2. Adətim üzrə şənbə gününü yaxşı dəyərləndirmək üçün, ilk iş olaraq səhər yürüşünün günə yaxşı başlanğıc olacağı qənaətinə gələrək aşağı düşməyi qərara aldım. Düşməz olaydım.
2-3 siqaretim qaldığına görə yürüş öncəsi siqaret almaq üçün məhəllədəki marketə tərəf üz tutmağı düşündüm, çünki sonra yadımdan çıxa bilərdi və yenidən aşağı düşməyə tənbəllik edə bilərdim.
Marketdəki satıcı dayı ilə salamlaşdıqdan sonra gündəmi müzakirə etməyə başladıq. Nə deyirdisə, yola vermək və əlavə əsəb hissi keçirməmək üçün başımı təsdiq naminə yellədirdim. Söhbət əsnasında təxminən 24-25 yaşlarında (bəlkə də çox, çünki yaş verə bilmirəm) əlində kitab olan bir qonşu qız, qazsız su aldıqdan sonra kassaya yaxınlaşdı. Satıcı dayı ilə hal-əhval tutduqdan sonra marketdən çıxdı.
Bu qonşu qızla az da olsa səmimiyyətimiz var və onu az da olsa tanıdığıma görə deyə bilərəm ki, ortastatistik azərbaycanlı qızlardan düşüncə tərzi, mədəni davranış, səmimiyyət və savad olaraq bir pillə öndədir. Həmişə əlində hansısa bədii kitab olar və oxumaq üçün parkda ən sakit bir küncə qısılardı. Bu göstəriş xatirinə deyildi, bilirdim, çünki təvazökar görünmək üçün, habelə bunun qeyri-adi bir şey olmadığını isbat etmək üçün çox vaxt kitabın üz qabığına hansısa varaqla üz çəkər vəya bir şəkildə görünməməsi üçün başqa nəsə edərdi.
Arabir onunla ayaqüstü söhbət edər, düşüncə tərzini anlamağa çalışardım. Hətta o, deyərdi ki, evdə oxumaq üçün şərait olmadığından məcbur qalaraq parka düşür. Yəni əgər həqiqətən də axmaq deyiləmsə, insan sərrafı olmasam da bu yaşıma qədər müəyyən mənada insan tanımışamsa, deyə bilərəm ki, bu qız həqiqətən səmimi idi. Həm bir dəfə dediyinə görə xaricdə magistratura təhsili almaq barədə arzuları, xəyalları var.
Qayıdaq satıcı dayıya. Bu qız getdikdən sonra isə dayı söhbətin mövzusunu dəyişdirərək onun arxasınca dedi: - Filan blokda olur. Pis qıza oxşamır, amma niyəsə "evdə qalıb". Heçkimə də ərə getmək istəmir. Vallah, indikiləri də bilmək olmur, Allah bilir nəsə bir zibili var ki,... Əşi, nəysə, babalı boynuna...
Evdə qalmaq?? Nəsə bir zibili var?? Babalı boynuna?? Bir neçə saniyə içərisində əsəbdən gözlərim qızmış itin gözlərinə döndü. Daxilimdə qəribə bir alovlanma yaşandı. Əsəbdən parkinson xəstələri kimi əllərim titrəməyə başladı. Beynimdə həmin an meydana gələn ən yağlı söyüşləri ürəyimdə ona söyməyə başladım. Əvvəl düşündüm ki, bu adam üçün tarixdən girim, mentalitetdən, ikili standartlardan çıxım, olmadı, edə bilmədim.
"Ayə, yekə kişisən, yaşından-başından utan, sənin də qızın var" deyərək dayını peysər çıxardım, ay belə dedim, vay belə dedim- kimi bəlağətli cümlələr işlətməyəcəm, çünki bunları etmədim. Kimə nəyi başa salıb izah edəcəksən, ay müəllim? Nə deyəcəksən? Hara qədər? Bunların sayı bir deyil, iki deyil.
Ümumiyyətlə, mən çox pis əsəbləşirəm və əsəbləşəndə özümü idarə edə bilmirəm. Ona görə də hər zaman təmkinli olmağa çalışıram. Həm belə şərəfsizlə biraz dirəşsəm, özümü idarə edə bilməyib ona hücum edər, poxa düşə bilərəm.
