41. gecikmiş olsada bir iki kəlmə yazacağım hadisələr. bu hadisə haqda demək olar ki, bütün lazım olanlar deyilib. səbəbi, səbəbkarları vs.. mənim diqqət çəkmək istədiyim şey başqadır. məsələn türkiyədə darbe olanda türklərin tank qarşısına çıxmağını bizim millət heyranlıqla izlədi biz elə deyilik qorxağıq falan dedilər. halbuki illər əvvəl bizim millət bunu etmişdi həmdə öz ordusuna qarşı yox qəddar qızıl orduya qarşı. indi məsələ budur ki, onlar hər kiçik şeydə millətlərini ucaldırlar qələbə qazandıq falan deyirlər biz isə ən azından bir dəfə də olsa o qədər insan qorxmadan insan tank qarşısına çıxıb, azadlıq tələb edib ama kanallara baxırsan matəm musiqiləri, ağlamaq, keçmişdən acı görüntülər falan. bu məsələdə daha dərin motiv olduğunu düşünürəm. millətin şüuraltına daimi olaraq "loser"," məğlub olunmuşluq" düşüncəsi aşılama. biz də küyə gedənik deyə hamı bu təbliğata uyur. niyə bu qalibiyyət kim yox məğlubiyyət kimi aşılanır insanlara? nədir bu yenilmişlik psixologyası? tamam xocalını anladıq,qarabağ hadisələrini anladıq, 31 mart soyqırmını da anladıq. bəs 20 yanvar? 27 ildir müstəqil olan bir millət üçün çox deyil bu məğlubiyyət və aşağılıq kompleksi təbliğatı?.
qeyd: qızıl ordunun qarşısına çıxan milləti "inferiority complex" təbliğatından başqa necə sındırmaq olardı?!
51. Həmçinin Bakıda təhsil almaq istəyən neçə-neçə gəncin arzusunu ürəyində qoymuş hadisədir.
90-cı ildə xalam məktəbi bitirib. O hadisələrdən sonra hamının ürəyində qorxu qalıb, övladını qoymayıb gedib bakıda təhsil alsınlar. Xalam da bakıda rus dili müəllimliyini oxumaq istəyirmiş, icazə verməyiblər evdən. Məcbur gəncədə təhsil alıb.
Anamın xatırladığı qədəriylə həmin gecə televizor və radio xətləri kəsilib. Babam dəmiryolunda işləyirdi, oradan qəzet gətiribmiş, əvvəlcə heç kim inanmayıb. sonra anamın xalası qəzetdə oğluna oxşayan meyit görəndə dünyaları başına yıxılıb. 2 gündən sonra xəbər alır oğlunun sağ olduğunu, ona qədər yazıq qadın az qala dəli olurmuş.
20 yanvar hadisəsində həlak olan bütün şəhidlərimizin ruhu şad olsun...
24. hər mənasız abbreviatura qısaltmasına uyğun gənclər təşkilatı yaradıb, aldıqları müxtəlif dəstləklərlə mənasız kampaniyalar (kitab oxumaq flashmobu, isti geyin, soyuq düşün və s.) həyata keçirən müasir gənclər 20 yanvar tarixi gəldikdə birdən tənqid donuna bürünürlər, bəs nəyə görə ancaq bu gün profil şəklini dəyişir insanlar, bəs ayın 21-i yenə hər şeyi unudacağıq filan. elə bil bütün bunu yazan şəxslər məsələn 8 mart tarixində dərsə getməyib evdə oturanda dərdə düşür ki, buna bax bir, bizim 20 yanvarımız var, 20 faiz torpağımız işğal altındadır, amma biz hansısa bayramı qeyd edirik. səmimi olmaq lazımdır. ta qədim zamanlardan insanlar öz yaxınlarını itirdikdə bunun hansısa vasitə ilə yasını saxlayıblar onsuz. (baxma: cümə axşamları, üçlər, yeddilər, qırxlar, illər.) qədim romada döyüşçülərin həmişə müharibəyə getməmişdən əvvəl "memento mori" (ölümü xatırla.) yazılan lövhənin altından keçdiklərini oxumuşdum bir yerdə. yenə ölüm həmişə sizinlə bir yerdədir. onun nəfəsini hiss edirsiniz onsuz da. bir nəfərdən çox insanın ölümü artıq statistikaya girir, yəni bütün gün xəbərlərdə nə qədər insanın ölməsi haqqında müxtəlif başlıqlar oxuyursunuz və adi statistika kimi də keçirsiniz. təsəvvür edin ki, bu sizin yaxınınıza baş verir. bəs onda necə olacaq? atanız ölsə onun ildə bir dəfə yasını tutmayacaqsınız? ya bacınız onun hər il qəbri üstünə gedir deyə lağa qoyacaqsınız bəlkə onu? demək istədiyim odur ki, ölümdən qaçış yoxdur, 20 yanvar günündə ölən 150-dən çox şəxsin hansı amal məqsədilə həyatına itirməsini belə buraxsaq (baxma: vətən uğrunda canından keçmək.) həqiqətdir ki, onlar artıq həyatda deyillər. düz 25 ildir yoxdurlar, düz 25 ildir ki, onların ailəsi bu itkini hiss edir, və bəlkə də, həmin ailələr bu tədbirin belə geniş keçirilməsi vasitəsilə öz övladlarının xalq tərəfindən unutulmadığını görüb az da olsa təsəlli tapır. siz isə isti yerinizdən rahatlıqla tənqid edirsiniz. əslində siz nəyi tənqid etdiyinizi də bilmirsiniz ki, belə baxanda. bu gün qarabağ qaytarılsa belə, 20 neçə ildi niyə geri qaytarılmayıb deyib tənqid etməyə çalışacaqsınız. siz həmişə stəkanın o boş tərəfində qalacaqsınız.
