9. Babamın babasıdır. Nickimi imzasından aldığım dahi şəxsiyyətdir. Ancaq ölümündən sonra kitabı çap etdirilən, hamının bəh-bəhlə tərifləməsinə baxmayaraq kitabın ilk nəşri üçün kifayət qədər ianə toplana bilməyən dahi, 11uşağından 8-ini sağ ikən itirməsinə baxmayaraq mizahdan, alovlu satiradan son nəfəsədək əl çəkməyən şəxsiyyət.
Dəfələrlə maddi vəsait yığılmağı üçün elan verilməsinə baxmayaraq dövrün milyonçularının 1-2günlük gəlirini keçməyəcək vəsait güc-bəla ilə oxuculardan və heç də varlı sayılmayan insanlardan toplanmışdır. Bu hadisə dövrün milyonçuları ilə bağlı bu nəticəyə gəlməyimdə kömək etmişdir. indi fəxrlə adları çəkilən bu milyonçular bəlkə də indiki dövrün oliqarxlarından heç də geri qalmamışdırlar. Maarifləndirmə işləri ilə bağlı bu kimi layihələrdə qəpiklərindən keçməyən bu insanları Cəlil Məmmədquluzadə və Həsən bəy zərdabi kimi maarifçi insanlar yaxşıca tənqid etmişdilər. Zərdabinin erməni işçi Mıkırtıçla bağlı yazısından bunu görə bilərik. Sabir bizim əvvəllər kişilik, insanlıq filan var idi nağılları danışan insanlara qapaq qoymuş insandır.
Sabirin böyük övladı Məşədi Səkinə xanım 1975-ci ilə qədər yaşamışdır. Anamın tələbəlik illərində birbaş Səkinə nənədən eşidib bizə danışdıqlarını öz sözlərimlə yazıram. Sabiri kasıb həyat yaşamış kimi göstərmək sovetin siyasəti idi. Bu ondan sonrakı quruluşda da öz əksini tapır. Yeni bir quruluş gəlirsə əvvəlki hökümətlərin dövrünü pis göstərməlidir. Sabir çox gənc yaşda, səhv etmirəmsə 20 yaşda şərqi səyahət etməyə çıxır. Bir neçə ölkə vilayət gəzdikdən sonra atasının xəstələnmə xəbərinə görə 2il səyahət etdikdən sonra geri qayıdır. Gəncliyi, hətta ölümünə yaxın dövrlərədək imkanı orta olmuşdur. Sabun bişirməyə isə hobbi xarakteri ilə başlamışdır. Kişi iştapmırsan e filan deyənlərə də millətin içini təmizləyə bilmirəm. Bari çölünü təmizləməyə kömək edim cavabını vermişdir. Sabirin qızının gümüş və bürünc pullarla bəzədilmiş kəmərini bir neçə il əvvəl dayımla muzeyə verdik.
Sabir çox az danışmışdır. Daim olduğu əsasən də ilk daxil olduğu yığıncaqlarda uzun bir müddət sakit dayanıb sonda bir qapaq qoyub gedərmiş. Sabir dövrünün çox çox irəlisində bir şair idi. Şeirlərində bulvarda madmazel tutan hacılarından tutmuş geylərinə, cahil dindarlarından tutmuş hiyləgər alverçilərinə, rüşvətxorlarına və dövrümüzdə də şəkil dəyişdirib var olan təməl problemlərin hər birinə rast gələ bilərsiniz. Dövrünün önündə olmağını səhv etmirəmsə Abbas Zamanovun yazdığı bir xatirədən anlaya bilərik. 1930-larda Sabirin şeirləri bir qəzetdə çap olunur. Nəşriyyata sovet aşiqləri tərəfindən 100-dən çox məktub gəlir ki, bu şair repressiya edilməlidir. 1911-də 49yaşında vəfat etmiş, SSRi görməmiş bir şair 20-30il sonrakı sovetin belə damarına toxunub.
Əlinizdə, evinizdə olan o "Hophopnamə" ruslarla bağlı misralar dəyişdirilib çıxarılsa belə, bütün ixtisarlara baxmayaraq çox dəyərlidir, böyük insanların səyləri nəticəsində ortaya çıxarılmışdır.