Təmkini ələ alaraq sakit tərzdə: "Dayı, ayıbdı, elə demə, ola bilsin ki, təhsilini davam etdirmək istəyir. Həm elə qız deyil o, bilirəm"- deyərək bir şəkildə o xarabadan çıxmağı bacardım. Amma sakitləşməmişdim. Hələ də əsəbdən əllərim titrəyirdi.
Nə vaxtadək, hə? Nə vaxtadək bu zehniyyəti dəyişməyəcəksiniz? Niyə imkan vermirsiniz bir neçə illik lənətli ömrü adam balası kimi yaşasınlar, yaşayaq? Axı niyə bu qədər vicdansız olmaq məcburiyyətindəsiniz? Niyə tərəqqiyə doğru bir addım atmaqdan geriyə gedirsiniz? Niyə kitab görəndə sanki cin, şeytan görürsünüz?
Bir siqaret yandıraraq, üzü binalara sarı şəkildə dayanıb, bu sualları içimdə bina sakinlərinə verməyə başladım. Yürüş etmədim, çünki artıq həvəsdən düşmüşdüm. Evə doğru addımlamaq üçün binaların arasıyla park boyunca yeriməyə davam etdim. Qız isə yenə də parkda idi və kitab oxuyurdu...
Vicdan əzabı çəkirdim, çünki dayıya ən nəcib söyüşlərimi söyə bilmədim...Vicdan əzabı çəkirdim, çünki lazımi cəsarət nümayiş etdirə bilmədim... Vicdan əzabı çəkirdim, çünki dayını susdurma bilmədim...
Vicdan əzabı çəkirəm, çünki mən əclafam.. Bəli, mən, həqiqətən də ən əclaf insanam...
1. Möhkəmcə açarladıqdan sonra adətim üzrə (obsessiyaların təkidiylə) qapının bağlı olub-olmamasını 7 dəfə (bilmirəm niyə məhz 7) yoxlayıb, liftə tərəf yaxınlaşdım. Lift yuxarı mərtəbədən aşağıya doğru hərəkət edərkən içimdə bildiyim bütün duaları oxudum ki, bu, qadın olmasın, çünki heç yeri deyil (tələsirdim çünki). Rusların belə bir sözü var: "zakon podlosti". Bu cümləyə uyğun olaraq, (həmişə də mənim rastıma çıxan) yuxarıdakı qonşumuz olan hicablı qadınla üz-üzə gəldik. Çöhrəmdə "nolar, keçim, tələsirəm" ifadəsi yaratmağa çalışsam da, qadın mənə sanki "potensial təcavüzkar" gözüylə çəpəki baxaraq, cəld şəkildə butondakı "1" düyməsini basdı. Təbii ki, mən də 9 mərtəbə pilləkənlə aşağı düşməli oldum.
Bu gün niyəsə (adətimə uyğun olmayaraq) içimdə elə bir hiss yarandı ki, "dostlarım" tərəfindən edilən çoxsaylı zənglərə cavab verməliyəm. Özümü niyəsə yaxşı hiss edirdim və içimdəki bu pozitiv enerjini onlara yansıtmalıydım- deyə düşündüm (bu, hər dəfə qismət olmur). Ətrafı qalaq-qalaq zibillərlə dolu binaların arasından əsas magistral yola doğru addımlamağa başladım. Məhəllə camaatını da müşahidə etməmək olmazdı, təbii ki. Uşağına parkın ortasında "çiş elətdirdikdən" sonra pampersini bir kənara tullayan analar, bir ayağını divara dayıyaraq şeyini qaşıyan qaqalar, çinar ağacının altında nərd oynayaraq "cariiii yek, şeş səduuu.." kimi cümlələrlə məhəlləyə rəng qatan qocalar, gözəllik salonunun çıxışında tum çırtlayaraq və ağzındakı saqqıza təcavüz edərək düz gözlərimə zillənən bekar və qeybətçil qadınlar. Bir-birindən şit, bir-birindən boz olan məhəllə camaatı...