yəqin ki, kalendarında bizim qədər qara kvadratlar olan ölkələr azdır. tarix belə istəyib, bu dövlətdə anadan olmusunuz, təbii ki, fəxr etmək məcburiyyətində deyilsiniz, nə aşırı milliyyətçi olmalısınız, nə də dövlət sevən biri. amma ən azından bu dövlətin dilində düşünürsünüzsə bəzi standart anlayışlara hörmət etməlisiniz. o qara kvadratlar bizimdir, nə bilim, sən beyrəyi də, yalançı oğlu yalancıqı da eyni şəkildə öz tarixinin parçası qəbul etməlisən, ruslarla meyilli ibrahimxəlil xanı da, iranı seçən cavad xanı da. bunlar sənin millət kimi formalaşmağının parçası olan şeylərdir. bu millət, bu mentalilet, bu dil. - doğrudur, sən seçməmisən. bəlkə sən də la-da doğulan bir amerikan olmaq istəyərdin, bəlkə deyəndə ki, elə hamımız da istərdik, amma hal-hazırda bunu oxuyursansa deməli elə deyil. ona görə də "oyunu qaydalarına görə oynamalısan". necə ki, səni 20 yanvarda yas saxlamadığına, profil şəkli dəyişdirmədiyinə görə tənqid etmirlər, sən də edənləri tənqid etməməlisən. heç kim demir ki, qara geyinməlisən filan bu gün. öz həyatını yaşa, sırf normal günlərdəki kimi. sadəcə sərhədlərini bil, sənin azadlıqların mənim azadlarım başlayan yerdə bitir. bu prinsipi yaddan çıxartmamaq lazımdır. çox da şey eləməyin yəni.
not: nə profil şəkli dəyişirəm, nə də dəyişənləri tənqid edirəm.
26. sumqayit pogromu ile bagli bir cox bilinmezler var. kgb'nin oz eliyle bu olaylari baslatdigi, olaylardan gabag evf fermaniyla bir cox qatilin turmelerden azad olaraq bakiya getirildiyi, olaylarda goz altina alinan bir cox sexsin polis bolmesine getirildikden sonra serbest buraxildiqlari barede gozlemler olub. men sexsen azerbaycan xalqinin hec bir etnik kimliye belece hucum edeceyini texmin etmirem ve inanmiram. ruslarin da guya irqi caxnasmaya dur demek ucun bakiya daxil olmasina haqq cixarmir hansiki hec ruslar ozleri bunu behane etmirler ne qeder ki ermeniler edir. ermenilere qarsi bir cinayet toredilmisdise cinayetkearlar saxlanilib huquq qarsisinda cavab vererdi neceki 87-88de ermenistandan azerbaycanlilar qovularken evlerini gec terk eden onlarla azerbaycanlinin oldurulmesi kimi. bunlarin hec biri 20 yanvar gecesinn ustunu orte bilmez. 20 yanvar oncesi axsam kimliyi belirsiz insanlar masinlarla barrikadalari gezib genclere orduya garsi gelmeyi teleb edirdi, sexsen menim atam ve bir nece feal molotof kokteyli hazirlayan onlarla universitet telebesini yolundan donderib evine gonderib, nece neferin canini xilas edib. oz masinlari gulle boran edilib, sehere qeder baslarina silah dayanib, gozlerinin qarsisinda yangin sonduren, tecili yardim masinlari tank gullesi ile kule donderilib. heckes cixib bu geceni hansisa sebebler cetirinin altina itelemeye calismasin. o gece bakiya xalqin sesini kesmeye girdiler ancaq kese bilmediler. ancaq gozel xalqimiz o canlarin bizim ucun etdiyi fedakarliqlari gormezden gelir, onlarin ruhuna hormetsizlik edir. azadliq ucun can verenler senin menim hamimizin qardasi atasi, bacisi anasi olmalidir. onlara layiq olmaliyiq ancaq ola bilmirik. cunku qoyunuq, cunki bir gece azad yatmaqdansa 50 il boyunduruqda yatmagi tercih edirik. olenlerin ruhu sad olsun, o insanlari unutmayin, hec vaxt unutmayin. yasasin istiqlaliyyet.
