unitazda oturub da kvant mexanikasına aid istədiyiniz elmi məqaləni oxuya bilərsiz.
əlbəttə, bunun da müəyyən mənfi məqamları var. amma məncə, ətrafımızdakı informasiya mənbələrindən optimal şəkildə istifadə edə bilsək müsbət cəhətlərini daha çox görə bilərik.
nəysə, bir şey dəqiqdir ki, gələcəyə aparan yeganə yol elm, bilik və məlumatdır. vikipediya və sözlük kimi məcralar da bilgi paylaşımının təminatçısı və qoruyucusudur. ona görə də, mübarəksən deyirəm, vikipediya. şəninə badələr qaldıracam, smartfonumu kənara qoya bilsəm.
13. dünyanın ən nadir dillərində də versiyaları olan beynəlmiləl ensiklopediya. dil bilirsinizsə ingilis, rus, alman, ispan versiyalarından istifadə etmək daha əlverişlidir. çünki azsaylı xalqların versiyasında məqalələr yenilənmir və ya çox gec yenilənir. adətən məqalələr də mənbəsiz və oradan-buradan köçürmə məhsulu olur. və təbii ki, azwiki-dən hansısa araşdırmaya mənbə seçsəniz ani gülüş və qeyri-ciddi yanaşmaya məruz qala bilərsiniz.
16. necə bərbad şeydi bu belə. yəni normal markdown yaratmaq belə çətindi? insan istiyir nəsə bir düzəliş eləsin. girişirsən bir də baxırsan yarımsaatdı əlləşirsən heçnə düzəldə bilməmisən. düzəltmək qalsın qırağa başqasının yazdığını da silmisən. ctrl z zad eliyirsən aləm dəyir bir-birinə. wtf ?
22. Vikipediada kompüter brauzerində digər dildə oxumaq üçün sol alt hissədə dillər sıralanırdı əvvəl əlifbası ilə. Telefonda isə sağ üst hissədə idi və basıb uzun uzadı seçirdin. indi artıq brauzerdədə dili dəyişmək üçün telefon sistemi kimi yuxarda kiçik hissə ediblər. Bu hərəkətləri ilə Hər başlığı sürətli olaraq 3-4 dilə çevirib daha geniş araşdırıb-oxuyan məni üzmüşdür heç pratik-rahatlığı yoxdur.
)