Manatlıq taksilərdən birini taparaq, görüşə təyin etdiyimiz yerə metroyla getmək üçün maşına oturdum. Maşında məndən başqa maska taxan olmadığı üçün düzü, özümü biraz axmaq hiss edib maskanı çıxarmağı qərara aldım. Sürücü, öndə əyləşən qadınla nəsə söhbət edirdi. Dedim, həmin an dinlədiyim "intermezzo"ya pauza verərək, bu qulaqlıqları bir çıxarım görüm nə danışırlar. Adam rəsmən həmin "qlamurkaya" diliylə girişməyə çalışırdı, bacarırdı da. Arxada mənimlə birgə əyləşən daydayların da baxışlarından "cavan vaxtım olsaydı, bunun pişiyin nə dırmaşdırardım ağaca" ədaları sezilirdi. Mən isə daha çox edilən söhbətin keyfiyyətinə konsantrasiya olmuşdum. Bir-birindən banal, heç bir intellekt vəya məna qoxulanmayan, qadına yarınmaq üçün işlədilən klassik cümlələr. Arada öz-özümə düşünürəm ki, doğrudan, bu ölkədə hansısa xanımla tanış olmaq elə də çətin deyil. Milan Kundera oxumağına vəya hansısa bəlağətli, romantik, keyfiyyətli danışıqlara, həqiqətən də ehtiyac yoxdur. Məsələ çox bəsitdir, belə ki, şəmi-şoşudan iki-üç zarafat partladaraq qarşındakını asanlıqla güldürüb, rahatlıqla nömrəsini ala bilərsən...
Deyirlər, həyat 3 mərhələdən ibarətdir: əvvəlcə dünyanı dəyişdirəcəyini sanırsan, sonra dünyanın dəyişməyəcəyinə inanırsan və sonda isə əmin olursan ki, dünya səni dəyişdirib.
Mənim isə bu gün belə bir məkana gəlməyimdə əsas səbəb o idi ki, anlayım görüm, 3-cü mərhələyə hələ də qədəm qoymuşam ya yox.
Bakının mərkəzində, elit və hamının adını bildiyi məşhur bir lüks restoran. Məni tanıyanlar bilir ki, belə yerlərdə oturmaq (oturabilmə potensialına sahibkən belə) adətim deyil, çünki sıxılıram, özümü çox pis hiss edirəm. Mənə boş və mənasız gəlir (gəl, özümü elə aparıram ki, sanki hər gün naharı burada yeyirəm). Bizdən solda əyləşən və fransız burjua ədasına malik bir neçə "valik", önümüzdəki masada isə "sevgililər". Hələ ki, diqqətimi bunlara yönəltmişəm. Digərləri də onlar kimi bəsit insanlar (Türklər demiş, "sosyetik" və "mutlu" insanlar).
Menyuya əllə təmas etməmək üçün (deyəsən, profilaktik tədbirdir bu) telefondakı kameranı göstərilən "QR koda" tuşlayaraq, istədiyimiz yeməyi açılan menyudan seçməliymişik. Dostlarım etdilər, amma lənətə gəlsin ki, 5 dəqiqədir ki əlləşirəm, alınmır bu zibil, bilmirəm necə olur. Özümü "yandırmamaq" üçün sakitcə həmin məkanın internet saytına girib menyuya baxıram:
"Quesadilla toyuq", "burittos biftekli", "penni arabiatta" və adını ilk dəfə eşitdiyim, qiymətləri çox baha olan digər başqa yeməklər. Qarasına "Arizona Chicken"i sifariş verərək, onlar kimi olmağa çalışdım. Buna bir günlük məcbur idim. "Dostlarım" yenə hansısa maşın alış-verişindən danışırdılar və mən (adətim üzrə) onları dinləmirdim.
Sol masada əyləşən valiklərə baxıram. Sinəsi və dodağı silikon, arxası platinlə şişirdilmiş tarqovı "gözəlçələri". Düşünürəm, bir insan bunlarla axı necə xoşbəxt ola bilər? Axı mən də bu gün istəsəm rüşvət alaraq (bu ayrı mövzudur) rahatlıqla onlardan birinə sahib ola bilərəm. Axı niyə onlar mənə maraqlı deyil, sadəcə ehtirasımı oxşayırlar?
Jan Pol Sartr deyir: "insanlar qəhrəman roluna girir, çünki qorxadırlar. Müqəddəs roluna girir, çünki pis ruhludurlar. insanlar rola girir, çünki anadangəlmə yalançıdırlar".