60. Azərbaycan tarixinin ən müəmmalı hadisələrindən biri. Çoxu bu faciənin yalnız ayın 19-dan 20-nə keçən gecə olub bitdiyini zənn etsə də, məsələ elə deyildi. Demək olar ki, fevralın ortalarına kimi nəinki Bakıda, o cümlədən Neftçalada, Lənkəranda, Kürdəmirdə, Gəncədə (keçmiş adı Kirovabad) və Naxçıvanda da vəziyyət çox gərgin olub. Bu entrydə hadisələrdən əvvəl və sonra çəkilən, amma nəyəsə görə medianın ya az, ya da heç istifadə etmədiyi tarixi fotoları qısa açıqlamaları ilə yazmağa çalışacam.
21 yanvar 1990. Bakının hələlik boş olan mərkəzində sovet əsgərləri.
21 yanvar. Avtobusun güllələr tərəfindən məhv edilmiş ön şüşəsi.
22 yanvar. insanların kpss partiya biletləri.
26 yanvar. Binanın damında döyüş vəziyyətində olan əsgər.
27 yanvar. Küçədə gedən axtarış. Hadisədən 1-2 gün keçən kimi əsgərlər çoxlu sayda xalq Cəbhəsi üzvünü yoxlayıb həbs edirdilər.
28 yanvar. Həmin dönəmdə şəhərin adi halı.
28 yanvar. Şəkil özü hər şeyi deyir.
30 yanvar. Bakıda xüsusi təyinatlı əsgərlər.
3 fevral. Şəhidlər xiyabanı.
22 yanvar. Əsgərlər tərəfindən tutulmuş bir şəxs.
24 yanvar. Məşhur 'Salyan' kazarması. 19 yanvara qədər burada sovet əsgərlərinin yoldaşları və uşaqları provakatorların tərtib etdiyi təxribat nəticəsində mühasirədə qalmışdılar. 19 yanvardan sonrakı bir neçə gün ərzində həmin ailələr təxliyə olunmağa başladı.
28 yanvar. Etiraz aksiyası.
15 Yanvar. Gənc tamaşaçılar teatrından Bakı ermənilərinin təxliyəsi. 13 yanvardan 19 yanvara kimi Kgb əlaltıları camaatın psixologiyası ilə oynamış və provakatorlar tərəfindən xalqın qəzəbi Bakıda yaşayan ermənilərə və ruslara tuşlanmışdı. Sanki bunu edərək xalqı, Ermənistandan qovulan Azərbaycanlıların intiqamını almağa inandırmışdılar.
Həmin təxribatlardan bəziləri:
Darvazaya yazılmış "ruslar" sözü
Bakıda hansısa bir binanın divarına yazılmış 'burada ermənilər yaşayır' cümləsi.
21 yanvar. Dövlət informasiya agentliyi olan 'azərinform'u qoruyan əsgərlər.