Sabir bağındakı heykəl isə əvvəllər ayaq üstə olmuşdur. Sabirin oturdulma səbəblərini isə bilmirəm.
Son olaraq bir neçə il əvvəl işBankası nəşriyyatı "Hasan Ali Yücel Dünya Klassikləri" silsiləsində tədricən Türkiyə türkcəsinə tərcümə edilmiş ixtisarlı "Hophopnamə" nəşr etdirmişdir. 10liradır. Türkiyəli dostlarınıza hədiyyə edə bilərsiniz.
Yaradıcılığı ilə bu linkdəki siyahıdan seçib, yükləyib pdf formatda tanış ola bilərsiz:
Azərbaycan ədəbiyyat tarixində obyektiv olmaq üçün bir çox araşdırmalar aparmağıma baxmayaraq heç bir yalnış addımını, fikrini tapa bilmədiyim yeganə insan və fəxr etdiyim nadir şəxsiyyətlərdəndir.
24. inqilabi-satirik şeirin banisi, 20-ci əsrdə yazmış olduğu satiralarının əksəriyyətinin günümüzlə səsləşdiyi əjdaha şəxsiyyət.
1862-ci ildə şamaxıda doğulub, dövr ənənəsinə sadiq qalaraq, ilk təhsilini mollaxanada almış, 1874-cü ildə şamaxıdakı ruhani məktəbində - Seyid əzim Şirvaninin dərs dediyi yeni üsullu quberniya məktəbində təhsilini davam etdirmişdir. Sabir 1883-cü iləcən burada oxumuş, həmin dövrlərdə seyid əzim şirvani sabirin təhsili ilə yaxından maraqlanmış, sabir burada təhsil alarkən ərəb, fars dillərini öyrənmiş, klassik ədəbiyyata maraq göstərmiş, qəzəl və həcv yazmağa başlamışdır. Sabirin ilk şeirlərindən birini Şirvani olduqca bəyənib, nizaminin xəmsəsini ona hədiyyə etmişdir. 1884-1886-cı illər ərzində Sabir orta asiyaya və irana səyahət etmişdir, şamaxıya qayıtdıqdan həmən sonra yaxın qohumu billurnisə ilə evlənmişdir, təəssüf ki, 1902-ci il şamaxı zəlzələsində şairin evi dağılmış, ailə üzvləri xəsarət almışdır. Sabirin istər sabun bişirib satmaq, istər iş axtarmaq üçün bakıya dəfələrlə gəlməsi necə keşməkeşli çətin bir həyatı olduğunun bariz nümunəsidir.
Şair 1910-cu ilin sonlarından qaraciyər xəstəliyindən əziyyət çəkməyə başlayır, həkimlərin təklif etdiyi əməliyyat olmaq fikrindən imtina edir, 1911-ci ilin fevralından mart ayının sonlarına kimi Cəlil Məmmədquluzadənin səyi ilə tiflisdə müalicə almış, lakin xəstəliyi o qədər irəliləmişdi ki, müalicə ona fayda verməmişdir. Ömrünün son günlərinin birində deyib: istərəm ölməyi mən, leyk qaçar məndən əcəl,
Gör nə bədbəxtəm, əcəldən də gərək naz çəkəm!
Sabir 12 iyul 1911-ci ildə şamaxıda vəfat etmişdir. Məzarı şamaxı ərazisində yerləşən yeddi guşə türbələr kompleksindədir.
Həyatına dair yoxsulluqdan sonra ən çox təəssüfləndiyim şey Cəlil Məmmədquluzadə, firidun bəy köçərli kimi şəxslərlə məktublaşmasından sonra şairin həyat və yaradıcılığı haqqında xüsusi əhəmiyyətə malik bu məktubların əksəriyyətinin itib-batmasıdır, yalnız bir qismi abbas səhhət tərəfindən hophopnaməyə daxil edilmişdir.