Qarşımdakı masada əyləşən "xoşbəxt" cütlüklər də "aşiq" rolunu oynuyurlar. Bu nə estetikadır? Kimdənsə qisas almaq naminə çəkilən saxta Selfie'lər, saxta gülüşlər, bayağı zarafatlar. ilahi, mən bu dəqiqə bu görüntüyə necə dözürəm? Onlar məgər həqiqətən də, inanırlar ki, bir-birilərini sevirlər? Onlar görəsən sevginin nə olduğunu heç bilirlər? Vallah, bu sualı verəndə utanıram, düzü. Soruşsan, həyat, sevgi və dünya barədə elə şeylər danışarlar ki sənə, dostayevski oxuduğuna peşman olarsan. Onlar hərşeyi bilirlər. Mən insanları yaxşı tanıyıram. Onları müşahidə edirəm və sizə and içirəm ki, əgər onlar bir-birilərini sevirlərsə, bütün Azərbaycan mənim ağzıma sıçsın.
Aktyordurlar. Azərbaycanda hamı aktyordur. Hərə bir obraza bürünüb. Hətta bu rola elə qapılıblar ki, özləri də həmin şəxsiyyət olduqlarına inanırlar. Azərbaycanda bilirsiz problem nədir? Hərkəs bəzi sadə həqiqətləri anlayır, sadəcə bunu "subyektiv gərçəkliklə" pərdələyirlər. Az sonra isə özləri öz həqiqətlərinə inanmağa başlayırlar.
Axı nəyə gərəkdir bu qədər büsat? Burada təkcə 1 porsiyalıq "Fajitas Combo"ya verdikləri pula 1 kilo xiyar-pomidor, təndir çörəyi, közdə qızardılmış sosiska, pepsi, əlavə şirniyyatlar vəs. alaraq gözəl bir piknik səbəti hazırlayıb, təbiətin qoynunda dincəlmək olar da. Nəyə gərəkdi bu təmtəraq? Amma yox, bu ölkədə "sevgini" də pulla satın almaq olar. Sən hansısa bir azərbaycanlı qadına bu piknik barədə təklif etsən, sənin varyoxunu söyər içində. Hətta ilk fürsətdə rahatca problem çıxarıb ayrılar, hətta elə bir oyun qurar ki, günahın səndə olduğuna özün belə inanarsan.
Bir dəfə əri tərəfindən xəyanəti ona bəlli olan və bunu norma kimi qəbul edən bir tanış qadından zarafatyana soruşmuşdum ki, "rusiya kimi bir yerdə yoldaşının sənə xəyanət etməsindən heç narahat deyilsən?". Qadının isə mənə cavabı belə olmuşdu: "əşi, kişidi də. Əsas çörəyimi gətirsin, qarnımı doyursun. Çöldə no pox yeyir, yesin".
Bax, budur Azərbaycanın qısa icmalı. "Çöldə nə pox yeyir yesin, təki qarnım tox olsun" fəlsəfəsi. Bu adamlar bir deyil, iki deyil, ölkənin böyük əksəriyyəti bu gündədir. Kişiləri kəniz saxlayır, arvadları "kara sevdaya" baxaraq gəncliyində rədd etdiyi, onu həqiqətən sevən oğlanı xatırlayaraq dərindən köks ötürür (biraz cəsarətliləri isə qonşuda "sütul" oynaş tapır özünə). Necə bacarırlar bunu?
Doğrudan deyirəm, bu ölkədə (başqa ölkələri bilmirəm) hərşeyi pulla satın almaq olur. Kim deyirsə olmur, ya çox xəyalpərəstdir, ya da ki türk seriallarının təsirindədir. Yəni mən bu mənzərəni görürəm. Bəlkə də, mən axmağam, bilmirəm.
Lənətə gəlsin ki, onlar kimi də ola bilmirəm. Cəhd etmişəm, hələ ki alınmır. Doğrudan deyirəm. Bu ölkədə yaşamaq çox asandır. Qaydalar və "qırmızı xətlər" yalnız kasıb və əzik insanlar üçündür. Pulun varsa xanımın xəyanətinə göz yumacaq, dostların məclislərdə sənə elə təriflər yağdıracaqlar ki, bunlara özün belə inanacaqsan. Yoxundusa da, haradansa tapıb gətirməlisən, bir növ "doğmalısan". Necə, nə cür, bax, bu ailənə maraqlı da deyil. Yaxşı maddi imkana sahibsənsə qaydaları sən özün müəyyən edəcəksən.