Göründüyü kimi baş verənlər heç də sadə və göydən paraşütlə enən şeylər deyildi. Xalqı bu vəziyyətə çatdıran qorbaçov başda olmaqla, kqb, onların 1988-ci ildəki meydan hərəkatının içinə qoyduğu əlaltı təxribatçılardır. Məhz onların sayəsində hadisələrin yönü bilərəkdən dəyişildi, televiziyanın enerji bloku partladılaraq camaat fövqəladə vəziyyətdən xəbərsiz hala salındı, 19 yanvar gecəsi əsgərlərə silahlı ekstremistlər tərəfindən atəş açıldı,(hətta statistika 37 əsgərin öldürülmə halını qeyd edib. Salyan kazarmasının qarşısında əməlli-başlı xəndəklər qazılaraq döyüş vəziyyətinə keçilib. Bunu videolarda görə bilərsiniz.) təbii ki, bunun nəticəsində əsgərlər də pərakəndə halda cavab atəşi açaraq günahsız insanları qətl etdi. Əgər cəbhənin radikal qanadı öz təşkilatının içində üstün gəlməsəydi, və təxribata çox asan aldanan adamlar olmasa idi, bəlkə də hadisələr bu həddə gəlib çatmazdı.
33. təəccüblüsü də odur ki, həmin gecə 17 sovet əsgəri binaların damlarından atılan dəqiq nokta atışı ilə öldürülmüşdür. yəni atəş açanlar kimlər olubsa ciddi təlim görmüş və sırf öldürmək üçün (müdafiə olunmaq üçün yox) atəş açıblar. ümumiyyətlə azərbaycan tarixində naməlum və gizli qalan şeylərdən biri də 20 yanvardır. əli yalın, tırkaya getmiş, faşist və antierməni ideyalarıyla doldurulmuş xalq, nə olduğunu anlamadığı "azadlığ"ı tələb edir, 20 yanvara qədərki günlərdə bakıda ermənilərə qarşı talanlar olur, qoşun gəlir, insanları kimlərsə aldadırlar, əsgərlərə qarşı binalarından damından snayperlər öldürücü atəş açır və ordu tankları insanların üzərinə sürü. çox gizli məqamlar var ümid edək bir gün həqiqətləri öyrənə bilərik.
34. bu sumqayıtda ermənilərin öldürülməsi məsələsini anti humanist adlandıranlar 85 ci ildən sonra dqmv və ermənistan ssri-də şəxsiyyət əleyhinə cinayətlərinə bir baxsın və görsün ki o vaxt neçə erməni neçə azərbaycanlını öldürüb. təbii erməni azərbaycanlını öldürəndə motivi millətçilik yazmırdılar deyə bugün o hadisələri biz şəxsi zəmində cinayətlər kimi bilirik. üstəlik eyni vaxtda ermənistan ssri-dən azərbaycanlılar deportasiya edilir və paşa adlı biri sumqayıtda erməni qətliamına başlayır. ölənlərin faşist yox internasionalist sovetpərəst ermənilər olması da xüsusilə diqqətçəkir. çünki o ermənilər azərbaycandan çox ermənistana zərər verirdi. 20 yanvar hadisələrinin arxasında oynanan siyasi oyun sosializmə nifrət yaratmaq idi bu gün kimi aydındır amma saf xalqın o günki azadlıq eşqini lağa qoymaq sadəcə ağılsız köpəklərin ulduza hürməsi məsəlini xatırladır mənə. onlar indi onları lağ edənlər qədər intellektual deyildilər amma onların etdikləri şərəf qədər yüksək bir şey idi ki indi onları lağ edənlər ondan məhrumdular.
18. əvvəlində nə olmuşdu, bəs necə oldu ki bu hadisə baş verdi deyə düşünülməyən qanlı yanvar hadisəsi.
ermənilərin torpaq iddiasına azərbaycan xalqı etiraz etdi və ermənistandan qovulan azərbaycanlılar sumqayıt və bakı şəhərindəki erməni məhəllələrinə hücum etməyə başladı. 13 yanvar 1990 tarixində başlayan bakı qətliamı, digər adıyla erməni poqromunda 50-60 nəfər *
müxtəlif qaynaqlara görə bu rəqəm dəyişə bilər ancaq 100ü keçməz
erməni öldürüldü. bunun üzərinə ermənilərin ölkədən getməsini istəyən xalqa ssriqızıl orduyla hücum etdi.
məsələdə kim haqlı, kim haqsızdır, deyə bilmərəm, ancaq ssri-nin tanklarla xalqı əzməyi bir insanlıq suçudur və bağışlanmamalıdır. onu da qeyd edim ki, yanvar hadisəsinə görə də rus xalqına nifrət edilməməlidir, çünki edilənlərin hamısı dövlətlə əlaqəlidir, nifrətə də ssri layiqdir.