Yaradıcılığına keçsək, həm lirik, həm satirik üslubda yazmışdır. Həyatının böyük bir qismi klassik üslubda, yəni qəzəl və qəsidə kimi lirik şeirlər yazmaqla keçmişdir, yazdığı üslubdakı mövzu, məzmun məhdudiyyəti, yəni eşq-məhəbbət mövzusu onu həvəsdən salmışdır. lirikasında eşq-məhəbbət mövzusundan savayı uşaq şeirlərinə, ictimai-siyasi şeirlərinə də rast gəlmək olar. *
bu hissəni editləmək lazımdır
Satiraya keçid etməsi isə 20-ci əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Birinci rus inqilabı zamanı Azərbaycanda da yayılan kütləvi hərəkat, özbaşınalığa əsaslanan idarə üsuluna qəzəbin açıq ifadəsi imkanı sabir üçün inqilabi ilham qaynağına çevrilir. Sual- cavab, qırmanc, satirik marş, taziyanə kimi janrlardan savayı "Satirik monoloq" anlayışını, yəni tipi öz dili ilə danışdırıb, ifşa etmək üsulunu da azərbaycan ədəbiyyatına mirzə ələkbər sabir gətirmişdir. Cəhalət, mövhumat, mədəni gerilik, ictimai-siyasi çətinliklər, qadın azadlığı satiralarının əsas mövzusu olmuşdur.
Ən böyük dərdlərindən biri də millətin öz çatışmazlıqlarından qurtulması olmuşdur, o dövrün bütün ziyalıları kimi avropaya ümidlə baxıb, məşhur taziyanəsində bu barədə yazır: Dindirir əsr bizi, dinməyiriz,
Açılan toplara diksinməyiriz.
Əcnəbi seyrə balonlarla çıxır,
Biz hələ aftomobil minməyiriz..
"Ayılma", "bizə nə", "əkinçi", "mən belə əsrarı qana bilmirəm", "bir cibimdə əskinasım, bir cibimdə ağ mənat", "canın çıxsın", "qoyma, gəldi" kimi oxunası satiralar müəllifidir. Açığı, bu yaxınlarda bitirmişəm hophopnamə kitabını, şeir sevməyən biri olaraq, qətiyyən sıxıldığım bir məqam olmadı, əksər şeirini "woaaaah, necə uzaqgörən olubmuş" havası ilə oxudum.
Mənzum təbriknaməsi ilk dəfə 1903-cü ildə "şərqi-rus" qəzetində dərc olunmuş, mətbuata girişi bu şeir vəsiləsi ilə olmuşdur. Daha sonra 1905-ci ildə "beynəlmiləl" şeiri həyat qəzetində çap olunub, 1906-cı ildə isə molla nəsrəddin jurnalının fəallarından birinə çevrilmiş, burdakı əməkdaşlığı zamanı cəlil Məmmədquluzadə ilə yaxından dostluq etmişdir.
ilk öncə bunu qeyd edək ki, şairin əsərlərini çapa hazırlamaq və nəşrini oxucu kütləsinə təqdim etmək işində abbas səhhətin saysız-hesabsız əməyi olub. Belə ki, onun səyi və xalqdan toplanmış ianə sayəsində sabirin vəfatından 1 il yarım keçdikdən sonra sabirin ən böyük arzusu həyata keçirilir, yəni 1912-ci ilin sonlarında şeirləri cəm halında "hophopnamə" adı altında çapdan çıxır. Bu hophopnamənin ilk nəşri idi, cəmisi-cümüsü 104 səhifədən ibarət idi və bu şeirlər kitabına sabirin yalnız molla nəsrəddin jurnalında çap olunan şeirləri daxil edilmişdir. Kitabın belə adlandırılmasına səbəb də sabirin molla Nəsrəddin jurnalında yazmış olduğu şeirləri "hophop" adı altında yazmış olmasıdır. Bu şeirlər kitabı oxucular tərəfindən bəyənilmiş, onların tələb və ianəsi ilə 1914-cü ildə sabir əsərləri yenidən nəşr edilmişdir. Bir öncəki nəşrdən fərqli olaraq, bu nəşrə molla nəsrəddin jurnalı ilə yanaşı bəhlul, zənbur, həqiqət, irşad qəzetində çapdan çıxan şeirləri daxil edilmişdir. Hər iki nəşrin də çap olunmasında abbas səhhətin rolu danılmazdır.