Bilmirəm, başqa ölkələrdə də belədi mi, ya yox (qonşu ölkələrdən başqa digər ölkələrdə olmadığım üçün qələt edərəm nəsə rəy bildirərəm). Amma bir onu bilirəm ki, bu ölkədə dəyərlərimiz üst-üstə düşən, yaltaqlıqdan və şərəfsizlikdən uzaq adam barmaqla sayılacaq qədər var. Bax, mən sosial fobiya deyəndə bunu nəzərdə tuturdum. Yoxsa Gürcüstanda, Türkiyədə, rişxənd etdiyim iranında belə olanda güclü sosial əlaqələrim varıydı, çoxu da davam edir. Türkiyədə oxuduğum 1 il ərzində bəlkə də, azərbaycanlı tələbələr içində məni kimi sentivitik temparamentə malik biri, çoxları tərəfindən hörmət edilən insan çox az tapılardı. Bu ölkəyə qayıtmaqla məndə müxtəlif fobiyalar yarandı. Artıq burda heçkimlə nə görüşmək istəyirəm, nə söhbətləşmək. Qohumları qonşuları, dostları harada görsəm qaçıram ki, ünsiyyətə girməyim. Bu adamlar söhbət eləməyi belə bilmirlər. Bəli, mənim sosial fobiyam var, amma yalnız bu ölkə ilə çərçivələnib.
"Dostlarım" nəsə 1 saatdır etdikləri və arada rəy bildirdiyim "maşın haqqında" söhbətləri sonrası, telefonlarına möhkəmcə sarıldılar. Kimisi "PubG" oynayır, kimisi öz "xalaşka"sına yazır, kimisi instagramda boş-boş əsas səhifəyə girib çıxır, kimisi də içindəkiləri axşam əsl dostları ilə bölüşmək üçün "note" bölməsinə nəyləsə bağlı maraqsız bir yazı yazır....
(13:20)
7. söz6-nın əyləncəli platforma bilib, biraz maraqlı və çox adamın bilmədiyi tanımışlar haqqında çıxan xəbərləri yazandan sonra, inbox-a gələn o gic mesajları görəndə bu entry yadıma düşdü.
elə münasibət göstərirlər ki, sanki bura london kral akademiyasının saytıdır. əlavə etdiyim başqa entry-lərə rəy bildirməyənlər, yalnız şou başlıqlı entry-lərə daxil olub, oxuyub və irad bildiriblər.
onlara qısa cavabım, rəhmətlik xanım ilhamə demişkən: cındırlar mən xalq artistiyəm
3. Cəmiyyəti təşkil edən ayrı-ayrı fərdlərin əksəriyyətinin axmaq olması deyərdim. Sadəcə azərbaycan üçün keçərli deyil bu arada, türkiyədə də rusiyada da, amerikada da eyni vəziyyətin şahidi olursan, insanların əksəriyyəti beyni ilə düşünmür.
Dünən şahidi olduğum bir hadisə bu fikrimi daha da qüvvətləndirdi. Demək dünən instagramda bir neçə postda fox tvdə yayımlanan sen çal kapımı serialı ilə bağlı bir epizod paylaşılmışdı. Türk yay seriallarını görməyə gözüm olmadığı üçün elə də fikir vermədim, amma həmin postda deyildiyinə görə serial açıq aşkar erməniləri dəstəkləyir. Epizod bu şəkildədi, demək oğlanla qız nə isə barədə söhbət edirlər, oğlan qayıdıb qıza deyir ki, üzüyü düzəltməsi üçün erməni ustaya aparmışam filan. Bu epizoda baxanda 1-2 saniyə səssizlikdən sonra "hə nolsun ki?" Dedim. Maraq güc gəldi həmin serialı youtubedan da tapıb həmin epizoda bir daha baxdım. Ancaq mənə əsas maraqlı gələn comment bölməsi idi. Həmin bölməni açandan sonra dəhşətə gəldim. Serial qadağan olsunsun deyən kim, türkiyə azərbaycandan üzr istəsin deyən kim, qardaş-qardaşa bunu etməz deyən kim, şəhidlərdən söz açan kim, serial ermənilərə dəstək verir deyən də oldu hələ. Axmaqsınız barı bunu büruzə etməyin. Böyük ehtimal serialın həmin bölümü çəkiləndə hələ heç bu hadisələr baş verməmişdi. Lap baş vermiş olsun, adam erməniləri müharibədə dəstəkləyirəm filan deməyib ki, və yaxud erməni -azəri qarşılaşdırması etməyib ki. Niyə özümüzü dünyanın mərkəzində hesab edirik? heç nəyə toleransımız yoxdur. Qaqaş qayıdıb azəri usta desə bu dəfə də bayraq asacaqdılar görəsən? O qədər yersiz bir tənqiddir ki, bu barədə danışmağı belə mənasız hesab edirəm. Heç kimin qozuna olmayan mənasız eşq serialının biridi də, qoy nə deyirlər desinlər. Amma yox bizim igid oğullarımız o rejissora gününü göstərməlidir, nə demək yəni erməni usta? Sən erməniləri bu qədər mi çox sevirsən?