58. sözlükdəki satqınları ifşa edən başlıq. nə imiş xalq ayaqlanıb sovet ordusuna deyə sovet ordusu və sovet höküməti haqlıymış adama deyərlər dur ..... ala. azərbaycan ssr, sovetlər tərkibində müstəqil bir dövlət olub, dövlətidə xalq idarə edər, azərbaycan ssr istədiyi vaxt sovetlərdən ayrılma haqqına sahib idi. azərbaycanın xalqının azad seçiminin sovetdərə heç bir dəxlisi yox idi bunada qarışmağa aidiyyatı yox idi sovet rusiyanın. özünü rusiyaya satanlar anlamaz bu sözlərimi ama. orta məktəb dövründə hələ özünü komunist adlandıran sinif yoldaşlarım olub mənim o vaxtdan bilirəm bunların iç üzünü.
37. kqb-nin mütləq şəkildə əli olduğu hadisələr. 1988-ci ildə baş verən azərbaycanlıların deportasiyasından sonra azərbaycan - ermənistan münaqişəsi daha çox qızışmağa başladı. 20 yanvara gedən yol 1989-cu il 31 dekabrda başladı. iran - sovet sərhədləri dağıdıldı. yeni ildən sonra sov.ikp rəsmi qəzetində bizə ekstremist və narkoman adı verildi. ssri aciz bir dövlət deyildi. bu sərhəd hadisəsinin qarşısını əlbəttə ala bilərdilər. sadəcə qarşıdakı töküləcək qanlara bəraət qazandırmaq lazım idi. 13 yanvarda da bakıda ermənilərə qarşı talanlar baş verdi. bu işdə əlbəttə kqb-nin rolu var idi. şəxsən mən bu talan söhbətlərinə inanmırdım. amma yaxın dostlarımın valideynləri belə şeylərin baş verdiyini təsdiqləmişdilər. hətta bakıda hansısa bir yaşayış binasının divarına "здесь живёт армянин" cümləsi yazılmışdı. 19 - undan 20 - sinə keçən gecə isə ordu rəsmən şəhərə daxil olmuşdu. hətta sumqayıt yolunda silahlı mübarizə də getmişdi. məntiqlə fikirləşsək o insanlar həlak olmaya da bilərdi. onsuz bu axır illərini bərbad yaşayan ittifaq özünüməhvə gedirdi. ancaq yenə də kqb burada da öz sözünü dedi. bəzi mənbələr 134, bəzi mənbələr 137, bəzisi isə 144 nəfərin şəhid olduğunu deyir. sayından asılı olmayaraq hamısı yad edilməyə layiq insanlardır.
28. burda ermənilərə qarşı təzyiqlərdən zaddan danışanlar var. belə çox pizdes söhbətdi e ala ətağa. qarabağ göz görə-görə əldən gedirdi. ermənistanda bu hadisəyə qarşı çıxan azərbaycanlıların öldürüləni öldürülüb, qovulanı qovulurdu. və bütün bunlardan sonra azərbaycanda ermənilərə qarşı bla bla siyasəti yürüdüldüyü deyilir. təbii ki, sumqayıtda, bakıda öldürülən ermənilərin heç bir günahı yox idi. sadə ermənilərə qarşı edilənlər böyük vəhşilik idi. bəli, açıq-aşkar moskvanın qurduğu bir oyun idi. lakin bu vəhşiliyin azərbaycanlıların əli ilə törədildiyi faktını dəyişdirmir. amma bunu artıq ermənistan düşünməli idi. azərbaycana qarşı torpaq iddiası qaldıranda fikirləşmirdilərmi ki, ordakı 1 milyona yaxın soydaşımızın vəziyyəti necə olacaq? bütün bu olanlardan sonra aydın məsələ idi ki, azərbaycanlılar erməniləri öpüb gözlərinin üstünə qoymayacaqlar. üstəlik sumqayıt hadisələri ilə 20 yanvarı müqayisə eləmək lazım deyil. xuliqan dəstəsinin törətdiyi cinayətlə bir ordunun törətdiyi cinayət eyni çəkidə ola bilməz.
mənim şəxsən vecimə deyil hansısa ölkələr bu faciəni qəbul edir, ya etmir. hansısa ölkənin bir sözü ilə nə yaşananlar dəyişən deyil, nə də ölənlər dirilən deyil. mən bilirəm, hər il yad edirəm. bu mənə bəsdi. gələcəkdə əgər uşaqlarım olarsa, onlara da bu tarixi hadisələri başa salacam və yad etməyi öyrədəcəm. eyni sözlər xocalıya da aiddir.
sonda tanım da verim ki, sistem robotu mesaj qutumu qızartmasın. azərbaycanın tarixinə qanlı hərflərlə yazılmış bir gün.