Sabir külliyyatı üçüncü dəfə 1922-ci ildə çapdan çıxmış, çoxumuzun aşina olduğu uşaq şeirləri ilk dəfə bu nəşrdə oxuculara təqdim olunmuşdur. *
uşaq və buz, ağacların bəhsi, cütçü və s.
Daha sonra bir neçə dəfə də şairin külliyyatı çapdan çıxmışdır.*
1934-cü ildə dördüncü nəşr, 1948-ci ildə beşinci nəşr və s.
Gələk sabir haqqında dönə-dönə vurğulamaq istədiyim, bu başlıq altında yazılan entrylərdə də yanlışlıq olan ən mübahisəli şeirə - "Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?! Şeirinə. Bu şeir ilk dəfə sabirin abbas səhhət tərəfindən tərtib edilən "hophopnamə" kitabının içərisində verilmişdir. Abbas səhhətin kitaba yazdığı ön sözdə bu şeirlə bağlı bir qeyd də vardır: "Məcmuənin 4-cü nömrəsindən başlayaraq "millət necə tarac olur.." mətləli şeirə ən əvvəl həcvi-məlih yazıb, "hophop" imzası qoyulur"
əslində isə, bu şeir imzasız çap olunmuşdu, abbas səhhətin Bu sözləri şeirin yanlış müəllifə aid hesab olunmasına səbəb olmuşdur.
Şeirin gerçək Müəllifinin isə cəlil Məmmədquluzadə olduğu güman edilir. Dəlaləti orasındadır ki, mirzə cəlil molla Nəsrəddin ədəbi jurnalının komplektlərini Azərbaycan ədəbiyyat muzeyinə bağışlayıb. Bu komplektlərin də altında elmi fakt kimi həmin əsərin hansı müəllifə aid olması qeyd olunurdu, burada "Millət necə tarac olur olsun nə işim var?!" Şeirinin aşağısında da müəllif olaraq cəlil Məmmədquluzadənin adı qeyd olunmuşdur.
Bundan əlavə, mirzə Cəlil 1929-cu ildə yazmış olduğu "sabir haqqında xatiratım" əsərində qeyd etmişdir: "Sabir maraqlananlara iqrar edirəm ki, məcmuəmizin dördüncü nömrəsində çap olunan və "hophopnamə"yə daxil olan "millət necə tarac olur olsun nə işim var" adlı mənzuməni bu saat camaatımız Sabirə isnad etdiyini mən inkar edirəm. Əvvələ o səbəbə ki, həmin mənzumənin əlyazması Sabirin xətti ilə yazılmamışdır, ikinci dəlilim budur ki, şeir özü bir qədər zəifdir və bəhər surət Sabirə yaraşmır. Burada Sabir şivəsi və Sabir ruhu görünmür”.
Eyni zamanda cəlil Məmmədquluzadə bu məqalədə Sabirin şeirlərinin "Molla Nəsrəddin” jurnalında səkkizinci nömrədən başlayaraq çap edildiyini göstərir, lakin "Millət necə tarac olur olsun nə işim var" şeiri jurnalın 4-cü nömrəsində nəşr edilib.
Son olaraq, sanki bu günlər üçün yazılmış, Sabir irsindən sevimli şeirimdən 2 bənd paylaşım: Dövlətliyik, əlbəttə, şərafət də bizimdir,
Əmlak bizimdirsə, əyalət də bizimdir,
Divan bizim, ərbabi-hökumət də bizimdir,
Ölkə dərəbəylik deyə xan-xanmı sanırsan?!
Axmaq kişi, insanlığı asanmı sanırsan?!
Asudə dolanmaqda ikən dövlətimizdən,
Azğınlıq edirsiz də hələ nemətimizdən,
Boylə çıxacaqsızmı bizim minnətimizdən?
Ehsanımızın küfrünü şükranmı sanırsan?!
Axmaq kişi, insanlığı asanmı sanırsan?!
4. yox fərq bizim hündür ilə alçağımızda,
daim görürüz iş bu qocalmış çağımızda,
cüt-cüt durur övrət solumuzda, sağımızda,
şəhvət quluyuz, nəfsdən imdad alırız biz!
dindarləriz, gündə bir arvad alırız biz!