Bunu da iddia edirəm. Əgər azərbaycan xalqının əksəriyyəti bu qədər cahil olmasaydı, biz qarabağı da çoxdan almışdıq, bu işbilməz hakimiyyəti də başımızdan dəf etmişdik, hələ dünya da bizi tanımışdı.
Heç nə demirəm, keçin özünüz baxın.
(youtube: )
Ps : hələ belə bir commentə də rast gəlmişəm, qaqaş deyir "burada oturub serial izləyəcəyinizə gedin ölkəni işğaldan azad edin". Sən canı dur təpdir də burdan.
qonşumuzda yaşlı qadın rəhmətə gedib, karantinə məhəl qoymayaraq yas yeri təşkil elədilər. və adət üzrə, ağlaşma mərasimi keçirildi. həmişə o evdə qaynana-gəlin müharibəsi olub, bir-birlərinin nəsildə yad eləmədikləri adam qalmırdı, hətta ölülərinə də söyürdülər. dava-qırğınları ilə küçədə tanınırdılar. işin gülünc yanı, həmin gəlin yasda eylə ağlaşma qurmuşdu ki, deyirsən doğma anası rəhmətə gedib. bu nə ikiüzlülük qurban olum? zatən hamı bilir də sizin münasibətiniz necə idi. amma nafilə, əsas kənardan gələnlər görsün ki, filankəsi gəlini belə ağladı! rəhmətlik yaxşı arvad imiş, yazıq gəlinin gözünün yaşı quruyacaq ağlamaqdan!
düşünürəm görəsən hara qədər gecədək insanların bu ikiüzlülüyü. etiraf edək ki, qaynana-gəlin münasibətlərinin ən az 80%-i narazılıq dolu olur. hər kəsə də vəziyyət agahdır, boşuna özünü həlak edib artistlik edərək ağlamaq nəyə lazım?
10. O cəmiyyət ki,ele bir şərait yaradıb ki, ətrafımda hamıdan iyrənməyə başlayıram. Səbəb isə cəmiyyətin bizi bəzi şeylərə məcbur buraxması bilərək və ya bilməyərək.niyə axı cəmiyyətə uyğun və bu cəmiyyətin bizə qoyduğu və ya soxuşdurmağa çalışdığı anlayışlara tabe olaraq yaşamalıyıq ki?! O cəmiyyətə görə ki, hər insan doğulur, məktəbə gedir, universitet oxumalıdır mütləq (sonra camaatın uşağı allahın bir unisinə belə qəbul olmadı deməsinlər deyə), sonra adəti üzrə bu ölkədə həyatda qalması üçün məcbur olaraq fərqi yoxdur necəsə poxdan bir iş tapıb (hansı ki heç sevmədiyi, istəmədiyi) işləməlidir çünki, buna məcburdur həyatda qalmalıdır,sonra isə mütləq ki, evlilik yaşı çatır və tez bir zamanda evləndirilir(hansı ki,biraz gecikən kimi adına söz çıxardan cəmiyyətdə) və yenə bu poxdan cəmiyyətə adda yararlı olması üçün uşaq dünyaya gətirmək məcburiyyətində qalıb ( hansı ki, dünyada həyat bəxş edə biləcəyimiz minlərlə sahibsiz uşaq varkən) o saat azı 2-3 uşaq dünyaya gətirməlidir ki,cəmiyyətimizin ağzı yumulsun hansı ki,heç o uşaqlar necə inkişaf edəcək,o uşaqlara düzgün həyat verə bilərəmmi? hissəsini hesaba qatmadan, axına doğru üzən bir cəmiyyətdə yaşamağa çalışmaq canımı çox sıxır, məni tiksindirir,bezdirir. Artıq sikdiri çəkmək istəyirəm hamıya. Bir şey ki, bu cəmiyyət heç vaxt öz həyatlarına adaptasiya olmurlar, hamı standart hərkəs kimi olmaq istəyir və istisnasız hamının arxasınca danışmalıdır (kim kimlə yatdı durdu,kim harda işləyir,kim nə qədər maaş alır, o qız tərbiyəsizdir,bu oğlan petuxdur, sən müharibəyə qarşısansa onda xalq düşmənisən) müzakirə etməliyik və içimizi qaraltmalıyıq mütləq.