46.Azərbaycan Xalq cəbhəsinin hakimiyyətə gəlmək üçün həyata keçirdiyi birinci çevrilişin kuliminasiya nöqtəsi. Xalq cəsarətli ola bilər, ancaq cəsarət çox vaxt cəhalətdən doğur, burada olduğu kimi...
35. azərbaycan tarixinin ən gizli amma şərəfli günü. o gün ölənlər sovetin imperialist ordusu kimi bir ordunun qarşısına çıxıb və şərəflə şəhid olublar. təəsüflər olsun ki 20 yanvarda çölə çıxan xalqla indiki xalq arasında zərrə qram oxşarlıq yoxdu
53. uzun illərdən sonra ilk dəfə 20 yanvarın səbəbkarları düz ürəyimizin üstündəykən şəhidlər xiyabanına gedib 1990 hadisələrini yad edirik. heç vaxtmı dərs almayacağıq,mənə çox maraqlıdır. hələ yazanlar var ki, "şəhidlərimizin yanına ilk dəfə başı dik gedəcəyik". hə, deyəcəksən ki, "larisa, sənin qatilin olan ölkənin ordusunu 29 il sonra yenə gətirdik ölkəyə, bax hal-hazırda qarabağdadılar, sülh gətirməyə gəliblər, rahat ol, sən rahat yat ?!" daha rusun olduğu bölgələrin taleyi məlum deyil amma biz alnıaçığıq. hələ torpaqlar qayıdan günlərdə rus bayrağını götürüb çölə çıxıb zəfər qeyd edənlər vardı. gedib indi qərənfil zad düzürlər 100% şəhidlərin üstünə. biri belə fikirli insanlara 1990 hadisələrini erməninin yox, rusun törətdiyini xatırlatsın.
təki bu yazdıqlarım da boş olsun,boş çıxsın. bunu istəməyinin də gözü çıxsın amma ki tarixi faktlar qarşısında hələ də tarixin təkrarlanacağından qorxuram. allah bizə bir də "20 yanvar" yaşatmasın...
55. drama aşiqi azərbaycanlıların "əsrin qələbəsi"-ndən sonra belə paylaşmadan dura bilmədikləri tarix. whatsapp statuslarında diaspora təbliği.
məncə sadəcə tragediyanı çox sevirik. uşaqlarımıza ölü şəkilləri göstərmək ən sevimli hobbimizdir.
44. Bu şərəfli gün deyil, ağlamalı və qara gündür məncə. Çox bilmək istəyərdim, kim günahkardır, kim qatildir. Bircə şeyi bilirəm ki, heyif o ölən, yaralanan, mənəvi travma alan insanlara. Kiminsə siyasi oyununun qurbanı olmaq çox qorxuludur
59. Bu gün 33 ili qeyd olunan qara bayram. Mənim uşaqlıq travmam. Bir bu tarix bir də 26 fevral xocalı soyqırımı illər əvvəl bir uşaq olaraq məni dəhşətə gətirirdi. Hələ çingiz mustafayevin xocalıda lentə aldığı görüntülər.. xarici kanallarda senzuralı göstərilirdi biz də isə necə var elə
30. həmin barrikadalarda keşik çəkən insanların psixologiyası mənə çox maraqlıdı
yəni doğurdanmı bilmirdilər tanklar üstlərindən keçər?
9 apreldə tiflisdə, 11-13 yanvarda litvada baş verənlər xəbərdarlıq deyildimi yalın əllə ora çıxmamaq üçün? bəlkə də ordakıların bəzilərinin digər yerlərdə olanlardan heç xəbəri yox idi, bilmirəm, amma bunu bilə bilə özünü tankın önünə atmaq? bəlkə də öləcəklərini bilirdilər, özlərini qurban etdilər.
nəbilime, həmin anın psixologiyası başqa olub
allah rəhmət eləsin
9. lap elə ən azından ildə bir dəfə də olsa yada salmalı olduğumuzu düşündüyüm gündür. ona görə ki tariximizdir, hətta yaxın tariximizdir. tarixi isə unutmaq olmaz. özümüzdən sonra gələn nəsilə də göstərməliyik ki, yaxın keçmişdə millətimizin başına nə oyun açılıb. səbəb olaraq hərə bir hava çalır. camaatı qaza gətiriblərmiş nə olubmuş. bunların hamısı boşboğazlıqdan doğan söhbətlərdir. qarşıda fakt var və danılmazdır. rus ordusu bakıya girib və camaatı tankın altına salıb əzib, qırğın törədib. hər halda biz müstəqil olmaq isdiirdik və buna görə rusiya bizə bu divanı tutdu. müstəqil olmaq arzumuzun güdazına getdi həmin gün şəhid olanlar. başqa sözlə onlar bizim millətimizin müstəqilliyi uğrunda verdiyimiz qurbanlardır. elə onlar da, hələ qarabağ da. hamısının demək olar ki, eyni illərdə ardıcıl olması təsadüf deyil. tariximizi unutmamalıyıq.