21. inteligentik, gəzərik naz ilə,
Ömr edərik nəşeyi dəmsaz ilə,
Həftədə bir dilbəri tənnaz ilə,
Həmdəm olub işləri sahmanlarıq
Ay bərəkallah, nə gözəl canlarıq!
17. satirik şeirlərin atası.çox sevdiyim azərbaycan şairi.yazdıqları bu günümüzdə də özünü doğruldan uzaqgörən insan.
millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
qoy mən tox olum, özgələr ilə nədi karim,
dünyavü cahan ac olur olsun, nə işim var?!
səs salma, yatanlar ayılar, qoy hələ yatsın,
yatmışları razı deyiləm kimsə oyatsın,
tək-tək ayılan varsa da, həq dadıma çatsın,
mən salim olum, cümlə cahan batsa da batsın,
millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
salma yadıma söhbəti-tarixi-cahani,
əyyami-sələfdən demə söz bir də, fılani,
hal isə gətir meyl eləyim dolmanı, nani,
müstəqbəli görmək nə gərək, ömrdü fani;
millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
övladi-vətən qoy hələ avarə dolansın,
çirkabi-səfalətlə əli, başı bulansın,
dul övrət isə sailə olsun, oda yansın,
ancaq mənim avazeyi-şənim ucalansın;
millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
hər millət edir səfheyi-dünyadə tərəqqi,
eylər hərə bir mənzilü məvadə tərəqqi,
yorğan-döşəyimdə düşə gər yadə tərəqqi, -biz də edərik aləmi-röyadə tərəqqi;
millət nесə tarac olur olsun, nə işim var?!
düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
27. Olsaydı səfa zümrəyi-irfan arasında,
Qalsaydı vəfadən əsər əyan arasında,
Dursaydı sədaqət bəylə, xan arasında,
Qalmazdı kədər zərrəcə insan arasında!
1. Ələkbər Tahirzadə Zeynalabdin oğlu. Azerbaycan edebiyyatının devrimcisi. Satiramızın mene göre banisi. Mollaxanadakı aldığı işgenceler ve öyretdiyi cahilliye göre Seyid Ezim Şirvaninin yeni üsullu mektebine gedir. Edebiyyatımızda sosyal mezmunlu satiraları ile cahilliye qarşı müharibeni başlatmış şexsiyyet. 1905 ci il rusyadakı sosyalizim dalğası sabiri dahada ruhlandırıb.Sağlığında heç bir kitabı derc edilmeyib. ilk şeiri tiflisde şerq-i rus qezetinde 1903cü ilde yayimlanir. 1906-1911 ci iller erzinde Celil Memmedquluzadenin Molla Nesreddininde "Hophop" "Ağlar güleyen" "Abunesr Şeybani" "Boynuburuq" "Sevdayi" texellüsleri ile yazır.1911ci il iyulun 12de vefat edir ve Şamaxıda Şahi Xendan qebirstanlığında defn edilir. Haqqında cox yaza bileceyim üstinsan olsa da, menim yazdığımı oxumaq yerine hophopname kitabını oxuyun.
Jurnalist H.Qasımov xəstə şairlə Bakıda son görüşünü xatırlayaraq yazır: "...Qəzetdə yazarsan, Sabir deyirdi ki, mən vücüdumda olan ətimi xalqımın yolunda çürütdüm. Əgər ömür vəfa etsəydi, sümüklərimi də xalqımın yolunda qoyardım". http://www.wikipedia.org/
11. 1862-ci ildə şamaxı şəhərində anadan olmuş və 1911-cil 12 iyul tarixində 49yaşında vəfat etmiş şairdir.
əziyyət çəkib yaşadığı dövrü wikipediadan axtarmağınızı istəmədiyim şairdir.
bəzi söz qıtlığı çəkənlərin "vedrə qoşmaq" adlandırdığı satira janrında yazan şair.