həyat bu qədər maraqsız və sadə olmamalıdır axı,əgər bu həyata bir dəfə gəliriksə kim nə deyər düşüncəsi və çoxalma instinktləri ilə yaşayan cəmiyyətdə axına doğru üzərək yaşamağa çalışmağımız böyük haqsızlıq olar.mən şəxsən bu insanların,bu cəmiyyətin bizə soxuşdurduğu məcburiyyətlər və qaydalar ilə yaşamaq istəmirəm, bu qədər sadə və mənasız həyat böyük bir əzabdır insan üçün.
5. Təcavüz edilən qadına o quyruq sallayıb deməkləri, nigah atan qadına və ya gec evlənən qadına nəsə zibili var deyilməsi, əxlaqın paltarla ölçülməsi, niyə uşaq istehsal eləmirsiniz demələri, hər fürsətdə həyatınıza müdaxilə etmələri
9. sən soruş gör, cəmiyyəti sevmə səbəbim var ya yox? cəmiyyətdən iyrənmə səbəbləri saymaqla bitməz, amma unutmamalıyıq ki, biz də bu cəmiyyətin bir üzvüyük, nələrsə qata bilərik bu cəmiyyətə müsbət mənada. çox təəssüflər olsun ki, cəmiyyətimiz bu hala düşməyib, bu hala salınıbdır. bu 1 illə, 10 illə olan şey deyil. illərlə müxtəlif ölkələrin əsarətində yaşadıq. rusiyanın təsiri daha böyükdür deyə bilərəm.
200 ilə yaxın müddətdə əsarətdə qaldıq. bu illər ərzində cəmiyyətdə aparılan şüurlu təbliğatlar, cəmiyyətin mənfi cəhətdən formalaşmasında böyük təsir göstərdi, istər çar təbliğatı, istər sovet təbliğatı cəmiyyətə çox təsir etdi mənfi mənada. sonra da müstəqillik illəri.
çayxanalarda, taksilərdə ən əsası mediada böyük təbliğat aparıldı. cəmiyyətin üzvü olduqları şübhə altında olan şəxs və şəxslər tərəfindən ən iyrənc ideologiyalar yeridildi cəmiyyətin yaddaşına.
"filankəsin heç nədən xəbəri yoxdur", "özü yaxşıdır ətrafı pis", "bu yeyib doymuşdu, indi yenisi gəlib daha çox yeyəcək", "yaxşı oğlan belə geyinməz", "belə etməz", "yaxşı qız belə etməz", "oğlana bu yaraşmır", "qız uşağısan bu nədir geyinmisən?" oğlan (və ya qız) uşağısan dişini ağartma (yəni gülmə). zəlil qal səni, gülməyəcəyiksə, bu duyğu niyə verilib? "kişi ağlamaz" göz yaşı niyə verilib bəs kişiyə də? "kişisən (qadın xeylağısan) biraz ciddi ol", "oturuşuna-duruşuna fikir ver", "bizim millətə yaraşmır belə şey geyinmək", "bu cavanlarda da böyüyə hörmət qalmayıb eee" səni böyük sayıb hörmət edənə mən nə deyim? "müsəlmanıq biz, avropanın əxlaqsızlığını gətirməyin bura" və s (avropa mentalitet cəhətdən bomba yerdir demirəm). "köpəkoğlu", "it balası", "eşşək oğlu eşşək", "pişiyini ağaca dırmaşdıraram" ifadələri ilə heyvanlara da nifrəti təbliğ etdilər. və bu şüurlu şəkildə, bilərəkdən edildi.