36. hər il 20 yanvar günü eyni sual gəlir ağlıma. hazırda ölkədə yaşayan ruslar, rus kökənli insanlar məhz bu günü ölkədəki vəziyyəti (hüzün, hər yerdə qaralar, qərənfillər) görəndə nə hiss edirlər?
43. Fikir verəndə gördüm ki, mən də daxil olmaqla, bütün vətəndaşlar ancaq 20 yanvar günündə şəhidlər yadına düşür, hətta entry yazır. Entrylər 99%-i 20 yanvarda yazılıb. Şəhidləri daim yad etmək, onları ürəyimizdə saxlamaq bizim borcumuzdur. Bax o gecə - 19-dan 20-ə keçən gecə öz canından keçənlər, məhz bizim, indiki nəsil üçün öz canından keçib. Ancaq indi bir çox insanlar, heç bu günü belə yadına salmır, "nə qəşəy, iş yoxdu" deyib şellənirlər, ancaq bu günün qeyri-iş günü olması, hər bir vətəndaşın şəhidlər xiyabanını gəzməsi üçün verilib. Xahiş edirəm, heç olmasa ildə 3-4 dəfə şəhidlərimizi ziyarət edin, dua oxuyun, gül qoyun. Axı onlar sizin rahat yaşamağınız üçün canından keçib.
62. (baxma: tarixi fotolar/-366138) - bayaq xiyabanda olanda o son foto durmadan canlanırdı ağlımda.
o vaxt prezidentlərin görüşü olan gecənin səhəri general gəlib briqadamızı döyüş mövqeyinə çıxarmaq üçün həyəcan siqnalı vermişdi. həmin gün və bir gecə əvvəlki hadisələr saat yox e, dəqiqəsinə kimi xatirimdədir, qismət olsa, vaxt edib əsgərlik xatirələrinə yazacam.
mənim xidmətim tank briqadasında olub, texnikalarımızın hər cizgisini əzbərləmişdim. filmlərdə adi şeymiş kimi gəlir, amma 40 tonluq t-72, 13-18 tonluq bmp'lər sönülü halda belə vahiməli durur. qaldı ki, hərəkət halında, xüsusən də bir az qaz verən kimi qabağının qalxmasıyla, 1km o tərəfdəkinə belə qorxu səpələyir. nəysə, sözüm ona, düşün ki, biz atəş mövqeyimizə gedəndə 70-80 dənə t-72, 30-40 bmp-1, bmp-3 ilə birgə, özünün də əlində akms ilə getdiyi halda əsgər cəhənnəm, qorxu içərisində olan maxe, gizir, zabitlər vardı. üstəlik, bu texnikalar onların üstünə gəlmirdi, əksinə, onlar bu cürə texnikaya güvənib gedirdilər erməni qabağına. Amma 34 il qabaq kişilər oldu ki, əlində heçnəsiz, əynində də bircə pencək ilə çıxmışdı o cürə texnikaların qabağına. O vəziyyətdə sadəcə oraya düşmək qırağa, çıxıb hələ "v" pozu vermək üçün nə qədər yüksək cəsarət sahibi olmaq lazım gəldiyini təsəvvür belə edə bilmirəm. Yadıma düşəndə gözümün dolmasını saxlaya bilmirəm.
Anam da o illərdə baş vermiş mitinqlərdə iştirak edibdi, hər zaman söhbət düşəndə danışır o günləri, hər dəfə də bezmədən oturub dinləyirəm. indi istirahət günündən istifadə edib gedirəm yanlarına, söhbət açacam yenə.