7. satiranın banisi deyə biləcəyimiz şair.inqilaba gedən yol maariflənmədən keçir demək istəyən ustad
dəyişib dövrü-zaman hamı gümannan danışır,
molla rüşvətxanadan, kafir imannan danışır.
bir zaman eşşəyimiz arpa bəyənməzdi bizim,
indi eşşəyimiz ölüb, at da samannan danışır.
qalmayıb sevgi, məhəbbət işığından bir ümüd,
məcnun artistlik edir, leyli yalandan danışır.
keçmişdə məşhur olan qəhrəman aslanlarımız,
meşəyə girmək üçün indi siçannan danışır.
istədim dillənib öz haqqımı isbat eləyim,
dedilər pulsuz olan insan haçannan danışır?!
Bir belə məsel vardır ki, “doğru danışanın papağının qulağı yırtıq olur”. Mən bu barədə çox fikirləşmişəm ki, əcəba, doğru danışanın papağının qulağı niyə gərək yırtıq olsun? Fikirləşirəm, fikirləşirəm… axırda yəqin edirəm ki, hələ gərək belə də olsun.
Məsələn, götürək ki, Məhəmməd Cəfər ağa vəfat edir, bir qədər pulu, mülki, malı və neçə nəfər uşaqları da qalır.
Təşbihən, hacı Molla Feyzi əmi, bu imanın Allah kamil eləmiş kişi, hər növ olur isə uşaqlara qəyyum olub və hər ixtiyarı da yədi-təsərrüfünə keçirir. Söz gəlişi, uşaqların anasına naməhrəm olmasın deyə, nigah da oxudur. Bəli, müsəlman olan adam gərək belə də olsun… Və səğirlərində pulundan çox xərc olmamaqdan ötrü nökərləri-zadları da azad edir. Ancaq uşaqlar nökərlərin xidmətlərin dəröhdə edə bilirlər, eləməselər də yaramaz; çünki Hacı əmi şapalaqlayır. Qaldı ki, mülk, mal və pul - onları da icarəyə və muamiləyə verib işlədir.
Bəli, vəqt o vəqt olur ki, uşaqlar böyüyürlər, indi gərək Hacı əmi uşaqlara hesab versin.
Hesab isə barmaq hesabından başlanır, yanında yatır, palçığa batır, elə qabil bir şey qalmayır ki, Hacı əmi uşaqlara versin. Burasını istəyirəm ərəbcə deyim ki, başa düşən olmasın: deməli ki, Haci əmi “bəllətü” edib “həzmi-rabə”dən oturmuş olur.
Hə, imdi deyəcəksən ki, bu sözlərinin yuxarıda dediyin misal ilə nə münasibəti var?
Yox, əzizim, bir dayan, qoy sözümü ayağa kim deyim, gör münasibəti var, yainki yoxdur.
Vəqt ki, iş bu məqamə yetişir, cəmaət arasında bu söz danışılır, məsələn, bir qəzetə müxbiri də bu sözləri eşidir, götürüb qazeteyə yazdırır.
Hərçənd Hacı əmi oylə israfçı adam deyil ki, ildə beş-on manat verib bir qəzeteyə abunə olsun və yainki gündə bir şahı verib bir nömrə alıb oxusun. Ancaq qonşudan alıb oxuduğu müftə qəzetedə nagah görür ki, bu əhvalat yazılıb, hələ olan kişinin acığı tutub, iki əlli bir qapaz müxbirin başına oylə ilişdirir ki, yazığın papağının nədir ki, öz qulağı yırtıq olur. Odur ki, deyirəm, hələ belə də gərək olsun…
Amma burada yenə bir az fikirləşirəm; fikirləşirəm ki, Hacı əmi müxbirin başına qapazı neçün ilişdirdi?
Tapıram ki, Hacı əminin elədiyi əməlin yazdığına görə…
Fikirləşirəm ki, müxbir bu sözlərin yalandan yazıb imiş, yoxsa doğurdan?
Tapıram ki, doğurdan yazıb imiş.
Fikirləşirəm ki, bu əməl yaxşı əməl [deyil] imiş, hətta hacı əminin xuşkə möminliyinə də yaraşan əməl deyil imiş.
Fikirləşirəm ki, pəs Hacı əmi qapazı öz başına ilişdirməyib müxbirin başına neçün ilişdirdi və halonki bu əməli işləyən hacı əmi özü imiş, müxbirin təqsiri nə imiş? Əcəba, buralarını hərçi fikirləşirəm, tapa bilmirəm ki, tapa bilməyəcəyəm. Deyirəm, görəsən diqqət edim, bunu tapa biləcəyəmmi?