bizi bizə salsınlar deyə, başımız özümüzə qarışsın, böyüklərin işinə qarışmayaq deyə. heç nə təsadüfən olmadı. heç nə. mən inanıram ki, sözlüyün əksər yazarları mənimlə həmfikirdir, ona görə ürək sözlərimi burada rahat ifadə edə bilirəm. gəlin, hər birimiz bir nəfər kimi heyvanlara, insanlara, cəmiyyətə sevgini ən əziz bildiklərimizə öyrədək. vallah heç nə itirmərik. sevgi ən böyük dərmandır. heyvanları təhqir mənbəyi kimi istifadə etməyək, kiməsə it balası, köpəkoğlu deməyək. yəqin ki, elə deməklə köpəklərin, itlərin haqqına girmiş olarıq.
"sözlüyə gəlibsən ki, humanizmi təbliğ edəsən?" deyə düşünənləriniz ola bilər. bilmirəm bu həqiqətən humanizm sayılırmı ya yox, amma, cəmiyyətin normala dönməsi üçün ən kiçik addım budur. ən kiçik. güclü təbliğat aparmağa gücümüz yetmir ki, mediada hər kəsin televiziyasında, telefonunda bunları təbliğ edək. amma bir qığılcımla, cəmiyyətə az da olsa müsbət mənada töhfə vermiş ola bilərik.
müəllim olacaq yazarlarımıza not: peşənizi sevin, sizin dərs deyəcəyiniz (bəlkə də dediyiniz) uşaqlar, bizim gələcəyimizdir, onları gələcəyə işıqlı hazırlayın ki, gələcəyimiz zülmətə bürünməsin. tələbələrlə, şagirdlərlə, bağça müəllimi olacaqsızsa, körpələrlə dost olun, onlara mənəvi ata-ana olun.
müəllimlərin kütləsi böyük olur. gün ərzində neçə sinifə dərsə girib, neçə fərqli insanlar görəcəksiniz. onlara müsbət mənada bir şey qatın. bir fikir, bir düşüncə, bir şüur qatın. kitabı sevdirin onlara. aforizmdən yana fikir bazanız güclüdürsə, yazıçıların, filosofların mənalı aforizmlərini tez-tez səsləndirin, qoy sizi o dediyiniz aforizmlərlə tanısınlar. həmin aforizmi də öz dostlarına danışacaqlar sizdən danışanda. aforizmi onlar da eşitmiş olacaq, beləliklə, siz şüursuz şəkildə (yəni istəməyərək) bəlkə də 1 nəfər də olsa, kitaba, elmə meyl yaradan insan yaratmış olacaqsız və o insan da bu cəmiyyətin üzvüdür. sizin ən böyük təbliğatınız bu ola bilər ancaq.
mən özüm də tələbəyəm, mən belə bacardığım qədər nələrsə etməyə çalışıram ki, ən azından 1 nəfərə yaxşılığım dəysin. kiminsə yeni şeylər öyrənməsinə vəsilə olum. siz də edin. müəllim namizədi tanışlarınız varsa və dediklərim sizi qane edirsə, bu entry-ni onlara da oxuyun. valideynləriniz müəllimdirsə, onlara oxuyun, əgər yazdıqlarımla razısızsa. bu sözlüyə bacardığım qədər töhfə verməyə çalışacam, siz də mənalı fikirlərinizlə sözlüyü bəzəyin. məndən bu qədər. bəlkə də yazdıqlarımın əksəriyyəti bu başlığa aid deyil amma fikrim haçalandı deyə bu qədər uzun entry yazmalı oldum, ümidvaram ki, oxuduqca bezmədiniz.
di sağolun.
(bax: cəmiyyət)
(bax: təbliğat)
(bax: müəllim)
8. Bu gün sosial şəbəkələrdə yayılan videolarda Sədərək ticarət mərkəzində ət dükanına girən pişiyin ayağının kəsildiyi ilə bağlı məlumatlar və video paylaşılıb. Xəbər və video keçiddəki linkdədir. Yazılanlara görə polisin açıqlamasında hadisənin qəsdən edilmədiyi deyilir. Lakin rəylərdə və paylaşımlarda hadisənin şahidi olduğunu bildirən və bölmədə izahat verdiyini deyən şəxslər var. iddialara görə iş örtbasdır edilir. https://www.instagram.com/p/CRd-XJvn75V/?utm_medium=copy_link
)