Bizim insanımızda tənqid olunası çox mənfi xüsusiyyət var, bu, danılmaz bir şeydir. Ancaq bəzilərimiz Hökumətə olan nifrətini bütün bir xalqa və onun tarixinə proyeksiya edir. Çox dərinə getmirəm, hələ psixoloji olaraq əslində özünə və ailəsinə olan nifrətini öz milli mənsubiyyətinə yönəldənlər də var. Bax bu şeylərə qəti şəkildə qarşıyam. Bilirəm, heç kim istəyərək seçmir öz milli mənsubiyyətini, ancaq here we are. Məncə, hər bir insan tatixindəki fəxarət dolu anları qürurla yad etməyi bacarmalıdır. Əgər bu gün, bizə hər cürə peysərlik eləmiş bir ssri sistemi altında yaşamırıqsa*
bu, indiki sistemdən ötrü ürəyim getdiyi anlamına gəlmir
, bunların səbəbkarları həmin bu insanlardır. Bu qədər etdikləri, başlarına gələnlər qarşısında ildə çox yox, bircə dəfə gedib yad etmək, məncə, çətin bir şey olmamalıdır, ən azından bunu hakedirlər.
Yaşayanların canı sağ, vəfat edənlərin ruhu şad olsun...
31. yazılan tarixlərə də baxsaq və bu gün bu başlığın yenidən aktual olduğunu görsək başa düşə bilərik ki, lağ etdiyimiz facebook gəncləri, kanallar və kampaniyalar kimi bizim də yadımıza 20 yanvar hadisələri məhz 20 yanvar ərəfəsində düşür və bizim 20 yanvar günü status paylaşan insanlardan elə də bir fərqimiz yoxdur. ki mənə soruşarsınızsa, bu çox normaldır və bunu edənlərə yuxarıdan aşağıya baxmaq lazım deyil.
10. hər bir ölkənin tarixində qanlı bazar,qırmızı bazar kimi qırğınlar olmuşdur. 20 yanvar da azərbaycanın yaxın tarixində qeydə alınan qara günüdür.
(bax: qanlı yanvar)
38. qan donduran və azərbaycan tarixinin ən dəhşətli günlərindən biridir..
lakin hər 20 yanvar ölkədən çıxıb getmək, qurtulmaq istəyən, ölkənin taleyi zərrə vecinə olmayan gənclərin "can yanğısı ilə" yazdığı "vətənpərvər" postları daha çox ürək bulandırır.
57. Sovet ordusunu bu mövzuda dəstəkləyirəm. Amma dəyərli umbay, umbaylamadan əvvəl entryni tam oxu.
Deməli belə. Sovet ordusu Bakıya təkcə 90-cı ildə girməyib. Misal üçün 1988-də də girmişdi. Bəs onda niyə bu hadisələr baş vermədi? Səbəbi aydındır. Axc-nin bəzi yerlərdə sovet ordusuna atəş açması, camaatı tırkalayıb "müstəqillik" adı ilə komendant saatını pozması və şəhərə girən sovet ordusuna qarşı barrikada qurmağı. Vəziyyətin ciddiliyini 21 əsgərin ölməyi və 90 əsgərin yaralanması göstərir. Hələ də sovet ordusunun əliyalın xalqa atəş açdığı mifinə inanırsınız? Belə ki, bu insidentlərdən başqa, neftçala və lənkəranda axc dövlət binalarını ələ keçirməyə cəhd göstərmişdi. Sadəcə ora kiçik ərazilər idi deyə şiddətli olmadı. Eyni şeyə bakıda, özüdə silahlılar tərəfindən cəhd edildi və bu da qanla nəticələndi. Üstəgəl abşeronda baş verən ermənilərə qarşı olan poqromlarda 48 ermənin öldürülməsi və bu səbəbdən demək olar ki, hamısının azərbaycandan evakuasiya olunması kimin təcavüzkar olmasını göstərir. Dönəmin şahidi olan babam (qatı anti-sovet təfəkkürlü dindar) belə demişdi: "Axc-nin müstəqillik çağırışları bizə qandan başqa heç nə vermədi". O vaxtı 17 yaşı olan Atam da dəfələrlə sovet əsgərlərinin yanına gedib, onlarla saatlarla söhbət edib. Onu niyə güllələməyiblər? Çünki o orduya qarşı heç bir itaətsizlik eləməyib. Hələ bu hadisəni gah qırğın, təcavüz kimi, gah da qəhrəmanlıq salnaməsi kimi göstərirlər. Sinif yoldaşımın bir sözü varıydı, sikə oturanda götü ağrıyan günahı sik sahibində gördü. Yəni axc özü bu qələtləri elədi, sonra da günahı sovetlərdə gördü.
17. insanların etirazının tankla bastırıldığı və insan ölümlər iilə nəticələnən,bir çox insanların fərdi və ailəvi faciəsinə səbəb olmuş insan haqları utancı,qanlı hadisə.
)