Tapa bilsəm də Hacı əmini başa sala biləcəyəmmi? Amma, heyhat!.. Indi hər kəs bunu tapa bilsə və Hacı əmini də başa sala bilsə, buyursun, bu iş mənim işim deyil!..
2. ilk dəfə dərslikdən kənar oxuduğum hop-hop namə kitabı ilə bilvasitə bağlı olan şəxs.
bu kitabdan sonra kitabın əslində o qədər `qorxulu` birşey olmadığını oxuduqca həzz alınan birşeylərdən olduğunu özlüyümdə sübut etdirmiş dahi şəxs.
qorxulu kitab (baxma: məktəb dərslikləri)
6. övradımız, əzkarımız əfsaneyi-zəndir,
əfsaneyi-zən nuri-dilü ruhi-bədəndir,
çün hübbi-nisa lazimeyi-hübbi-vətəndir,
əhli-vətəniz, hübbi-vətən yad alırız biz!
dindarləriz, gündə bir arvad alırız biz!
yox fərq bizim hündür ilə alçağımızda,
daim görürüz iş bu qocalmış çağımızda,
cüt-cüt durur övrət solumuzda, sağımızda,
şəhvət quluyuz, nəfsdən imdad alırız biz!
dindarləriz, gündə bir arvad alırız biz!
hər şam gərək üqdeyi-əfkar açılsın,
fəvvareyi-iqbaldən amal saçılsın,
hər sübh namaz etmədən həmmama qaçılsın,
təthir edərək dillərə övrad alırız biz!
dindarləriz, gündə bir arvad alırız biz!
bu məşğələlər şiveyi-əşyaxi-zamandır,
ata-babamızdan bizə miras hamandır,
zənn eyləmə süstüz, qanımız od kimi qandır,
bu yolda töküb qanımızı ad alırız biz!
dindarləriz, gündə bir arvad alırız biz!
sair miləl övrətlə ədalət edir, etsin,
övrət ərə, ər övrətə rəğbət edir, etsin,
hər kim ki, bir övrətlə qənaət edir, etsin,
üç-dördün ötüb siğədə tədad alırız biz!
dindarləriz, gündə bir arvad alırız biz!
tədadi-nisa bir hünəri-sariyəmizdir,
tez boşluyuruz, çün bu libas ariyəmizdir,
övrət nə demək? xadiməmiz, cariyəmizdir!
hərçənd alan vəqtdə azad alırız biz....
dindarləriz, gündə bir arvad alırız biz!
3. fikr elə bir, kimdi bir arvad alan?
rus, yəhudi! deyil ərzim yalan.
ildə bir arvad alı mömin olan,
ləzzəti bir, feyzi də mindir, inan!
gəlməsə bir qız bu cürə, aldad al!
qoy babalın boynuma, get, arvad al!
and verirəm mən səni imanına,
bağla həna rişinə, qıy canına,
bir, iki, üç övrəti düz yanına.
vermə zərər sərvərü samanına --
sən nə qəzet qan və nə də "irşad" al!
qoy babalın boynuma, get, arvad al!
10. satirik, jarqon ifadəylə desək vedrəqoşan şair. mindoqquzyüz çoxdanıncı illərdə yaşayıb, belə dəqiq lazımdısa wikipediadan axtar. üç adla çağırıldığı üçün, "axırıncı gələn qapını örtsün" zarafatı edilmiş şair.
26. Səs salma, yatanlar ayılar, qoy hələ yatsın,
Yatmışları razı deyiləm kimsə oyatsın,
Tək-tək ayılan varsa da həq dadıma çatsın,
Mən salim olum cümlə cahan batsa da batsın;
Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!
Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!
5. indi adamlar deyəsən cindilər,
cin nədi, şeytan kimi bidindilər,
lap bizi ovsarladılar, mindilər,
ay keçən əyyam, olasan indilər!..
onda ki, övladi-vətən xam idi!
ax!.. necə kef çəkməli əyyam idi!
)